Dikiş Dikmek - Dikiş Dikmek nedir? Dikiş Dikmek hakkında
Dikiş, günümüzde de geçerli olan en eski el sanatlarından biridir. Çok eski zamanlarda kuş kemiklerinden ya da tunçtan yapılma iğ*nelerle hayvan derileri ya da kumaşlar delinir, gene hayvan derisinden kesilmiş ince şeritler bu deliklerden geçirilerek dikiş dikilirdi. Gü*nümüzde üretilen çeşitli boy ve kalınlıkta çe*lik iğnelerden dikişe en uygun olan seçilebilir; örneğin ipek ya da keten kumaşlar için küçük delikli, çorap onarmak içinse iri delikli ve uzunca bir iğne seçmekte yarar vardır. Dikiş dikerken kullanılacak en elverişli iplikler pa*muk ya da polyester olanlardır.
Giysileri bedene oturtmak kolay bir iş de*ğildir. Bu büyük bir özen ve dikkat gerektirir. Yüzyıllar boyunca insanlar çeşitli dikiş örnek*leri geliştirdiler. Eskiden her şey elle dikilir*ken dikiş makinesinin geliştirilmesinden son*ra pek çok kimse makineyle dikmeye başladı. Makine hem zaman kazandırıcıdır, hem de birleştirme yerlerini çok sağlam diker. Ne var ki dikiş makineniz olsa bile gene de bazı yer*leri elle dikmeniz gerekebilir.
Dikiş Türleri
Dikişe başlamadan önce kimi gereçleri el al*tında bulundurmakta yarar vardır: İğne; ma*kas; orta parmağa takmak için bir yüksük; di*kilecek kumaşın renginde iplik ve teyel ipliği.
Hemen hemen bütün dikişler sağdan sola di*kilir. Burada okuduklarınızı şekillerden de iz*lerseniz, değişik dikişleri öğrenmeniz kolay*laşır.
Teyel Dikiş: İki ya da daha çok kumaş par*çasını makineyle ya da elde dikmeden önce kabaca yapılan dikiştir. Dikişlerin küçük ol*ması gerekmez; ama kumaşı tutması için art arda biri uzun, biri kısa dikişler iyi sonuç ve*rir. İpliğin ucuna bir düğüm atarsanız, asıl di*kiş dikildikten sonra teyel ipliğini çekip çıkar*mak kolay olur.
Düz Dikiş: Teyele benzeyen bu dikiş çok daha küçük ve düzgün görünür. Dikişlerin boyu ve aralarındaki uzaklık aynı olmalıdır. Düz dikiş hem parçaları birleştirmek, hem de büzgü yapmak için kullanılır. Düz dikiş bir uçtan öbür uca bitirildiğinde iplik çekilerek kumaş büzülür.
Makine Dikişi: Bu dikiş kumaşın yüzünde görünen teyel gibi geçici olmayan, sağlam bir dikiştir. İğne düz dikiş gibi bir kez batırılıp çıkarıldıktan sonra, kumaşın yüz tarafından yeniden bir önceki deliğe batırılır ve ikinci de*liğin biraz ilerisinden kumaşın yüzüne çıkılır. Böylece kumaşın yüzünde dikiş kesintisiz bir çizgi biçiminde görülür.
Kenar Bastırma: Kumaşın kenarını ters yü*züne doğru katlayarak kol ve etek uçları ya da pantolon paçaları bastırılır. Kumaşın kenarı içeri doğru çevrilir ve bir kez katlanarak te*yellenir. İğne kumaşın içe çevrildiği yerin he*men bitiminden asıl kumaşa batırılır ve ardın*dan bu kez, katlanmış kumaşa yüzünden görünmeyecek biçimde, çarpık olarak bir iğne atılır. Böylece iğne kumaşın bir iç yüzüne, bir katlanmış kısmına atılarak, etek ya da panto*lon paçası bastırılır. Baskı bittikten sonra ku*maşı önce teyelliyken, sonra da teyeli sökü*lünce, ıslak bezle ya da buharlı ütüyle ütüle*mek gerekir.
