DOĞUM SONRASI ANNE VE MEME BAKIMI
Çoğu kadın vajinal doğumdan 48 saat, sezeryan doğumdan 48 veya 72 saat sonra hastaneden çıkarılarak evine gönderilir.Doğum sonrası anne bakımı ile ilgili temel noktalar şunlardır:
Doğumdan 1-2 saat sonra anne engel olan bir durum yoksa ayağa kaldırılmalıdır.Bu kabızlığı ve idrar torbası ile ilgili sorunları azaltmakta ve hareketsizliğe bağlı toplar damarlar içinde kan pıhtılaşmasını önlemektedir.Ancak bu anneler ağır işlerden kaçınmalıdırlar.
Doğum sonrası beslenme: Emziren bir annenin günlük besin gereksinimi 2600-2800 kcaldir. Proteinli gıdalar, meyve, sebze, süt ve süt ürünleri ile günde 4 litre su tüketilmelidir.
Doğum sonrası kabızlığı önlemek için ağızdan bol sıvı alınmalı, posalı gıdalar tüketilmeli ve gerek görülürse doktorların verecegi laksatifler kullanılmalıdır.
Doğum sonrası hasta mobilize olur olmaz banyo yapabilir.Tercihen ayakta durur pozisyonda yıkanılmalıdır.Banyo sonrası sezeryan kesi yeri ve epizyotomi hattı temiz ve kuru tutulmalıdır.Doğumdan sonra ikinci günden itibaren oturma banyoları güvenlidir ancak vajene su girmemesine dikkat edilmelidir.
Doğum sonrası perine bakımı: Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra temizlik önden arkaya yapılmalı epizyotomi varsa bu bölgeye temastan kaçınmaya büyük özen gösterilmelidir.İlk birkaç gün antiseptik solusyonlar kullanılmalıdır. Epizyotomiden 1-2 saat sonra perineye buz torbası konması ödem ve ağrıyı azaltabilir.Doğumdan 24 saat sonra perineye sıcak ve ıslak kompres uygulaması büyük rahatlama sağlar. Lokal uygulamalara rağmen ağrı devam ediyorsa bebeğe zararlı olmayan parasetamol türü ağrı kesiciler doktorların tavsiye ettiği şekilde kullanılabilir.
Doğum sonrası cinsel ilişki: Doğum sonrası kadınların yaklaşık %50sinde üçüncü haftadan itibaren cinsel arzu başlar.Başarılı bir doğum ve epizyotomiden sonra istenirse cinsel ilişkiye 3. haftadan itibaren başlanabilir. Ancak altıncı haftadan önce ilşkiye başlayan kadınların %50 sinde disparoni (ilişki sırasında ağrı) görülebilir ve bir yıla kadar bu devam edebilir.
Doğum sonrası meme bakımı: Doğumdan hemen sonra mümkünse yarım saat içerisinde bebek anne tarafından emzirilmelidir.Emzirme her iki meme için sıra ile yapılmalı, emzirme öncesi ve sonrası memeler ve özellikle meme uçları ılık su ile temizlenmelidir.Emzirme ilk iki hafta süresince günde 8-10 kez yapılmalı ve her bir emzirme süresi 5 dakikayı geçmemelidir.Emzirme sütün gelmesini sağlamakla birlikte memede sütün birikerek memede gerginlik ve ağrı yapmasına engel olur.Meme başı çatlakları için doktorların tavsiye edeceği krem ve pomadlar kullanılabilir.Meme uçları çok küçük veya içe çekik ise ve bu nedenle bebek ememiyorsa silikon meme başları kullanılılabilir veya süt steril kaplara sağılarak bebeğe biberonla verilir. Sütün artanı buz dolabında saklanır.
Angorjman: Doğumdan sonra ilk hafta içinde görülen memede damarların kanla birikimine bağlı genişlemesi ve memede sütün aşırı birikimi sonucu ağrı ve sişlikle kendini gösteren bir durumdur. Bebek sık aralıklarla emzirilerek sütün boşaltılması sağlanmalıdır. Parasetamol türü ilaçlar,soğuk baskı uygulaması yapılabilir. Gerektiğinde elle veya elektirikli pompalar ile süt boşaltılmalıdır.
