Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Sabancı Topluluğu çalışanlarına yönelik olarak bir yeni yıl mesajı yayımladı. Mesajında 2008 yılını değerlendirirken, 2009 yılına ilişkin olarak beklentilerini de dile getiren Sabancı, "Geçen yıl yaptığım açıklamada, 2008 yılının dünya için belirsizlikler yılı olacağını, 2008 başında pek çok şeyin tam anlamıyla "bıçak sırtında" durduğunu ve ne tarafa düşeceğini kestirmenin son derece güç olacağını ifade etmiştim.
Türkiye'nin bu belirsizliklerden dolayı temkinli ve tedbirli olması gerektiğini, Avrupa Birliği sürecine ivme kazandırılması, verimliliği arttıracak mikro düzenlemeler ve geriye kalan yapısal reformları bir arada ve eş zamanlı yapmak zorunluluğundan bahsetmiştik.
Üzülerek belirtmem gerekir ki, 2008 yılı, tahmin ettiğimizin de ötesinde pek çok olumsuzluğun gerçekleştiği bir yıl oldu. ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinde çok sayıda banka, yatırım bankası veya finans kurumu krizin kurbanı oldu. Bu kurumların birçoğu bağlı oldukları ülkelerin hükümetleri tarafından, efektif olarak, satın alınarak devletleştirildiler. ABD yönetimi, Avrupa Birliği ülkelerinin hükümetleri ve merkez bankaları piyasalara milyarlarca dolar enjekte ettiler.
Ancak birçok finansal krizin temelinde olduğu gibi bu krizin temelinde de derin güven kaybı yatmaktadır ve bu güvenin hala tam olarak sağlanamadığını görüyoruz" şeklinde konuştu.
Türkiye'nin 2008 yılını ağırlıklı olarak iç siyasete odaklı geçirdiğini belirten Sabancı, "Yaz sonlarına kadar AK Parti'nin kapatılma davası, daha sonra da halen devam eden yerel seçimlere odaklı bir siyasi iktidar ve muhalefet gözlenmektedir. Terör, son yıllardaki çıkışını 2008'de de devam ettirerek önemini korurken, dış politikada gerek komşularımızla olan ilişkilerimizde gerekse Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeliği gibi konularda sevindirici gelişmeler yaşanmıştır" dedi.
2008 başında bahsettikleri reformların bir kısmı halen yapılmamakla beraber pek çok ülke ile karşılaştırıldığında olumlu görünen Türk ekonomisinin, son çeyrekte dünyadaki aşırı olumsuz ekonomik gelişmelerden etkilendiğini kaydeden Sabancı, aynı dönemde ekonomi yönetiminin birçok tedbir almasına rağmen piyasaların beklentilerinin tam olarak sağlanamadığı için reel sektörde önemli düşüşler görüldüğünü belirtti.
Türkiye'nin geçmişteki krizden bu yana altyapısını sağlamlaştırmış bir bankacılık sektörü olmasına rağmen, piyasalarda likidite sıkıntısı doğduğunu ifade eden Güler Sabancı, "Para politikamız ve ilgili kararları doğru yönde olmasına karşın büyüme hızımız önemli düşüş göstermektedir. Geçtiğimiz 2001-2007 yılları arasında yakalanan ekonomik başarının önemli çıpası olan IMF ve AB konularında ise; maalesef IMF ile anlaşma 2009 yılı başına kalıyor gözükürken, AB süreci öncelikler listesinde oldukça gerilere düşmüş izlenimini vermektedir" diye konuştu.
2008 YILINDA SABANCI
2008 yılına Sabancı Topluluğu olarak temkinli bütçelerle girdiklerini belirten Sabancı, yılın ilk 9 ayında her şeyin planlandığı gibi ilerlemesine karşın son üç ayda, Türkiye'yi de etkisi altına alan krizin piyasaları daraltmasının her sektörde hissedildiğini ve önemli olanın faaliyet gösterdikleri her sektörde "göreceli" olarak ne kadar ve nasıl etkilendikleri olduğunu kaydetti.