Hıristo Teyeli: Bu dikiş özellikle yün ya da flanel kumaşların kenarlarını bastırmak için kullanılır. Soldan sağa doğru dikiş atılır. Önce kumaşın katlanan kısmına küçük bir düz dikiş atılır, ardından çarpık olarak sağdan sola doğ*ru altta kalan kumaşa inilir. Oraya da küçük bir düz dikiş atıldıktan sonra yeniden katlı kısma dönülünce bastırılan kenarda çapraz bir dikiş oluşur.
İlik Dikişi ile Kenar Baskısı: Bu dikiş yuka*rıda açıklanan öbür dikişlerden farklıdır. İğ*nenin yanlamasına değil, yukarıdan aşağıya hareketiyle yapılan bir dikiştir. İğne batırıl*dıktan sonra iplik ilmek haline getirilir ve iğne bu ilmekten geri sokularak ilik kenarında bir sıra minik düğüm oluşturulur.
Sürfile: Bu dikiş, dikilmeden bırakıldığında tarazlanabilecek kumaşların kenarlarında kullanılır. Sürfile soldan sağa doğru yapılır. İğne kumaşın tersinden batırılarak yüzünden çıkartılır. Böylece iplik kenarın üzerinden at*latılarak, kumaşın saçaklanması önlenir. Ko*lay saçaklanan kumaşlara çift sürfile yapılır.
Birleştirme Dikişleri
Birleştirme dikişi iki ya da daha fazla sayıda kumaşın birbirine dikilmesidir. Kullanılırken gerilecek, yıpranacak ya da sık yıkanacak giy*silerin, dikiş kenarlarının tarazlanmasını önle*mek ya da her iki yüzden de düzgün görünme*sini sağlamak için önce sürfile yapılır. Basit birleştirme dikişi kumaşın yüzünden görül*mez ve en çok kullanılan dikiş türüdür. İki kumaş parçasının yüzleri karşılıklı getirilerek dikilir. Sonra dikiş tersinden ütülenir. Açık kenarlara da tarazlanmayı önlemek için sürfi*le yapılabilir.
Fransız Dikişi hafif ya da orta kalınlıkta ku*maşlarda kullanılabilir. Kumaşın her iki par*çasının ters yüzleri üst üste getirilerek dikilir. Kenarlar makasla düzeltilir, parça dikiş yerin*den katlanır ve bu kez ters yüzünden açık ke*narlar dikişin içinde kalacak biçimde yeniden dikilir.
Kot Dikişi düzgün bir görünüm sağlamak için çoğunlukla da spor gömlek ve kot panto*lonlarda kullanılır. Bu dikişte kumaşın yüzün*de çift dikiş görünür ve gene açık kenarlar dikiş içinde kalır.
Giysi Yapımı
Kapatma Gereçleri: Giysilerde en sık kullanı*lan kapatma gereçleri şunlardır:
Düğme ve ilikler
Erkek ve dişi kopçalar
Zımbalı düğmeler
Çıtçıtlar
Fermuarlar
İlikler, daha sağlam olmaları için iki kat ku*maş üzerine yapılmalı, kumaş tek kat ise baş*ka bir kumaş parçası ilik açılacak yerin altına teyellenmeli ve ilik yırtmacı düğmeden biraz daha geniş kesilmelidir. Sarma ve düz ilik ol*mak üzere başlıca iki ilik yapım yöntemi var*dır. Kalın ya da kolay tarazlanan kumaşlara yapılan ve çoğunlukla büyük düğmelerin ilik*lendiği sarma ilikler daha temiz ve sağlam gö*rünür. Ne var ki yapımları daha zordur. Düz ilikte ise hem aralıkları hem de boyları çok düzgün olmak üzere iliğin kenarı başta anla*tıldığı gibi ilik dikişiyle sarılır; tarazlanmayı önlemek için de önce sürfile yapılmalıdır. Düğmeler ilik açıldıktan sonra dikilmelidir.
Erkek ve dişi kopçalar fermuarı kapalı tut*mak için fermuarın tam üstüne sağlam sürfile ya da ilik dikişiyle dikilir. Fazla gerilme söz konusu olmayacaksa düğme yerine çıtçıt kul*lanılabilir. Çıtçıtlar da sürfile dikişiyle dikilir. Bebek ve çocuk giysilerinde, düğmelere göre daha kolay ve çabuk iş görebilmeyi sağladık*ları için sağlam çıtçıtlar kullanılır. Bunlar ku*maşa dikilmeden presle de takılabilir.
