Geleceğin Meslekleri
Sayım YORGUN
Son üç yüz yıldır tarihe damgasını vuran endüstri uygarlığı yerini hızla yeni bir uygarlığa bırakıyor. Bazı yazarların “bilgi toplumu” bazılarının “endüstri-ötesi toplum” bazılarının da “enformasyon toplumu” olarak adlandırdıkları bu süreç ile yeni bir çağın içindeyiz.
Endüstri toplumunun ürünü olan temel kurumlar son derece ciddi sarsıntılar geçiriyor “zaman” ve “mekan” kavramları yeni anlamlar kazanıyor. Fabrika üretiminin egemenliğindeki endüstri toplumunun sosyo-kültürel ve sosyo-politik yapısını oluşturan ulus devlet kitle örgütleri modernite akıl ve pozitivist bilim gibi kavram ve kurumlar yeniden sorgulanmakta ve her alanda son derece ciddi değişiklikler yaşanmaktadır.
Hızlı değişimin yaşandığı bu yüzyılda insanların üzerinde en fazla düşüneceği temel problem ‘İş(sizlik) olacak. Bu probleme bağlı olarak sorulacak temel sorular ise: İyi bir iş bulabilecek miyim? Gelecekte iyi bir iş bulmak ve bunu korumak için ne yapmalıyım ? Bu soruların cevabını gelişmiş ülkelerin iş piyasasına bakarak bazı sonuçlar çıkarmak mümkün ancak geleceğe ilişkin tahminler bütün ülkelerde yoğun olarak tartışılmaya devam edecek çünkü değişim sanıldığından daha hızlı ve sürekli.
Bu temel sorulara cevap bulabilmek için Amerikan iş piyasasındaki gelişmelere bakmak gerekiyor çünkü bu ülkede ki gelişmeler geleceğe ilişkin ciddi ip uçları vermekte ve iş piyasası ciddi değişimlere sahne olmaktadır. Amerika Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun yüksek gelişme yüksek ücret ve düşük işsizlik kritelerini dikkate alarak yaptığı araştırma sonuçlarına göre 1996-2006 yılları arasında önemli meslekler sıralamasının başında sistem analistleri var. İkinci sırada genel müdürlük ve tepe yöneticiliği yer alıyor. Daha sonra hemşire öğretmen temel bilgi yöneticiliği ve bilgisayar destek uzmanlığı bakım ve tamircilik özel eğitim öğretmenliği bilgisayar mühendisliği sosyal işçilik gıda servisi ve kiralık oda yöneticiliği yüksek okul ve üniversite çalışanları bilgisayar yöneticiliği lisanslı hemşirelik finansman yöneticiliği; pazarlama reklam ve halka ilişkiler yöneticiliği bilgisayar programcılığı spor ve fiziksel eğitmenlik ve antrenörlük avukatlık doktorluk elektrik ve elektronik mühendisliği kontrol memurluğu güvenlik ve finansal servis satış işçiliği fiziki terapistlik sanaatkar ve ticari sanatkarlar.
Önemli meslekleri gelirlerine gore sıraladıklarında ise birinci sırayı doktorlar alırken ikinci sırada dişçiler üçüncü sırada ise avukatlar var. Yani halen tanıdık meslek sahiplerinin kazançları oldukça yüksek.
Bazı meslekler
Yıllık gelirleri $
Doktorlar
99.000
Dişçiler
86.000
Avukatlar
72.000
Petrol mühendisleri
69.000
Sigortacılar
67.000
Kimya Mühendisileri
57.000
Eczacılar
57.000
Bilgisayar Mühendisleri
56.000
Sistem Analistleri
50.000
Yukarıdaki tablonun sadece ücret kriteri esas alınarak hazırlandığını dikkate aldığımızda bu sıralamanın diğer kriterlerle birlikte değişebileceği açıktır. Mesela ‘Yüksek Gelişme’ kriterini esas alarak değerlendirme yapılır ise yeni mesleklerin ön sırada yer alacağı açıktır. Geleceğe yönelik mesleki tercihler yapılırken ‘Yüksek Gelişme’ kriterin esas alınmasının önemli olduğunu vurgulamak gerek. Genellikle yüksek ücret kriteri esas alınarak mesleki tercihler yapılmakta ancak içinde bulunduğumuz çağda sadece bu kriterin esas alınarak tercih yapılmasının telafisi olumsuz sonuçlar doğuracağı yaşanan tecrübelerden anlaşılmaktadır. Çünkü bu kriter tek başına yeterli olmadığı gibi mezun olunduğunda yüksek ücret kriterine göre seçilmiş bir mesleğin öneminin azalmasına yetişmiş insan sayısının artmasına talep daralmasına bağlı olarak gelir azalmasının ortaya çıkması mümkündür.
Bu yüzyılın temel problemi olan işsizlik mesleki tercihlerin önemini daha da artırmakta bir yandan istenilen ve yeteneklere uygun meslekleri yapma arzusu diğer yandan piyasa gerçekleri var. Bu gerekçeler arasında sıkışmış geleceğe ümit ile bakamayan nesillerin ümütlerini yeşertmek sosyal dışlanmaları önlemek temel sosyal politika olarak ele alınmalıdır. Aksi taktirde Fransa’da yaşanan sosyal patlamalara benzer patlamalarla daha sık karşılaşabiliriz.
