Çocuğunuza televizyon bakmasın!
1 Kasım'dan itibaren Fransa'da yeni bir dönem başlayacak. Çocuk kanallarında, '3 yaş altı çocuklar için TV zararlıdır' uyarısı çıkacak. Peki Türkiye'de durum ne? Televizyon çocuğunuzun bakıcısı olmaya devam mı edecek?
Bilmem hatırlar mısınız? Grup Vitamin'in bir şarkısı vardı: 'Televizyon altı kanal oldu / Bizim oğlan bir tuhaf oldu / Her gün TV seyretmekten / Rengi sararıp soldu / Bizim soluk benizli oğlan / Düzelmeyecek gibi / Ne zaman reklamlar başlasa tavana vuruyor dibi...'
Şarkı, 1990'larda hayatımıza giren özel kanalları tiye alıyordu. Çünkü alternatif kanalların sayısının artmasıyla insanlar televizyon karşısında daha fazla zaman geçirir olmuştu. Bugünse 100'den fazla özel kanal, uydu ve kablolu TV yayınları sayesinde her eve girdi. Hatta konu ve yaş gruplarına özel tematik kanallar da kendilerine yer açmaya başladı. Grup Vitamin, bu durum karşısında nasıl bir şarkı yazardı bilinmez; ama bir konu var ki masaya yatırılması gerekiyor. O da tematik yayınlar arasındaki çocuk kanallarının hızla yaygınlaşması. Yumurcak TV ile başlayan çocuk kanalları kervanına kısa sürede yenileri eklendi. Bu kanalların izlenme oranları da arttı. Hatta Yumurcak TV reyting sıralamasında 10. basamağa yükseldi. Çocuk kanalları rağbet görünce son olarak TRT de bir kanal kurma kararı aldı. 'TRT Çocuk' isimli yeni kanal, 1 Kasım'da yayına başlayacak. Yani çocukları TV başına çekecek bir yol daha açılacak. Peki, çocukların televizyon ile ilişkisi aslında nasıl olmalı? Hangi yaşta kaç saat televizyon seyredilebilir? Televizyonun çocuk psikolojisi ve gelişimine etkileri neler? Ebeveynler bunları yeterince düşünüyor mu?
Geçen ay Fransa'da alınan bir karar çocuk kanalları konusunun ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. Söz konusu karar, Türkiye'de gazetelere 'Fransa'da çocuklara TV yasağı' başlığı ile yansıdı. Fakat haberlerde, yasağın neyi kapsadığı ve nasıl uygulanacağı konusunda ayrıntı verilmiyordu. Çocukların TV seyretmesine nasıl engel olunacağı, yasağın uygulanıp uygulanmadığının ne şekilde kontrol edileceği gibi sorular kafaları karıştırmıştı. Yoksa her eve TV alarmı mı yerleştirilecekti? Biraz araştırıldığında işin aslı ortaya çıktı: Herhangi bir yasak yoktu. Fransa'nın radyo televizyon üst kurulu CSA (bizdeki RTÜK), 1 Kasım 2008'den itibaren geçerli olmak üzere çocuk kanalları ve programlarının öncesinde '3 yaş altındaki çocuklar için TV zararlıdır' uyarısını koyma zorunluluğu getiriyordu. Bu uyarı, özellikle ulusal yayın yapan çocuk kanalları için geçerliydi. Kararın arkasında ise 16 Nisan'da yapılan bir araştırma vardı. Araştırmayı değerlendiren çocuk psikiyatristleri televizyonun 3 yaş altı çocuklar üzerinde 'pasifleştirme, dil öğreniminin gecikmesi, ajitasyon, dikkat eksikliği, uyku problemleri ve bağımlılık oluşturma' gibi olumsuz etkileri olduğunu belirtmişti. Fransız 20 Minutes Gazetesi'nde yer verilen çocuk psikiyatristlerinin konuyla ilgili görüşleri ise çok daha sertti. Uzmanlar, 6-13 aylık çocuklara yönelik programların tamamen yasaklanmasını savunuyorlardı.
Öte yandan 28 ülkede yayın yapan Baby First'ün Avrupa Genel Direktörü Arié Guez, televizyonun toplumun bir parçası olduğunu ve çocukların ondan uzaklaşması hâlinde realiteden de uzaklaşacaklarını savunuyordu. Guez, bununla da kalmıyor, televizyonun interaktif bir kitap olduğunu iddia ediyordu: "Biz çocuklarımıza 'parkta oynamayın, TV seyredin' demedik hiçbir zaman. Bu konuda şeffafız. Tabii ki, televizyon anne-babaların yatmadan önce anlattıkları hikâyenin önüne geçemez." Çocuk Psikanalisti Serge Tiseron ise bu kanalların çocukları pasif bir seyirci konumuna düşürdüğünü, bunun ortadan kalkmasının yolunun da sorumlu ebeveynlerden geçtiğini düşünüyordu. Ayrıca çocukların yakınında bir TV bulundurmanın 'onların geleceğini riske atmak' ile eş değer olduğunu ifade ediyordu.