Fermuarlar genellikle dikişin altına sakla*nır. Dikmesi zor olmamakla birlikte, dikkat gerektirir. Çağdaş dikiş makinelerinde fermu*ar dikmek için özel parçalar vardır.
Tamamlama Dikişi: Bir giysinin kolunu, eteğini ya da paçasını kıvırarak başarabilece*ğiniz gibi verev bir pervaz ya da ekstraforla da bastırabilirsiniz. Örneğin bir eteğin verev, ya*ni kumaşın dokunduğu yönde değil de çaprazlanmasına kesildiğini düşünelim. Bu tür etek*ler çok kolay sarkar ve katlayarak bastırma iyi sonuç vermez. Bunun yerine eteğin ucuna ön*ce bir verev pervaz, 3 cm kadar genişlikte ve*rev kesilmiş şeritler ya da piyasada satılan ekstrafor dikildikten sonra bu pervaz eteğin içine kıvrılarak bastırılır.
Patron Kullanmak
En basit giysinin bile, üste iyi oturması ve hoş görünmesi isteniyorsa iyi biçilmesi gerekir. Kâğıt patronlar dikişi kolaylaştırır. Deneyimli terziler giysiyi giyecek kişinin ölçülerini alır ve kendi patronlarını kendileri çıkarırlar. Di*kilecek kumaşın özelliklerini göz önüne ala*rak ona göre biçerler. İçinde nasıl dikilmesi gerektiği konusunda açıklamalar da bulunan çeşitli patronlar çarşıda satılmaktadır. Böyle*ce acemi biri bile bu açıklamaları izleyerek basit bir giysiyi başarıyla dikebilir.
Model konusunda karar verdikten sonra, patron seçerken dikkat edilecek asıl konu be*den ölçülerinin ve kullanılacak kumaşın sap*tanmasıdır. Standart beden ölçülerinin uyma*ması durumunda en yakın beden seçilmeli ve patronda gerekli değişiklikler sonradan yapıl*malıdır. Hazır patronlarda modele uyacak ku*maş türleri ve ne kadar kumaş gerekeceği be*lirtilir.
Patronla birlikte verilen açıklamalar arasın*da kumaşı biçmeye başlamadan önce patro*nun nasıl yerleştirilmesi gerektiğini gösteren bir de plan vardır. Patron, kaymaması için ku*maşa iğnelerle tutturulmalıdır. Patronun üze*rindeki işaretler parçaların dikiş için bir araya getirilmesine yardım eder ya da örneğin düğ*me ve ilik yerlerini gösterir. Bu işaretler ku*maşa iplik ya da sabunla aktarılabilir.
Patronda bir "dikiş payı" bırakılır. Genel*likle 1,5 cm enindeki bu pay, kumaşın kena*rıyla dikiş çizgisi arasındaki uzaklıktır. Dikiş payına tam uyulmazsa giysi üstte iyi durmaz.
Çok az insan standart beden ya da biçimle*re uyar. Bir ayarlama yapılmasının gerekli olup olmadığını anlamak için her parça dikil*dikten sonra giyecek kişi üzerinde prova ya*pılmalıdır. Ayrıca dikiş yerleri her parça bir*leştirildikten sonra ütülenmelidir; böylece ku*maşın dikişi kolaylaşır. Dikiş bittikten sonra giysi yeniden ve bütünüyle ütülenmelidir.
Onarım
Kumaştaki sökük, yırtık ve delikler çok büyü*meden, dikkatle onarılmalıdır. Yırtıklar uy*gun renkte iplikle yırtığın üzerinden kumaşın ipliği yönünde ve yırtıkla dik açı yapacak bi*çimde, küçük sık dikişler atarak kolayca ka*patılır. Dikişler yırtık kenarlarından biraz içerden, göze batmamasına özen gösterilerek ve kumaşın yüzünden atılmalıdır.