Çoğu kadın vajinal doğumdan 48 saat, sezeryan doğumdan 48 veya 72 saat sonra hastaneden çıkarılarak evine gönderilir.Doğum sonrası anne bakımı ile ilgili temel noktalar şunlardır:
Doğumdan 1-2 saat sonra anne engel olan bir durum yoksa ayağa kaldırılmalıdır.Bu kabızlığı ve idrar torbası ile ilgili sorunları azaltmakta ve hareketsizliğe bağlı toplar damarlar içinde kan pıhtılaşmasını önlemektedir.Ancak bu anneler ağır işlerden kaçınmalıdırlar.
Doğum sonrası beslenme: Emziren bir annenin günlük besin gereksinimi 2600-2800 kcaldir. Proteinli gıdalar, meyve, sebze, süt ve süt ürünleri ile günde 4 litre su tüketilmelidir.
Doğum sonrası kabızlığı önlemek için ağızdan bol sıvı alınmalı, posalı gıdalar tüketilmeli ve gerek görülürse doktorların verecegi laksatifler kullanılmalıdır.
Doğum sonrası hasta mobilize olur olmaz banyo yapabilir.Tercihen ayakta durur pozisyonda yıkanılmalıdır.Banyo sonrası sezeryan kesi yeri ve epizyotomi hattı temiz ve kuru tutulmalıdır.Doğumdan sonra ikinci günden itibaren oturma banyoları güvenlidir ancak vajene su girmemesine dikkat edilmelidir.
Doğum sonrası perine bakımı: Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra temizlik önden arkaya yapılmalı epizyotomi varsa bu bölgeye temastan kaçınmaya büyük özen gösterilmelidir.İlk birkaç gün antiseptik solusyonlar kullanılmalıdır. Epizyotomiden 1-2 saat sonra perineye buz torbası konması ödem ve ağrıyı azaltabilir.Doğumdan 24 saat sonra perineye sıcak ve ıslak kompres uygulaması büyük rahatlama sağlar. Lokal uygulamalara rağmen ağrı devam ediyorsa bebeğe zararlı olmayan parasetamol türü ağrı kesiciler doktorların tavsiye ettiği şekilde kullanılabilir.
Doğum sonrası cinsel ilişki: Doğum sonrası kadınların yaklaşık %50sinde üçüncü haftadan itibaren cinsel arzu başlar.Başarılı bir doğum ve epizyotomiden sonra istenirse cinsel ilişkiye 3. haftadan itibaren başlanabilir. Ancak altıncı haftadan önce ilşkiye başlayan kadınların %50 sinde disparoni (ilişki sırasında ağrı) görülebilir ve bir yıla kadar bu devam edebilir.
Doğum sonrası meme bakımı: Doğumdan hemen sonra mümkünse yarım saat içerisinde bebek anne tarafından emzirilmelidir.Emzirme her iki meme için sıra ile yapılmalı, emzirme öncesi ve sonrası memeler ve özellikle meme uçları ılık su ile temizlenmelidir.Emzirme ilk iki hafta süresince günde 8-10 kez yapılmalı ve her bir emzirme süresi 5 dakikayı geçmemelidir.Emzirme sütün gelmesini sağlamakla birlikte memede sütün birikerek memede gerginlik ve ağrı yapmasına engel olur.Meme başı çatlakları için doktorların tavsiye edeceği krem ve pomadlar kullanılabilir.Meme uçları çok küçük veya içe çekik ise ve bu nedenle bebek ememiyorsa silikon meme başları kullanılılabilir veya süt steril kaplara sağılarak bebeğe biberonla verilir. Sütün artanı buz dolabında saklanır.
Angorjman: Doğumdan sonra ilk hafta içinde görülen memede damarların kanla birikimine bağlı genişlemesi ve memede sütün aşırı birikimi sonucu ağrı ve sişlikle kendini gösteren bir durumdur. Bebek sık aralıklarla emzirilerek sütün boşaltılması sağlanmalıdır. Parasetamol türü ilaçlar,soğuk baskı uygulaması yapılabilir. Gerektiğinde elle veya elektirikli pompalar ile süt boşaltılmalıdır.