Aslında bu tarz uygulamalar ilk kez Fransa'da ortaya çıkmadı. Daha önce İsveç'te 12 yaşından küçük çocuklara yönelik TV'lerin reklam yayınlaması yasaklanmıştı. Belçika'nın Flaman kesimi ile Yunanistan, çocuklara yönelik reklamların yayın saati ve süresini kontrol altına almıştı. Hollanda 'bebek' televizyonunun şifreli yayınlar arasında olmasını kararlaştırmıştı. İspanya ise sadece AB üretimi oyuncakların TV reklamlarına izin veren bir karar almıştı.
Ülkemizde henüz bu konuda atılmış bir adım yok. Ancak uzmanlar meseleye en az Fransa'dakiler kadar hassas yaklaşıyor.
Pedagog Adem Güneş'e göre, bu uygulamaların amacı, çocukların hem ticaret aracı olarak kullanılmasını önlemek hem de reklam şirketlerinin çocuk televizyonlarından uzak durmasını sağlamaktı. Güneş, her ne kadar yasaklardan yana olmasa da Fransa'daki bu uygulamayı destekliyor. Zira o da 0-4 yaş arası çocukların TV seyretmesine tavizsiz karşı çıkıyor. Özellikle 2 yaşından küçük çocukların TV seyretmesini 'cinayet' olarak nitelendiriyor. Bu düşünce ilk başta biraz katı gibi görünebilir. Fakat uzmanlar çocukların TV seyretmemeleri konusunda genelde hemfikir.
İŞTE ÇARPICI DOSYADAN ÖNEMLİ BAŞLIKLAR
* ÇOCUKLARIN DÜŞMANI: KLİP VE REKLAMLAR
* TELEVİZYON 'OTİZM'İ TETİKLİYOR
* ÇOCUK KANALLARI NE KADAR GÜVENLİ?
* ÇOCUKLAR POKEMON'DAN NE ÖĞRENECEK?
* BİLİMSEL ARAŞIRMALARIN ÇARPICI SONUÇLARI
* ÇOCUKLARI TV'DEN KORUMANIN YOLLARI
1 Kasım'dan itibaren Fransa'da yeni bir dönem başlayacak. Çocuk kanallarında, '3 yaş altı çocuklar için TV zararlıdır' uyarısı çıkacak. Peki Türkiye'de durum ne? Televizyon çocuğunuzun bakıcısı olmaya devam mı edecek?
Bilmem hatırlar mısınız? Grup Vitamin'in bir şarkısı vardı: 'Televizyon altı kanal oldu / Bizim oğlan bir tuhaf oldu / Her gün TV seyretmekten / Rengi sararıp soldu / Bizim soluk benizli oğlan / Düzelmeyecek gibi / Ne zaman reklamlar başlasa tavana vuruyor dibi...'
Şarkı, 1990'larda hayatımıza giren özel kanalları tiye alıyordu. Çünkü alternatif kanalların sayısının artmasıyla insanlar televizyon karşısında daha fazla zaman geçirir olmuştu. Bugünse 100'den fazla özel kanal, uydu ve kablolu TV yayınları sayesinde her eve girdi. Hatta konu ve yaş gruplarına özel tematik kanallar da kendilerine yer açmaya başladı. Grup Vitamin, bu durum karşısında nasıl bir şarkı yazardı bilinmez; ama bir konu var ki masaya yatırılması gerekiyor. O da tematik yayınlar arasındaki çocuk kanallarının hızla yaygınlaşması. Yumurcak TV ile başlayan çocuk kanalları kervanına kısa sürede yenileri eklendi. Bu kanalların izlenme oranları da arttı. Hatta Yumurcak TV reyting sıralamasında 10. basamağa yükseldi. Çocuk kanalları rağbet görünce son olarak TRT de bir kanal kurma kararı aldı. 'TRT Çocuk' isimli yeni kanal, 1 Kasım'da yayına başlayacak. Yani çocukları TV başına çekecek bir yol daha açılacak. Peki, çocukların televizyon ile ilişkisi aslında nasıl olmalı? Hangi yaşta kaç saat televizyon seyredilebilir? Televizyonun çocuk psikolojisi ve gelişimine etkileri neler? Ebeveynler bunları yeterince düşünüyor mu?