Türkiye'nin diğer birçok ülkeye göre "göreceli olarak daha dayanıklı" olduğu gibi kendilerinin de gerek güçlü özkaynak yapısı, gerekse etkin yönetim anlayışı ve çalışanların kuvvetli verimlilik kültürü ile içinde bulundukları her sektörde "göreceli" olarak daha az etkilendikleri bir yılı geride bıraktıklarını söyleyen Güler Sabancı, kesin konsolide rakamlar ortaya çıktığında bunları açıklayacaklarını belirtti.
Sabancı şöyle devam etti: "2009 yılına girerken, dünyada ABD ve AB ülkelerinin hükümetleri ile Merkez Bankaları doğru yönde ve birlikte hareket etmeye devam ederken, ABD'de yeni yönetimin iktidara gelmesinin piyasalara güven vermeye katkısı olacağına inanıyoruz.
Dünyada yaşanan ekonomik krizin iki boyutundan birisi olan reel sektörde 2009'un sonuna doğru rahatlama ve tekrar kıpırdanma olacağını sanıyorum. Zira bununla baş etmek için neler yapılması gerektiğini dünya nispeten daha iyi biliyor ve uygulamaya başladı. Bu alanda kritik olan, kredi musluklarının a'BD yönetimi, Avrupa Birliği çık tutulması ve piyasalara gereken likiditenin sağlanmasıdır. Tabii bu da mali sektörün sıhhatine bağlıdır. Bu alanda ülkeler tarafından hayata geçirilen önlemler faydalı olacaktır.
Öte yandan, krizin ikinci boyutunda, dünyadaki mali sektörün bilançolarının düzelmesi, "toksik asset"lerden kurtulmaları, daha sağlıklı bir gelir akımına kavuşmalarının bugün tahmin edilenden daha uzun, 5-8 yıl süreceğini düşünüyoruz. Tabii bu arada, mali sistemin yeniden yapılanması, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonunda oluşan uluslararası yapının tekrar gözden geçirilmesi ve yeniden tasarlanması dünya gündemini önemle meşgul edecektir.
Göz önünde bulundurulması gereken husus ise, bu değişimlerin İkinci Dünya Savaşı sonrası gibi, Batı tarafından dikte edilemeyeceğidir; dünya dengelerinde önemli değişiklikler olmuştur. On, onbeş yıldır zaten gözlediğimiz, üretimin "Batı"dan BRIC(T) diye andığımız ülkelere, özellikle Çin ve Hindistan'a, doğru kaymış olması, ilk ağızda buralarda hızlı gelir artışına yol açmıştır. Bununla birlikte, bu ülkelerde hızlı bir şekilde, insan kaynaklarında çok önemli gelişmeler olmuştur. Son zamanlarda sırf ucuz
üretim alanı olmaktan çıkıp, pek çok alanda AR-GE'nin de kaynağı olmaya başlamışlardır. Ayrıca buraları dünya genelinde tasarrufun tüketimden çok olduğu ender ülkelerden olduğu için, önümüzdeki yıllarda ihtiyaç duyulan likiditenin de kaynağı bu ülkeler olacaktır.
Gerek piyasaların boyutları ve üretim güçleri, gerek insan kaynaklarındaki hızlı gelişme, gerekse ellerinde biriken mali kaynaklara bakıldığında bu ülkelerin yeniden yapılanacak dünya düzenine ağırlıklarını koyacakları gözükmektedir."
"BU DÜZENDE ÜLKEMİZİN ÖNÜNE ÖNEMLİ FIRSATLAR ÇIKACAKTIR"
"Mali alanda regülasyonların daha kısıtlayıcı olduğu, reel alanda piyasaların daha çeşitli ve akışkan; firma bazında ise sürdürülebilirliğin daha önem kazanacağı bir dünya düzenine doğru ilerleyeceğiz" diyen Sabancı, bu düzende Türkiye'nin önüne önemli fırsatlar çıkacağını, Türkiye'nin de bu uzun vadeli önemli oluşumlarda etkin temsil edilmesinin bu açıdan daha da önem kazandığını söyledi.