Sayım YORGUN
Son üç yüz yıldır tarihe damgasını vuran endüstri uygarlığı yerini hızla yeni bir uygarlığa bırakıyor. Bazı yazarların “bilgi toplumu” bazılarının “endüstri-ötesi toplum” bazılarının da “enformasyon toplumu” olarak adlandırdıkları bu süreç ile yeni bir çağın içindeyiz.
Endüstri toplumunun ürünü olan temel kurumlar son derece ciddi sarsıntılar geçiriyor “zaman” ve “mekan” kavramları yeni anlamlar kazanıyor. Fabrika üretiminin egemenliğindeki endüstri toplumunun sosyo-kültürel ve sosyo-politik yapısını oluşturan ulus devlet kitle örgütleri modernite akıl ve pozitivist bilim gibi kavram ve kurumlar yeniden sorgulanmakta ve her alanda son derece ciddi değişiklikler yaşanmaktadır.
Hızlı değişimin yaşandığı bu yüzyılda insanların üzerinde en fazla düşüneceği temel problem ‘İş(sizlik) olacak. Bu probleme bağlı olarak sorulacak temel sorular ise: İyi bir iş bulabilecek miyim? Gelecekte iyi bir iş bulmak ve bunu korumak için ne yapmalıyım ? Bu soruların cevabını gelişmiş ülkelerin iş piyasasına bakarak bazı sonuçlar çıkarmak mümkün ancak geleceğe ilişkin tahminler bütün ülkelerde yoğun olarak tartışılmaya devam edecek çünkü değişim sanıldığından daha hızlı ve sürekli.
Bu temel sorulara cevap bulabilmek için Amerikan iş piyasasındaki gelişmelere bakmak gerekiyor çünkü bu ülkede ki gelişmeler geleceğe ilişkin ciddi ip uçları vermekte ve iş piyasası ciddi değişimlere sahne olmaktadır. Amerika Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun yüksek gelişme yüksek ücret ve düşük işsizlik kritelerini dikkate alarak yaptığı araştırma sonuçlarına göre 1996-2006 yılları arasında önemli meslekler sıralamasının başında sistem analistleri var. İkinci sırada genel müdürlük ve tepe yöneticiliği yer alıyor. Daha sonra hemşire öğretmen temel bilgi yöneticiliği ve bilgisayar destek uzmanlığı bakım ve tamircilik özel eğitim öğretmenliği bilgisayar mühendisliği sosyal işçilik gıda servisi ve kiralık oda yöneticiliği yüksek okul ve üniversite çalışanları bilgisayar yöneticiliği lisanslı hemşirelik finansman yöneticiliği; pazarlama reklam ve halka ilişkiler yöneticiliği bilgisayar programcılığı spor ve fiziksel eğitmenlik ve antrenörlük avukatlık doktorluk elektrik ve elektronik mühendisliği kontrol memurluğu güvenlik ve finansal servis satış işçiliği fiziki terapistlik sanaatkar ve ticari sanatkarlar.
Önemli meslekleri gelirlerine gore sıraladıklarında ise birinci sırayı doktorlar alırken ikinci sırada dişçiler üçüncü sırada ise avukatlar var. Yani halen tanıdık meslek sahiplerinin kazançları oldukça yüksek.
Bazı meslekler
Yıllık gelirleri $
Doktorlar
99.000
Dişçiler
86.000
Avukatlar
72.000
Petrol mühendisleri
69.000
Sigortacılar
67.000
Kimya Mühendisileri
57.000
Eczacılar
57.000
Bilgisayar Mühendisleri
56.000
Sistem Analistleri
50.000
Yukarıdaki tablonun sadece ücret kriteri esas alınarak hazırlandığını dikkate aldığımızda bu sıralamanın diğer kriterlerle birlikte değişebileceği açıktır. Mesela ‘Yüksek Gelişme’ kriterini esas alarak değerlendirme yapılır ise yeni mesleklerin ön sırada yer alacağı açıktır. Geleceğe yönelik mesleki tercihler yapılırken ‘Yüksek Gelişme’ kriterin esas alınmasının önemli olduğunu vurgulamak gerek. Genellikle yüksek ücret kriteri esas alınarak mesleki tercihler yapılmakta ancak içinde bulunduğumuz çağda sadece bu kriterin esas alınarak tercih yapılmasının telafisi olumsuz sonuçlar doğuracağı yaşanan tecrübelerden anlaşılmaktadır. Çünkü bu kriter tek başına yeterli olmadığı gibi mezun olunduğunda yüksek ücret kriterine göre seçilmiş bir mesleğin öneminin azalmasına yetişmiş insan sayısının artmasına talep daralmasına bağlı olarak gelir azalmasının ortaya çıkması mümkündür.
Bu yüzyılın temel problemi olan işsizlik mesleki tercihlerin önemini daha da artırmakta bir yandan istenilen ve yeteneklere uygun meslekleri yapma arzusu diğer yandan piyasa gerçekleri var. Bu gerekçeler arasında sıkışmış geleceğe ümit ile bakamayan nesillerin ümütlerini yeşertmek sosyal dışlanmaları önlemek temel sosyal politika olarak ele alınmalıdır. Aksi taktirde Fransa’da yaşanan sosyal patlamalara benzer patlamalarla daha sık karşılaşabiliriz.