Çoraplardaki delikler çorabın rengine ve dokusuna uyan bir iplikle onarılmalıdır. Deli*ğin bir yanından öbürüne düz dikiş dikilir; di*kişler kenarlardan oldukça içeride zayıf nok*taları sağlamlaştıracak ve çorabın kaçan il*meklerini yakalayacak biçimde olmalıdır. Bir dizi düz dikiş de birincilere dik açı yapacak biçimde ve kumaş dokur ya da sepet örer gibi iğneyi bir alttan bir üstten geçirerek atılır. Ör*me dokular dokuma kumaşlara göre daha es*nek olduğundan ipliğin çok sıkı çekilmemesi gerekir.
Kimi zaman giysilerdeki delik ya da aşınmış bölümlerin yamanması gerekir. Uygun bir ku*maş parçasını deliğin altına koyarak yapılan yama olabildiğince düzgün dikilmelidir. Ya*malar genellikle giysilerin diz ve dirseklerini sağlamlaştırmak için kullanılır.
Dikişin Diğer Kullanım Yerleri
Dikişten giysi dikmek ve onarmaktan başka işler için de, özellikle sanayide yararlanılır. Burada dikiş için genellikle makineler kulla*nılır. Örneğin deri ayakkabılar genellikle di*kişli olur. Deri kumaşlar çok daha serttir ve daha sağlam ipliklerle dikilmesi gerekir. Ayak*kabı dikmekte kullanılan iplik, hem sağlam*laştırmak, hem de suya dayanıklı olmasını sağlamak için mumlanır. İyi ayakkabıların ba*zıları hâlâ elde dikilmektedir. Dikilen deri eşyalar arasın*da eldiven, bavul, el çantaları, kemer, cüz*dan, elbise, ceket ve pantolonlar sayılabilir.
Dikiş cilt yapımında da kullanılır. Kitapla*rın sırtları yapraklarını bir arada tutmak için dikilir. Günümüzde ciltçilik çoğunlukla maki*nelerle yapılmaktadır.
Bazı spor gereçleri de dikilir. Beysbol ve kriket toplan ile futbol ve basketbol topları*nın kılıflarından başka çadırlar, yat yelkenle*ri, eyer, gem ve koşum takımları da dikilirler.
alıntıdır
Dikiş, günümüzde de geçerli olan en eski el sanatlarından biridir. Çok eski zamanlarda kuş kemiklerinden ya da tunçtan yapılma iğ*nelerle hayvan derileri ya da kumaşlar delinir, gene hayvan derisinden kesilmiş ince şeritler bu deliklerden geçirilerek dikiş dikilirdi. Gü*nümüzde üretilen çeşitli boy ve kalınlıkta çe*lik iğnelerden dikişe en uygun olan seçilebilir; örneğin ipek ya da keten kumaşlar için küçük delikli, çorap onarmak içinse iri delikli ve uzunca bir iğne seçmekte yarar vardır. Dikiş dikerken kullanılacak en elverişli iplikler pa*muk ya da polyester olanlardır.
Giysileri bedene oturtmak kolay bir iş de*ğildir. Bu büyük bir özen ve dikkat gerektirir. Yüzyıllar boyunca insanlar çeşitli dikiş örnek*leri geliştirdiler. Eskiden her şey elle dikilir*ken dikiş makinesinin geliştirilmesinden son*ra pek çok kimse makineyle dikmeye başladı. Makine hem zaman kazandırıcıdır, hem de birleştirme yerlerini çok sağlam diker. Ne var ki dikiş makineniz olsa bile gene de bazı yer*leri elle dikmeniz gerekebilir.
Dikiş Türleri
Dikişe başlamadan önce kimi gereçleri el al*tında bulundurmakta yarar vardır: İğne; ma*kas; orta parmağa takmak için bir yüksük; di*kilecek kumaşın renginde iplik ve teyel ipliği.
Hemen hemen bütün dikişler sağdan sola di*kilir. Burada okuduklarınızı şekillerden de iz*lerseniz, değişik dikişleri öğrenmeniz kolay*laşır.
Teyel Dikiş: İki ya da daha çok kumaş par*çasını makineyle ya da elde dikmeden önce kabaca yapılan dikiştir. Dikişlerin küçük ol*ması gerekmez; ama kumaşı tutması için art arda biri uzun, biri kısa dikişler iyi sonuç ve*rir. İpliğin ucuna bir düğüm atarsanız, asıl di*kiş dikildikten sonra teyel ipliğini çekip çıkar*mak kolay olur.
