Çocuklarda Sağlıklı Girişim Duygusunu Geliştirmenin Yolları
3-5 yaş dönemi çocuğun merak ve girişim dönemidir. Çocuğun motor ve zihinsel gelişimine bağlı olarak hareket alanı ve istekleri genişler. Çocuk bağımsızlık, çevreyi keşfedip, öğrenme amacıyla bazı saldırgan davranışlara girebilir. Çocuk dürtü ve isteklerinin anında karşılanmasını ister. Dürtü ve istekleri engellenen çocuk duygularını yaramazlık, hırçınlık, huysuzluk, nedensiz tutturma gibi yollarla ve oyun aracılığı ile açığa vurur. Bu dönemde çocuk kendi girişimiyle, anne-babadan bağımsız olarak işler becermeye çalışır. Örneğin: giysisini kendisi seçmek, ayakkabısını kendisi bağlamak vb. ister.
Çocuğun sağlıklı girişim duygusunun gelişebilmesi için anne-babanın yapabilecekleri;
Çocuğa özgürlük tanıyarak, çocuğun kendi isteklerini yapması yönünde fırsat vermelidir.
Çocuğun güven duygusunu geliştirmelidir.
Çocuğun gösterdiği çabaya saygı duymalıdır.
Çocuğun seçim yapmasına izin vermelidir.
Çocuğun adına düşünmek yerine, kendi başına düşünmesini desteklemelidir.
Çocuğun sorunlarını çözmek yerine, çocuğun kendisinin çözmesine fırsat vermelidir.
Çocuğun kendi başına yapmak için çabaladığı işlerde, ufak tefek hataları hoş görmelidir.
Çocuğun yaptığı olumlu, hoşa giden davranışları takdir etmelidir.
Sabırlı olmalıdır. Çocuğun her karşı çıkışını ve inadını kırma yoluna gitmemelidir.
Çocuğun yapamayacağı şeyin, neden yapamayacağını basit bir dille çocuğa açıklamalıdır.
Çocuğa kararlı, tutarlı ve mutlaka sevecen bir şekilde yaklaşmalıdır.
Çocuğu atılımları ve ilgileri yüzünden korkutmamalı, engellememeli, suçlamamalı ve ceza vermemelidir.
Çocukla öfkeli bir tavır takınmadan, yumuşak ve uzlaşmacı bir ses tonuyla konuşmaya özen göstermelidir.
Çocuğun konuşmasına, düşüncelerini ifade etmesine ve oyun oynamasına izin vermelidir.
Toplumsallaşması için arkadaşlarıyla oynamasına, paylaşmasına fırsat hazırlamalıdır.
Anne-baba çocuğa değişik seçenekler sunmalı, böylece çocuk bağımsız bir birey olarak tanındığını ve onun kararlarına saygılı olunduğunu düşünecektir.
Sağlıklı gelişen girişim duygusu, çocuğun aktif hareket edebilmesine, yenilgilerini çabucak unutup, yeni deneyimlere enerji ile tekrar tekrar yaklaşabilmesine olanak sağlar. Bu dönemde çocuk yeni deneyimleri üstlenirken bunları planlayabilmek, amacında ısrar ederek sonuna kadar sürdürebilmek ve sonunda bunu başarmaktan zevk alma yeteneklerini kazanır.
Girişim duygusunun temellerinin normal ve sağlıklı gelişmemesi durumunda;
Çocuk yeteneklerine veya duygularına uygun yaşamaktan kendini alıkoyacak kadar çekingen olabilir.
Pasif veya aksine çok aşırı bir girişim içinde olabilir. Aşırı girişim daha sonraki dönemde dinlenme zamanında bile "yarıştaki bir motor" gibi çalışmaya zorlar. Gerginlik yaratabilir.
Çocukta suçluluk duygusuna neden olabilir.
Merak etme, amaçta ısrar etme, başarmaktan zevk alma gibi duyguları sağlıklı gelişemeyebilir.