Türkiye'de ise hükümet yetkililerinin açıkladıkları gibi IMF ile bir anlaşma zemininin en kısa zamanda yaratılacağını ve bunun da uluslararası likidite imkanlarını Türkiye'ye açacağını düşündüklerini ifade eden Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, ayrıca durgunluğun aşılmasındaki en önemli araçlardan olan iç talebin yeniden canlandırılması konusunda da hala alınması gereken tedbirler olduğunu hatırlattı.
Ekonomi açısından yılın birinci çeyreğinin harekete geçmek için kritik bir zaman olacağını ve ekonomimizdeki yavaşlamayı geriye çevirmek için boş geçen her günün işleri daha zor kılacağını söyleyen Sabancı şöyle devam etti: "Tabii bunun siyasi maliyeti de olacaktır. Bu, AB ilişkileri için de geçerlidir; en Türk dostu olanlar bile önemli adımlar gerçekleşmediği takdirde sürecin zora gireceğini açık açık söylemektedirler. AB ile ilişkileri yeniden canlandırmalı, yaşanan ekonomik krizi fırsata çevirmeli ve bu süreçte bu ilişkiye daha fazla asılmalıyız. 29 Mart Yerel Seçimleri atılması gereken bu adımlar için engel değil, önünü açıcı olmalıdır."
Türkiye'nin en önemli problemlerinden birinin işsizlik olduğunu belirten Sabancı, Türkiye'nin yılda yüzde 6 - 7 büyüdüğü dönemde dahi işsizliği yüzde 9'un altına indiremediğini ve bunun da memleketimizde işsizliğin, temelinde "talep eksikliği"nden kaynaklanmadığının, "yapısal" olduğunun bir göstergesi olduğunu belirtti.
Büyümenin artmasının işsizliği azaltması dahil, pek çok müspet gelişmeye imkan yaratacağını ama Türkiye'nin bu kritik derdine tek başına çare olamayacağını kaydeden Sabancı, gerek iş gücü dağılımının gerekse maliyetinde yapısal birtakım değişiklikleri hedef alan düzenlemeler gerektiğini ifade etti.
Güler Sabancı, "İş gücünün toplam maliyetinin verimine olan oranını düşürmeden işsizliğe çare bulmak, enflasyonu daha da aşağıya çekmek ve rekabetçi bir dünya ortamında dış açığımızla baş etmek hemen hemen imkansızdır. Alınacak tedbirler mutlaka işgücü maliyetini aşağı çekecek ve verimlilik artışını özendirecek yapısal önlemleri içermelidir. Ve bu sebeple 2009 yılında, tekrar bu ve bunun gibi önemli yapısal reformlara odaklanmalıyız" dedi.
Sabancı Topluluğu olarak 2009 yılına, dünyada ve Türkiye'deki gelişmeleri yakından takip ederek, alınması gereken birçok tedbirleri alarak ve planlarını ona göre yaparak girdiklerini ifade eden Sabancı açıklamasını şöyle noktaladı: "Yılın sonunda yaşanan durgunluğun 2009'un ilk yarısına da hakim olacağını, emtia ve petrol fiyatlarındaki düşüşün enflasyonist baskıları azaltacağını öngörüyoruz. Bütçe, plan ve tedbirlerimizi ona göre yapıyoruz. Daha öncede söylediğim gibi, piyasalardaki rahatlamanın yılın ikinci yarısında, en geç son çeyreğinde görüleceğini tahmin ediyoruz. Bütün bunlara rağmen, 2009 yılının çok düşük büyüme ile geçeceğini bekliyoruz. Moralimizi bozmadan daha çok ve daha etkin çalışacağız.
Türkiye'nin bu belirsizliklerden dolayı temkinli ve tedbirli olması gerektiğini, Avrupa Birliği sürecine ivme kazandırılması, verimliliği arttıracak mikro düzenlemeler ve geriye kalan yapısal reformları bir arada ve eş zamanlı yapmak zorunluluğundan bahsetmiştik.