Düz Dikiş: Teyele benzeyen bu dikiş çok daha küçük ve düzgün görünür. Dikişlerin boyu ve aralarındaki uzaklık aynı olmalıdır. Düz dikiş hem parçaları birleştirmek, hem de büzgü yapmak için kullanılır. Düz dikiş bir uçtan öbür uca bitirildiğinde iplik çekilerek kumaş büzülür.
Makine Dikişi: Bu dikiş kumaşın yüzünde görünen teyel gibi geçici olmayan, sağlam bir dikiştir. İğne düz dikiş gibi bir kez batırılıp çıkarıldıktan sonra, kumaşın yüz tarafından yeniden bir önceki deliğe batırılır ve ikinci de*liğin biraz ilerisinden kumaşın yüzüne çıkılır. Böylece kumaşın yüzünde dikiş kesintisiz bir çizgi biçiminde görülür.
Kenar Bastırma: Kumaşın kenarını ters yü*züne doğru katlayarak kol ve etek uçları ya da pantolon paçaları bastırılır. Kumaşın kenarı içeri doğru çevrilir ve bir kez katlanarak te*yellenir. İğne kumaşın içe çevrildiği yerin he*men bitiminden asıl kumaşa batırılır ve ardın*dan bu kez, katlanmış kumaşa yüzünden görünmeyecek biçimde, çarpık olarak bir iğne atılır. Böylece iğne kumaşın bir iç yüzüne, bir katlanmış kısmına atılarak, etek ya da panto*lon paçası bastırılır. Baskı bittikten sonra ku*maşı önce teyelliyken, sonra da teyeli sökü*lünce, ıslak bezle ya da buharlı ütüyle ütüle*mek gerekir.
Hıristo Teyeli: Bu dikiş özellikle yün ya da flanel kumaşların kenarlarını bastırmak için kullanılır. Soldan sağa doğru dikiş atılır. Önce kumaşın katlanan kısmına küçük bir düz dikiş atılır, ardından çarpık olarak sağdan sola doğ*ru altta kalan kumaşa inilir. Oraya da küçük bir düz dikiş atıldıktan sonra yeniden katlı kısma dönülünce bastırılan kenarda çapraz bir dikiş oluşur.
İlik Dikişi ile Kenar Baskısı: Bu dikiş yuka*rıda açıklanan öbür dikişlerden farklıdır. İğ*nenin yanlamasına değil, yukarıdan aşağıya hareketiyle yapılan bir dikiştir. İğne batırıl*dıktan sonra iplik ilmek haline getirilir ve iğne bu ilmekten geri sokularak ilik kenarında bir sıra minik düğüm oluşturulur.
Sürfile: Bu dikiş, dikilmeden bırakıldığında tarazlanabilecek kumaşların kenarlarında kullanılır. Sürfile soldan sağa doğru yapılır. İğne kumaşın tersinden batırılarak yüzünden çıkartılır. Böylece iplik kenarın üzerinden at*latılarak, kumaşın saçaklanması önlenir. Ko*lay saçaklanan kumaşlara çift sürfile yapılır.
Birleştirme Dikişleri
Birleştirme dikişi iki ya da daha fazla sayıda kumaşın birbirine dikilmesidir. Kullanılırken gerilecek, yıpranacak ya da sık yıkanacak giy*silerin, dikiş kenarlarının tarazlanmasını önle*mek ya da her iki yüzden de düzgün görünme*sini sağlamak için önce sürfile yapılır. Basit birleştirme dikişi kumaşın yüzünden görül*mez ve en çok kullanılan dikiş türüdür. İki kumaş parçasının yüzleri karşılıklı getirilerek dikilir. Sonra dikiş tersinden ütülenir. Açık kenarlara da tarazlanmayı önlemek için sürfi*le yapılabilir.
