Domateste büyük tehlike
Domateste ürün kaybına ve kalite bozukluğuna yol açan “Tuta Absoluta” zararlısı nedeniyle Antalya ve ilçelerinde sera üreticilerinden bazıları domates üretimi yapmak istemiyor.
Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Antalya Şube Başkanı Vahap Tuncer, üründe verim kaybına ve kalite bozukluğuna yol açan “Tuta Absoluta” zararlısının etkili olması nedeniyle, bazı kamu ve özel sektör temsilcilerinin, çiftçileri, domates yerine alternatif ürünlere yönelmeleri yönünde telkinlerde bulunduklarını söyledi. Bunun Türk tarımı için son derece tehlikeli sonuçlar doğuracak bir yaklaşım olduğunu belirten Tuncer, şunları kaydetti:
“Seralardaki ana ürün domatestir. Domates, Türk yaş meyve sebze üretim ve ihracatının yüzde 65'ini oluşturuyor. Ciddi bir ekim planlaması yapılmadan iç pazar ve ihracat olanakları dikkate alınmadan, alternatif ürünlerin ekimine geçilmesi tehlike yaratacaktır. Bu, alternatif ürünlerinde yaşanacak arz fazlalığına bağlı olarak fiyatların dibe vurmasına ve çiftçinin zarar etmesine yol açacaktır. Bu zincirleme bir reaksiyon oluşturacak ve tarıma girdi sağlayan firmaları da tahsilat yaptırmakta zorlatacaktır. Çözüm; domates ekiminden vazgeçmek değildir, Tuta zararlısı ile mücadelede gerekli tüm önlemleri alarak eksiksiz alarak, domates üretmeye devam etmektir.”
Çiftçiye, Tuta Absoluta zararlısı ile mücadelesinde, devlet tarafından seralar için sineklik, tuzak gibi pahalı girdilerin temini konusunda destek verilmesinin şart olduğunu belirten Tuncer, bunun yanı sıra seraların alt yapılarının mutlaka iyileştirilmesi gerektiğini vurguladı. Bunun için de devlet desteğinin şart olduğuna işaret eden Tuncer, “Üzülerek ifade ederim ki, üç aydır bu konu Türkiye ve Antalya'nın gündeminde tartışılmasına rağmen, devlet tarafından destek verilip verilmeyeceği konusunda herhangi bir görüş açıklanmamıştır. Şu anda yeni üretim sezonu başladığı için de geç kalınmıştır. Çiftçi kaderiyle baş başa bırakılmıştır” diye konuştu.
"KONU ABARTILIYOR"
Antalya Ziraat Odası Başkanı Halil Ordu, Tuta Absoluta zararlısı nedeniyle bazı üreticilerin domates ekiminden vazgeçeceği yönünde dedikodular olduğunu anımsattı. Bu konunun abartıldığını ve büyütüldüğünü öne süren Ordu, şunları söyledi:
“Bu olayı büyütüyoruz. Ancak gevşek de durmamamız lazım. Bu bir zararlı. Hep birlikte mücadele edilmeli. Bu zararlıya karşı komşumuz da mücadele edecek. Yoksa başarılı olamayız. 1970'li yıllarda beyaz sinek sorunu ortaya çıkmıştı. Çok büyük zararlar vermişti. Kurtcuk zararlısı da gelmişti, önlendi. Mücadele ile başarılı olunamayacak bir şey yoktur. Bu bir tabiat olayı.”
Seralardan çıkan atıkların geri dönüşümünü sağlamak için ilgili belediyelerin de çalışma yapması gerektiğini anlatan Ordu, Antalya'da da sera atıklarının yok edilmesi görevinin Büyükşehir Belediyesi'nin işi olduğunu kaydetti. Ordu, şöyle devam etti:
“Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin seralardaki atıkların geri dönüşümünü sağlamak için proje geliştirmesi lazım. Bu konuda Valiliğin de eylem planı var. Bu plan dahilinde valilik tarafından ilgili kurumlara yazı da gönderildi. Sera içi mücadelenin yanında sera dışı mücadele de gerekli. Larvaların ürememesi için sera atıklarının geri dönüşümü ya da yok edilmesi sağlanmalı. Tuta, tüm sebze üretimi yapılan ülkelerde var. Domates ekmemek, başka mahsule yönelmek çiftçinin intiharı demektir. Çiftçi, domates yerine başka bir ürüne yönelirse çok büyük zararlar ortaya çıkar. Çiftçi mücadele ederek domatesten daha çok para kazanabilir. Ekmemek çözüm değil. Başka bir ürün ekecek, bu kez denge bozulacak, daha fazla zarar edecek. Domates ekmeye devam... Yılmak yok. Çiftçimiz mücadele ederek bu zararlı ile başarı kazanır. Türk çiftçisi çalışkandır, başarır.”
DEMRE'DE SIKINTI YOK
Demre Ziraat Odası Başkanı Ramazan Açıkgöz, domates ve biber üretiminin yoğun yapıldığı Demre ilçesinde, çiftçilerin domates ekiminden vazgeçmesi gibi bir durumun olmadığını bildirdi. Domates ekip ekmeme konusunda endişeli olan üretici ve çiftçileri sürekli bilgilendirdiklerini anlatan Açıkgöz, Kumluca'da bazı çiftçilerin endişeli olduğunu ancak Demre'de böyle bir durumun söz konusu olmadığını söyledi.
Açıkgöz, Tuta Absoluta zararlısına karşı çiftçiye teşvik verilmesinden yana olduğunu vurgulayarak, “Herkes endişeli ama bu zararlıya karşı da bir çare bulunamamış. Hangi kimyasal ilaçların bu zararlıyı önleyeceği konusunda bilgi sahibi değiliz. Çiftçileri teşvik etmek lazım. Domates ekiminden kesinlikle vazgeçmemek gerekir. Zararlıya karşı önlemini aldıktan sonra bir sıkıntı olacağını sanmıyorum” diye konuştu.
KUMLUCA'DA YÜZDE 20'Sİ VAZGEÇTİ
Kumluca Ziraat Odası Başkanı Zeki Öztürk de Kumluca bölgesinde çiftçilerin yüzde 20'sinin domates ekimi yapmaktan kaçındığını, patlıcan ve bibere yöneldiğini bildirdi. Domates ekiminden vazgeçen üreticileri ekim yapmaları konusunda ikna etmek için çalıştıklarını anlatan Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Domates ekiminden kaçınan üreticileri (Domates tarımın ve ihracatın ana hammaddesi) diye ikna etmeye çalışıyoruz. Kumluca Ziraat Odası'na kayıtlı 14 bin üye bulunuyor, bunların yüzde 20'si domates ekimi yapmaktan kaçınıyor. Tüccarlarla da sürekli görüşüyoruz. Ziraat Odası olarak çiftçilerimize Tuta Absoluta'yı yok edecek 100 elektrikli cihazı örnek olarak dağıttık. Tam olmasa da yarı yarıya çare sağlıyor. Tüm üreticilerimizin bunu alıp, seralarının iki tarafına koymaları ve mücadele etmeleri gerekli. Tuta ile mücadelede ilacı azaltmalı. Bambus arısına nasıl yüzde 50 devlet desteği veriliyorsa, Tuta zararlısı ile mücadelede de fatura üzerinden çiftçinin korunması amacıyla teşvik verilmeli. Aksi takdirde ihracatımız sıfıra düşer.”