elma şekeri
Daimi Üye
Diyaliz Nedir, Periton Diyaliz
Diyaliz, kanda birikime uğramış maddelerin yarı geçirgen bir membran aracılığıyla yüksek konsantrasyondan düşük konsantras*yona geçmesidir.
Başlıca iki tür diyaliz uygulaması vardır; Peritoneal diyaliz,
Suni böbrek makinasının kullanıldığı ekstrakorpereal diyaliz (he*modiyaliz).
Peritoneal Diyalizi Hastalığı
Peritoneal diyaliz tekniği oldukça basit ve pratiktir. Hasta özel bir üniteye alınır, Hastaya ve ailesine işlem hakkında bilgi verilir, Hastanın mesanesi boşaltılır,
Hasta sırt üstü pozisyonda yatırılır ve başı biraz kaldırılır, Hastanın karnı temizlenir, kıllar traş edilir ve cilt antiseptik solüs*yon ile silinir ve daha sonra lokal anestezi uygulanır, Göbeğin 3-4 cm. altından, orta hat üzerinden, deri-deri altı insiz-yonu yapılıp stileli kanül periton boşluğuna sokulur. Peritonu geçtik*ten sonra stile kanül içinden çıkarılır ve douglas boşluğuna yerleşti*rilir, İlk kontrol drenajından sonra 37°C ısıtılmış diyaliz solüsyonu 5-10 dakika gibi kısa sürede hızla periton boşluğuna verilir ve sıvı setinin klempi kapatılır,
Karın boşluğuna verilen sıvı ortalama 20-30 dakika bekletilir,
Sonra şişe yatak düzeyinin altına indirilir, klemp açılır ve verilen sıvı geri alınır (içeri verilen sıvının tümüyle geri alınması önemlidir), Her değişim 2 litre diyaliz solüsyonu ile yapılır,
Diyaliz süresi ortalama 48 saattir, kesinlikle 72 saati geçirilmemektedir.
Diyaliz bitince kanül çıkarılır,
Diyaliz takibinde dikkat edilmesi gereken durumlar ve olası komplikasyonlar;
Periton boşluğuna verilen sıvı geri alınamayabilir. Bu durumun ne*denleri;
Kanül yerinin uygun olmaması,
Sisteme hava kaçması,
Periton içi yapışıklıklar,
Pıhtı olmasıdır. Yeterli drenajı sağlamak için;
Kanülün yeri değiştirilir (kateter hafifçe geri çekilir, fakat kesinlik*le tekrar içeri itilmemelidir - enfeksiyonu önlemek için),
Kanülün serum fizyolojik irigasyonu yapılır ve pıhtı varsa diyaliz solüsyonuna heparin katılabilir,
Hastada sıvı eksikliğinden dolayı yeterli drenaj olmadığı düşün cesi ile ikinci değişim sürdürülebilir. Ancak yine yeterli drenaj sağla*namıyorsa hipertonik solüsyon verilir, Karın ağrısı;
Kanülün pozisyonu nedeniyle olabilir, analjezikler verilir, geç
mediği durumda diyaliz sıvısı içine 5-10 mi. % 2'lik procaine ya
da benzeri lokal anestezikler eklenir.
Peritonit; Peritonitin ilk belirtisi diyaliz sıvısında lökosit sayısının artması ve
renginin bulanmasıdır. Bu durumda kültür için örnek alınıp laboratuvara gönderilir. İntraperitoneal ve gerekirse sistemik olarak antibiyotik verilir,
Kanama
Diyaliz sıvısı kanlı geliyorsa, diyaliz süratli ve bekletilmeden uy*gulanır.
Alınan sıvı hala kanlı ise hematokrit kontrolü yapılır ve diyaliz sı*vısının hematokriti % 3'ten yukarı ise, arteriyel kanama olabilir ve hastaya cerrahi girişim uygulanabilir.
Elektrolit Dengesizliği
Hipopotasemi; böbrek yetmezliği nedeniyle hastada potasyum dü zeyi yüksek olduğundan diyaliz sıvısında potasyum bulunmaz. An*cak birkaç değişimden sonra kandaki yüksek olan potasyum diyaliz sıvısına geçer. O nedenle olası bir hipopotasemiyi önlemek için 12 sıvı değişiminden sonra diyaliz solüsyonuna ortalama her litreye 3-4 mEq potasyum ilavesi yapılır.