Geçen ay Fransa'da alınan bir karar çocuk kanalları konusunun ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. Söz konusu karar, Türkiye'de gazetelere 'Fransa'da çocuklara TV yasağı' başlığı ile yansıdı. Fakat haberlerde, yasağın neyi kapsadığı ve nasıl uygulanacağı konusunda ayrıntı verilmiyordu. Çocukların TV seyretmesine nasıl engel olunacağı, yasağın uygulanıp uygulanmadığının ne şekilde kontrol edileceği gibi sorular kafaları karıştırmıştı. Yoksa her eve TV alarmı mı yerleştirilecekti? Biraz araştırıldığında işin aslı ortaya çıktı: Herhangi bir yasak yoktu. Fransa'nın radyo televizyon üst kurulu CSA (bizdeki RTÜK), 1 Kasım 2008'den itibaren geçerli olmak üzere çocuk kanalları ve programlarının öncesinde '3 yaş altındaki çocuklar için TV zararlıdır' uyarısını koyma zorunluluğu getiriyordu. Bu uyarı, özellikle ulusal yayın yapan çocuk kanalları için geçerliydi. Kararın arkasında ise 16 Nisan'da yapılan bir araştırma vardı. Araştırmayı değerlendiren çocuk psikiyatristleri televizyonun 3 yaş altı çocuklar üzerinde 'pasifleştirme, dil öğreniminin gecikmesi, ajitasyon, dikkat eksikliği, uyku problemleri ve bağımlılık oluşturma' gibi olumsuz etkileri olduğunu belirtmişti. Fransız 20 Minutes Gazetesi'nde yer verilen çocuk psikiyatristlerinin konuyla ilgili görüşleri ise çok daha sertti. Uzmanlar, 6-13 aylık çocuklara yönelik programların tamamen yasaklanmasını savunuyorlardı.
Öte yandan 28 ülkede yayın yapan Baby First'ün Avrupa Genel Direktörü Arié Guez, televizyonun toplumun bir parçası olduğunu ve çocukların ondan uzaklaşması hâlinde realiteden de uzaklaşacaklarını savunuyordu. Guez, bununla da kalmıyor, televizyonun interaktif bir kitap olduğunu iddia ediyordu: "Biz çocuklarımıza 'parkta oynamayın, TV seyredin' demedik hiçbir zaman. Bu konuda şeffafız. Tabii ki, televizyon anne-babaların yatmadan önce anlattıkları hikâyenin önüne geçemez." Çocuk Psikanalisti Serge Tiseron ise bu kanalların çocukları pasif bir seyirci konumuna düşürdüğünü, bunun ortadan kalkmasının yolunun da sorumlu ebeveynlerden geçtiğini düşünüyordu. Ayrıca çocukların yakınında bir TV bulundurmanın 'onların geleceğini riske atmak' ile eş değer olduğunu ifade ediyordu.
Aslında bu tarz uygulamalar ilk kez Fransa'da ortaya çıkmadı. Daha önce İsveç'te 12 yaşından küçük çocuklara yönelik TV'lerin reklam yayınlaması yasaklanmıştı. Belçika'nın Flaman kesimi ile Yunanistan, çocuklara yönelik reklamların yayın saati ve süresini kontrol altına almıştı. Hollanda 'bebek' televizyonunun şifreli yayınlar arasında olmasını kararlaştırmıştı. İspanya ise sadece AB üretimi oyuncakların TV reklamlarına izin veren bir karar almıştı.
Ülkemizde henüz bu konuda atılmış bir adım yok. Ancak uzmanlar meseleye en az Fransa'dakiler kadar hassas yaklaşıyor.
Pedagog Adem Güneş'e göre, bu uygulamaların amacı, çocukların hem ticaret aracı olarak kullanılmasını önlemek hem de reklam şirketlerinin çocuk televizyonlarından uzak durmasını sağlamaktı. Güneş, her ne kadar yasaklardan yana olmasa da Fransa'daki bu uygulamayı destekliyor. Zira o da 0-4 yaş arası çocukların TV seyretmesine tavizsiz karşı çıkıyor. Özellikle 2 yaşından küçük çocukların TV seyretmesini 'cinayet' olarak nitelendiriyor. Bu düşünce ilk başta biraz katı gibi görünebilir. Fakat uzmanlar çocukların TV seyretmemeleri konusunda genelde hemfikir.
İŞTE ÇARPICI DOSYADAN ÖNEMLİ BAŞLIKLAR
* ÇOCUKLARIN DÜŞMANI: KLİP VE REKLAMLAR
* TELEVİZYON 'OTİZM'İ TETİKLİYOR
* ÇOCUK KANALLARI NE KADAR GÜVENLİ?
* ÇOCUKLAR POKEMON'DAN NE ÖĞRENECEK?
* BİLİMSEL ARAŞIRMALARIN ÇARPICI SONUÇLARI
* ÇOCUKLARI TV'DEN KORUMANIN YOLLARI