Ekşi şifa sumak
Eski çağlardan bu yana şifacı olarak kullanılan sumak, sadece Anadolu'da değil, tüm Asya ülkelerinde revaçta! Ancak sumak kullanırken zehirli olmayan türünü bulmak gerekiyor
Romalılar'ın Asya ülkelerini fethettikten sonra keşfedip çok kıymet verdiği bu baharat o dönemde hem hekimlikte hem mutfakta kullanılmış. Dioscorides gibi dönemin ünlü hekimleri bu gizemli baharatın kullanıldığı rahatsızlıklardan bahsetmiş. Boğazına düşkün Romalı yazar Apicus'un bıraktığı yemek tariflerinden de bu baharata Roma'da verilen değer anlaşılmakta.
Apicus, kebere tadına benzettiği sumak meyvelerini balık ve et yemeklerine hoş lezzet vermek için kullanırmış.
AKDENİZ ÇEVRESİNDE YAYGIN
Sumağın aslında bir fıstık türü olduğunu biliyor muydunuz? Evet, bu mistik baharat antepfıstığı ile aynı aileden ancak 150 kadar türü olan bu bitkinin birçoğu zehirli.
Latince adı 'Rhus coriaria'.
Ülkemizde 'derici sumağı' ve 'boyacı sumağı' türleri ise doğal olarak yetişiyor, en çok Akdeniz çevresinde yaygın. Kışın yapraklarını döken bu çalı türünün salkım halinde kıpkırmızı, tüylü, oldukça çekici meyveleri var. Baharat olan kullanılan kısım bu meyveler, ancak çekirdekli olduğu için öğütülerek kullanılıyor.
'TANEN' MİKROP ÖLDÜRÜYOR
Sumaktaki tıbbi etken maddelerden 'tanen' mikrop öldürücü ve ishal kesici etkilere sahip. Bu özelliği onu baharat olarak çok kıymetli kılar çünkü zararsız bir besin dezenfeksiyonu sağlar, besinlerle kazara aldığımız mikropları öldürücü etkisi var. 2004 yılında saygın bir tıp dergisi olan 'Journal of Food Microbiology' (Gıda Mikrobiyolojisi)'nde yayınlanan bir çalışmada, sumaktan elde edilen ekstrenin gıdalarda en sık üreyen 12 ayrı bakteriye karşı etkileri araştırılmış. Sonuç oldukça yüz güldürücü, sumak ekstresi bu 12 bakterinin tümüne karşı değişen oranlarda etkili bulunmuş.
GIDALARI SUMAKLA BEKLETİN
Bu etkinin sumak ekstresiyle gıdanın temas süresi uzadıkça arttığı saptanmış, yani gıdaları sumakla avcarlayıp bekletmek oldukça etkili olabilir. 'Tannin'in 'ateroskleroz' yani damar sertleşmesini önleyici etkileri hakkında da o kadar çok bilimsel makale var ki. Bunu hem damar koruyucu etkisine hem de antioksidan gücüne borçlu.
Avusturya'da Vienna Üniversitesinde 2007'de yapılan bir çalışmada sumaktaki 'gallik asit' in antioksidan özelliği araştırılmış ve tam bir 'serbest radikal süpürücüsü' olduğu saptanmış.
YEMEKLERLE KULLANIN
Çokça bahsettiğim gibi her nefes alışımız sonrası vücudumuzda düzenli olarak oluşan oksijen artıkları, yine düzenli olarak 'süpürülmezse' kanser başta olmak üzere pek çok kronik hastalığa zemin hazırlıyor.
Ayrıca, linoleik asit, oleik asit, palmitik asit gibi vücut için çok faydalı yağ asitlerini içeriyor ki bunlar kanda 'kötü kolesterol' diye tabir edilen kolesterolü düşürüp, 'iyi kolesterol' ü artıran maddeler. Dolayısıyla, yemeklerle birlikte bu mucizevi baharatın düzenli kullanılması, damar yüzeyinde kolesterol plaklarının tutunup damar tıkanıklığı oluşturmasını engelliyor.
MİDEYİ RAHATLATIR
Mideyi rahatlatıcı, safra akışını artırıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı etkileri de sumağı et yemeklerinin vazgeçilmezi yapıyor. Ekşi tadından ötürü bu baharatı et yemeklerine yakıştıramıyorsanız, et yanında tükettiğiniz salatalara bolca ekleyin onu. 'Limon ve nar ekşisi yanında sumak ekşisine de mutfağınızda yer açmanın zamanı geldi' diyorum, ne dersiniz? Sağlıkla ve lezzetle kalın.
Takvim