Üzülerek belirtmem gerekir ki, 2008 yılı, tahmin ettiğimizin de ötesinde pek çok olumsuzluğun gerçekleştiği bir yıl oldu. ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinde çok sayıda banka, yatırım bankası veya finans kurumu krizin kurbanı oldu. Bu kurumların birçoğu bağlı oldukları ülkelerin hükümetleri tarafından, efektif olarak, satın alınarak devletleştirildiler. ABD yönetimi, Avrupa Birliği ülkelerinin hükümetleri ve merkez bankaları piyasalara milyarlarca dolar enjekte ettiler.
Ancak birçok finansal krizin temelinde olduğu gibi bu krizin temelinde de derin güven kaybı yatmaktadır ve bu güvenin hala tam olarak sağlanamadığını görüyoruz" şeklinde konuştu.
Türkiye'nin 2008 yılını ağırlıklı olarak iç siyasete odaklı geçirdiğini belirten Sabancı, "Yaz sonlarına kadar AK Parti'nin kapatılma davası, daha sonra da halen devam eden yerel seçimlere odaklı bir siyasi iktidar ve muhalefet gözlenmektedir. Terör, son yıllardaki çıkışını 2008'de de devam ettirerek önemini korurken, dış politikada gerek komşularımızla olan ilişkilerimizde gerekse Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeliği gibi konularda sevindirici gelişmeler yaşanmıştır" dedi.
2008 başında bahsettikleri reformların bir kısmı halen yapılmamakla beraber pek çok ülke ile karşılaştırıldığında olumlu görünen Türk ekonomisinin, son çeyrekte dünyadaki aşırı olumsuz ekonomik gelişmelerden etkilendiğini kaydeden Sabancı, aynı dönemde ekonomi yönetiminin birçok tedbir almasına rağmen piyasaların beklentilerinin tam olarak sağlanamadığı için reel sektörde önemli düşüşler görüldüğünü belirtti.
Türkiye'nin geçmişteki krizden bu yana altyapısını sağlamlaştırmış bir bankacılık sektörü olmasına rağmen, piyasalarda likidite sıkıntısı doğduğunu ifade eden Güler Sabancı, "Para politikamız ve ilgili kararları doğru yönde olmasına karşın büyüme hızımız önemli düşüş göstermektedir. Geçtiğimiz 2001-2007 yılları arasında yakalanan ekonomik başarının önemli çıpası olan IMF ve AB konularında ise; maalesef IMF ile anlaşma 2009 yılı başına kalıyor gözükürken, AB süreci öncelikler listesinde oldukça gerilere düşmüş izlenimini vermektedir" diye konuştu.
2008 YILINDA SABANCI
2008 yılına Sabancı Topluluğu olarak temkinli bütçelerle girdiklerini belirten Sabancı, yılın ilk 9 ayında her şeyin planlandığı gibi ilerlemesine karşın son üç ayda, Türkiye'yi de etkisi altına alan krizin piyasaları daraltmasının her sektörde hissedildiğini ve önemli olanın faaliyet gösterdikleri her sektörde "göreceli" olarak ne kadar ve nasıl etkilendikleri olduğunu kaydetti.
Türkiye'nin diğer birçok ülkeye göre "göreceli olarak daha dayanıklı" olduğu gibi kendilerinin de gerek güçlü özkaynak yapısı, gerekse etkin yönetim anlayışı ve çalışanların kuvvetli verimlilik kültürü ile içinde bulundukları her sektörde "göreceli" olarak daha az etkilendikleri bir yılı geride bıraktıklarını söyleyen Güler Sabancı, kesin konsolide rakamlar ortaya çıktığında bunları açıklayacaklarını belirtti.
Sabancı şöyle devam etti: "2009 yılına girerken, dünyada ABD ve AB ülkelerinin hükümetleri ile Merkez Bankaları doğru yönde ve birlikte hareket etmeye devam ederken, ABD'de yeni yönetimin iktidara gelmesinin piyasalara güven vermeye katkısı olacağına inanıyoruz.