Hipernatremi; Özellikle değişim süresinin kısa tutulduğu ve hiperto-nik solüsyonların kullanıldığı durumlarda ortaya çıkabilir. Hipotansiyon; Diyaliz sırasında ekstrasellüler ortamdan fazla sıvı çekilmesine bağlı olarak gelişen hipovolemi kan basıncının düşme*sine neden olabilir (özellikle hipertonik solüsyonlar kullanıldığında), Kan basıncı sık sık izlenir ve gerekirse intravenöz sıvı verilir, Pulmoner Ödem; Çoğunlukla drenaj yetersizliği olduğunda akciğer ödemi gelişebilir.
Akciğer ödeminin ön belirtileri yakından izlenmelidir. Solunum güçlüğü; periton boşluğuna verilen sıvının diyafragmaya baskı yapması nedeniyle olabilir. Hastaya semifovvler pozisyonu verilir ve diyaliz her değişimde 1 litre diyaliz sıvı kullanılarak sürdü*rülür.
Hiperglisemi: Hipertonik diyaliz solüsyonlarının kullanıldığı durum*larda sık görülür. Özellikle diyabetik hastalarda kan şekeri düzeyleri izlenmeli, gerekirse paranteral insülin verilmelidir.
Ev Diyalizi
Sürekli Gezici Periton Diyalizi (Continuous ambulatory peritoneal dialysis-CAPD-Kepdi)
Sürekli gezici periton diyalizi, periton boşluğuna yerleştirilen kalıcı bir kateter (Tenkckhoff) aracılığı ile özel setler ve plastik torbalar içindeki iki litrelik diyaliz solüsyonları ile her gün dört değişim yapı*lacak şekilde uygulanır. Diyaliz sıvısı kalıcı kateterden verildikten sonra sistem kapatılır, hasta plastik torbaya özel bir kuşak aracılığı ile beline sarar ve drene edileceği zamana kadar orada bırakır. Bu yöntem diyaliz süresince hastanın serbest kalmasını sağlar. 4-6 sa*at sonra sistem açılarak diyaliz sıvısının plastik torbaya drene edilir. Diyalize en uzun ara gece verilir. Bu diyaliz tekniği ile günde 24 sa*at ve haftada 7 gün sürekli diyaliz uygulanır. Hastanede kısa bir eğitimden sonra hastalara evlerinde kendi başlarına diyalizi sürdürebilir. Aseptik ve antiseptik koşullara dikkat edilmesi, sürekli gezici periton diyaliz uygulaması için en önemli husustur.
Diyaliz, kanda birikime uğramış maddelerin yarı geçirgen bir membran aracılığıyla yüksek konsantrasyondan düşük konsantras*yona geçmesidir.
Başlıca iki tür diyaliz uygulaması vardır; Peritoneal diyaliz,
Suni böbrek makinasının kullanıldığı ekstrakorpereal diyaliz (he*modiyaliz).
Peritoneal Diyalizi Hastalığı
Peritoneal diyaliz tekniği oldukça basit ve pratiktir. Hasta özel bir üniteye alınır, Hastaya ve ailesine işlem hakkında bilgi verilir, Hastanın mesanesi boşaltılır,
Hasta sırt üstü pozisyonda yatırılır ve başı biraz kaldırılır, Hastanın karnı temizlenir, kıllar traş edilir ve cilt antiseptik solüs*yon ile silinir ve daha sonra lokal anestezi uygulanır, Göbeğin 3-4 cm. altından, orta hat üzerinden, deri-deri altı insiz-yonu yapılıp stileli kanül periton boşluğuna sokulur. Peritonu geçtik*ten sonra stile kanül içinden çıkarılır ve douglas boşluğuna yerleşti*rilir, İlk kontrol drenajından sonra 37°C ısıtılmış diyaliz solüsyonu 5-10 dakika gibi kısa sürede hızla periton boşluğuna verilir ve sıvı setinin klempi kapatılır,
Karın boşluğuna verilen sıvı ortalama 20-30 dakika bekletilir,
Sonra şişe yatak düzeyinin altına indirilir, klemp açılır ve verilen sıvı geri alınır (içeri verilen sıvının tümüyle geri alınması önemlidir), Her değişim 2 litre diyaliz solüsyonu ile yapılır,
Diyaliz süresi ortalama 48 saattir, kesinlikle 72 saati geçirilmemektedir.