Fransız Dikişi hafif ya da orta kalınlıkta ku*maşlarda kullanılabilir. Kumaşın her iki par*çasının ters yüzleri üst üste getirilerek dikilir. Kenarlar makasla düzeltilir, parça dikiş yerin*den katlanır ve bu kez ters yüzünden açık ke*narlar dikişin içinde kalacak biçimde yeniden dikilir.
Kot Dikişi düzgün bir görünüm sağlamak için çoğunlukla da spor gömlek ve kot panto*lonlarda kullanılır. Bu dikişte kumaşın yüzün*de çift dikiş görünür ve gene açık kenarlar dikiş içinde kalır.
Giysi Yapımı
Kapatma Gereçleri: Giysilerde en sık kullanı*lan kapatma gereçleri şunlardır:
Düğme ve ilikler
Erkek ve dişi kopçalar
Zımbalı düğmeler
Çıtçıtlar
Fermuarlar
İlikler, daha sağlam olmaları için iki kat ku*maş üzerine yapılmalı, kumaş tek kat ise baş*ka bir kumaş parçası ilik açılacak yerin altına teyellenmeli ve ilik yırtmacı düğmeden biraz daha geniş kesilmelidir. Sarma ve düz ilik ol*mak üzere başlıca iki ilik yapım yöntemi var*dır. Kalın ya da kolay tarazlanan kumaşlara yapılan ve çoğunlukla büyük düğmelerin ilik*lendiği sarma ilikler daha temiz ve sağlam gö*rünür. Ne var ki yapımları daha zordur. Düz ilikte ise hem aralıkları hem de boyları çok düzgün olmak üzere iliğin kenarı başta anla*tıldığı gibi ilik dikişiyle sarılır; tarazlanmayı önlemek için de önce sürfile yapılmalıdır. Düğmeler ilik açıldıktan sonra dikilmelidir.
Erkek ve dişi kopçalar fermuarı kapalı tut*mak için fermuarın tam üstüne sağlam sürfile ya da ilik dikişiyle dikilir. Fazla gerilme söz konusu olmayacaksa düğme yerine çıtçıt kul*lanılabilir. Çıtçıtlar da sürfile dikişiyle dikilir. Bebek ve çocuk giysilerinde, düğmelere göre daha kolay ve çabuk iş görebilmeyi sağladık*ları için sağlam çıtçıtlar kullanılır. Bunlar ku*maşa dikilmeden presle de takılabilir.
Fermuarlar genellikle dikişin altına sakla*nır. Dikmesi zor olmamakla birlikte, dikkat gerektirir. Çağdaş dikiş makinelerinde fermu*ar dikmek için özel parçalar vardır.
Tamamlama Dikişi: Bir giysinin kolunu, eteğini ya da paçasını kıvırarak başarabilece*ğiniz gibi verev bir pervaz ya da ekstraforla da bastırabilirsiniz. Örneğin bir eteğin verev, ya*ni kumaşın dokunduğu yönde değil de çaprazlanmasına kesildiğini düşünelim. Bu tür etek*ler çok kolay sarkar ve katlayarak bastırma iyi sonuç vermez. Bunun yerine eteğin ucuna ön*ce bir verev pervaz, 3 cm kadar genişlikte ve*rev kesilmiş şeritler ya da piyasada satılan ekstrafor dikildikten sonra bu pervaz eteğin içine kıvrılarak bastırılır.
Patron Kullanmak
En basit giysinin bile, üste iyi oturması ve hoş görünmesi isteniyorsa iyi biçilmesi gerekir. Kâğıt patronlar dikişi kolaylaştırır. Deneyimli terziler giysiyi giyecek kişinin ölçülerini alır ve kendi patronlarını kendileri çıkarırlar. Di*kilecek kumaşın özelliklerini göz önüne ala*rak ona göre biçerler. İçinde nasıl dikilmesi gerektiği konusunda açıklamalar da bulunan çeşitli patronlar çarşıda satılmaktadır. Böyle*ce acemi biri bile bu açıklamaları izleyerek basit bir giysiyi başarıyla dikebilir.
Model konusunda karar verdikten sonra, patron seçerken dikkat edilecek asıl konu be*den ölçülerinin ve kullanılacak kumaşın sap*tanmasıdır. Standart beden ölçülerinin uyma*ması durumunda en yakın beden seçilmeli ve patronda gerekli değişiklikler sonradan yapıl*malıdır. Hazır patronlarda modele uyacak ku*maş türleri ve ne kadar kumaş gerekeceği be*lirtilir.