Diyaliz bitince kanül çıkarılır,
Diyaliz takibinde dikkat edilmesi gereken durumlar ve olası komplikasyonlar;
Periton boşluğuna verilen sıvı geri alınamayabilir. Bu durumun ne*denleri;
Kanül yerinin uygun olmaması,
Sisteme hava kaçması,
Periton içi yapışıklıklar,
Pıhtı olmasıdır. Yeterli drenajı sağlamak için;
Kanülün yeri değiştirilir (kateter hafifçe geri çekilir, fakat kesinlik*le tekrar içeri itilmemelidir - enfeksiyonu önlemek için),
Kanülün serum fizyolojik irigasyonu yapılır ve pıhtı varsa diyaliz solüsyonuna heparin katılabilir,
Hastada sıvı eksikliğinden dolayı yeterli drenaj olmadığı düşün cesi ile ikinci değişim sürdürülebilir. Ancak yine yeterli drenaj sağla*namıyorsa hipertonik solüsyon verilir, Karın ağrısı;
Kanülün pozisyonu nedeniyle olabilir, analjezikler verilir, geç
mediği durumda diyaliz sıvısı içine 5-10 mi. % 2'lik procaine ya
da benzeri lokal anestezikler eklenir.
Peritonit; Peritonitin ilk belirtisi diyaliz sıvısında lökosit sayısının artması ve
renginin bulanmasıdır. Bu durumda kültür için örnek alınıp laboratuvara gönderilir. İntraperitoneal ve gerekirse sistemik olarak antibiyotik verilir,
Kanama
Diyaliz sıvısı kanlı geliyorsa, diyaliz süratli ve bekletilmeden uy*gulanır.
Alınan sıvı hala kanlı ise hematokrit kontrolü yapılır ve diyaliz sı*vısının hematokriti % 3'ten yukarı ise, arteriyel kanama olabilir ve hastaya cerrahi girişim uygulanabilir.
Elektrolit Dengesizliği
Hipopotasemi; böbrek yetmezliği nedeniyle hastada potasyum dü zeyi yüksek olduğundan diyaliz sıvısında potasyum bulunmaz. An*cak birkaç değişimden sonra kandaki yüksek olan potasyum diyaliz sıvısına geçer. O nedenle olası bir hipopotasemiyi önlemek için 12 sıvı değişiminden sonra diyaliz solüsyonuna ortalama her litreye 3-4 mEq potasyum ilavesi yapılır.
Hipernatremi; Özellikle değişim süresinin kısa tutulduğu ve hiperto-nik solüsyonların kullanıldığı durumlarda ortaya çıkabilir. Hipotansiyon; Diyaliz sırasında ekstrasellüler ortamdan fazla sıvı çekilmesine bağlı olarak gelişen hipovolemi kan basıncının düşme*sine neden olabilir (özellikle hipertonik solüsyonlar kullanıldığında), Kan basıncı sık sık izlenir ve gerekirse intravenöz sıvı verilir, Pulmoner Ödem; Çoğunlukla drenaj yetersizliği olduğunda akciğer ödemi gelişebilir.
Akciğer ödeminin ön belirtileri yakından izlenmelidir. Solunum güçlüğü; periton boşluğuna verilen sıvının diyafragmaya baskı yapması nedeniyle olabilir. Hastaya semifovvler pozisyonu verilir ve diyaliz her değişimde 1 litre diyaliz sıvı kullanılarak sürdü*rülür.
Hiperglisemi: Hipertonik diyaliz solüsyonlarının kullanıldığı durum*larda sık görülür. Özellikle diyabetik hastalarda kan şekeri düzeyleri izlenmeli, gerekirse paranteral insülin verilmelidir.
Ev Diyalizi
Sürekli Gezici Periton Diyalizi (Continuous ambulatory peritoneal dialysis-CAPD-Kepdi)
Sürekli gezici periton diyalizi, periton boşluğuna yerleştirilen kalıcı bir kateter (Tenkckhoff) aracılığı ile özel setler ve plastik torbalar içindeki iki litrelik diyaliz solüsyonları ile her gün dört değişim yapı*lacak şekilde uygulanır. Diyaliz sıvısı kalıcı kateterden verildikten sonra sistem kapatılır, hasta plastik torbaya özel bir kuşak aracılığı ile beline sarar ve drene edileceği zamana kadar orada bırakır. Bu yöntem diyaliz süresince hastanın serbest kalmasını sağlar. 4-6 sa*at sonra sistem açılarak diyaliz sıvısının plastik torbaya drene edilir. Diyalize en uzun ara gece verilir. Bu diyaliz tekniği ile günde 24 sa*at ve haftada 7 gün sürekli diyaliz uygulanır. Hastanede kısa bir eğitimden sonra hastalara evlerinde kendi başlarına diyalizi sürdürebilir. Aseptik ve antiseptik koşullara dikkat edilmesi, sürekli gezici periton diyaliz uygulaması için en önemli husustur.