Patronla birlikte verilen açıklamalar arasın*da kumaşı biçmeye başlamadan önce patro*nun nasıl yerleştirilmesi gerektiğini gösteren bir de plan vardır. Patron, kaymaması için ku*maşa iğnelerle tutturulmalıdır. Patronun üze*rindeki işaretler parçaların dikiş için bir araya getirilmesine yardım eder ya da örneğin düğ*me ve ilik yerlerini gösterir. Bu işaretler ku*maşa iplik ya da sabunla aktarılabilir.
Patronda bir "dikiş payı" bırakılır. Genel*likle 1,5 cm enindeki bu pay, kumaşın kena*rıyla dikiş çizgisi arasındaki uzaklıktır. Dikiş payına tam uyulmazsa giysi üstte iyi durmaz.
Çok az insan standart beden ya da biçimle*re uyar. Bir ayarlama yapılmasının gerekli olup olmadığını anlamak için her parça dikil*dikten sonra giyecek kişi üzerinde prova ya*pılmalıdır. Ayrıca dikiş yerleri her parça bir*leştirildikten sonra ütülenmelidir; böylece ku*maşın dikişi kolaylaşır. Dikiş bittikten sonra giysi yeniden ve bütünüyle ütülenmelidir.
Onarım
Kumaştaki sökük, yırtık ve delikler çok büyü*meden, dikkatle onarılmalıdır. Yırtıklar uy*gun renkte iplikle yırtığın üzerinden kumaşın ipliği yönünde ve yırtıkla dik açı yapacak bi*çimde, küçük sık dikişler atarak kolayca ka*patılır. Dikişler yırtık kenarlarından biraz içerden, göze batmamasına özen gösterilerek ve kumaşın yüzünden atılmalıdır.
Çoraplardaki delikler çorabın rengine ve dokusuna uyan bir iplikle onarılmalıdır. Deli*ğin bir yanından öbürüne düz dikiş dikilir; di*kişler kenarlardan oldukça içeride zayıf nok*taları sağlamlaştıracak ve çorabın kaçan il*meklerini yakalayacak biçimde olmalıdır. Bir dizi düz dikiş de birincilere dik açı yapacak biçimde ve kumaş dokur ya da sepet örer gibi iğneyi bir alttan bir üstten geçirerek atılır. Ör*me dokular dokuma kumaşlara göre daha es*nek olduğundan ipliğin çok sıkı çekilmemesi gerekir.
Kimi zaman giysilerdeki delik ya da aşınmış bölümlerin yamanması gerekir. Uygun bir ku*maş parçasını deliğin altına koyarak yapılan yama olabildiğince düzgün dikilmelidir. Ya*malar genellikle giysilerin diz ve dirseklerini sağlamlaştırmak için kullanılır.
Dikişin Diğer Kullanım Yerleri
Dikişten giysi dikmek ve onarmaktan başka işler için de, özellikle sanayide yararlanılır. Burada dikiş için genellikle makineler kulla*nılır. Örneğin deri ayakkabılar genellikle di*kişli olur. Deri kumaşlar çok daha serttir ve daha sağlam ipliklerle dikilmesi gerekir. Ayak*kabı dikmekte kullanılan iplik, hem sağlam*laştırmak, hem de suya dayanıklı olmasını sağlamak için mumlanır. İyi ayakkabıların ba*zıları hâlâ elde dikilmektedir. Dikilen deri eşyalar arasın*da eldiven, bavul, el çantaları, kemer, cüz*dan, elbise, ceket ve pantolonlar sayılabilir.
Dikiş cilt yapımında da kullanılır. Kitapla*rın sırtları yapraklarını bir arada tutmak için dikilir. Günümüzde ciltçilik çoğunlukla maki*nelerle yapılmaktadır.
Bazı spor gereçleri de dikilir. Beysbol ve kriket toplan ile futbol ve basketbol topları*nın kılıflarından başka çadırlar, yat yelkenle*ri, eyer, gem ve koşum takımları da dikilirler.
alıntıdır