Dünyada yaşanan ekonomik krizin iki boyutundan birisi olan reel sektörde 2009'un sonuna doğru rahatlama ve tekrar kıpırdanma olacağını sanıyorum. Zira bununla baş etmek için neler yapılması gerektiğini dünya nispeten daha iyi biliyor ve uygulamaya başladı. Bu alanda kritik olan, kredi musluklarının a'BD yönetimi, Avrupa Birliği çık tutulması ve piyasalara gereken likiditenin sağlanmasıdır. Tabii bu da mali sektörün sıhhatine bağlıdır. Bu alanda ülkeler tarafından hayata geçirilen önlemler faydalı olacaktır.
Öte yandan, krizin ikinci boyutunda, dünyadaki mali sektörün bilançolarının düzelmesi, "toksik asset"lerden kurtulmaları, daha sağlıklı bir gelir akımına kavuşmalarının bugün tahmin edilenden daha uzun, 5-8 yıl süreceğini düşünüyoruz. Tabii bu arada, mali sistemin yeniden yapılanması, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonunda oluşan uluslararası yapının tekrar gözden geçirilmesi ve yeniden tasarlanması dünya gündemini önemle meşgul edecektir.
Göz önünde bulundurulması gereken husus ise, bu değişimlerin İkinci Dünya Savaşı sonrası gibi, Batı tarafından dikte edilemeyeceğidir; dünya dengelerinde önemli değişiklikler olmuştur. On, onbeş yıldır zaten gözlediğimiz, üretimin "Batı"dan BRIC(T) diye andığımız ülkelere, özellikle Çin ve Hindistan'a, doğru kaymış olması, ilk ağızda buralarda hızlı gelir artışına yol açmıştır. Bununla birlikte, bu ülkelerde hızlı bir şekilde, insan kaynaklarında çok önemli gelişmeler olmuştur. Son zamanlarda sırf ucuz
üretim alanı olmaktan çıkıp, pek çok alanda AR-GE'nin de kaynağı olmaya başlamışlardır. Ayrıca buraları dünya genelinde tasarrufun tüketimden çok olduğu ender ülkelerden olduğu için, önümüzdeki yıllarda ihtiyaç duyulan likiditenin de kaynağı bu ülkeler olacaktır.
Gerek piyasaların boyutları ve üretim güçleri, gerek insan kaynaklarındaki hızlı gelişme, gerekse ellerinde biriken mali kaynaklara bakıldığında bu ülkelerin yeniden yapılanacak dünya düzenine ağırlıklarını koyacakları gözükmektedir."
"BU DÜZENDE ÜLKEMİZİN ÖNÜNE ÖNEMLİ FIRSATLAR ÇIKACAKTIR"
"Mali alanda regülasyonların daha kısıtlayıcı olduğu, reel alanda piyasaların daha çeşitli ve akışkan; firma bazında ise sürdürülebilirliğin daha önem kazanacağı bir dünya düzenine doğru ilerleyeceğiz" diyen Sabancı, bu düzende Türkiye'nin önüne önemli fırsatlar çıkacağını, Türkiye'nin de bu uzun vadeli önemli oluşumlarda etkin temsil edilmesinin bu açıdan daha da önem kazandığını söyledi.
Türkiye'de ise hükümet yetkililerinin açıkladıkları gibi IMF ile bir anlaşma zemininin en kısa zamanda yaratılacağını ve bunun da uluslararası likidite imkanlarını Türkiye'ye açacağını düşündüklerini ifade eden Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, ayrıca durgunluğun aşılmasındaki en önemli araçlardan olan iç talebin yeniden canlandırılması konusunda da hala alınması gereken tedbirler olduğunu hatırlattı.
Ekonomi açısından yılın birinci çeyreğinin harekete geçmek için kritik bir zaman olacağını ve ekonomimizdeki yavaşlamayı geriye çevirmek için boş geçen her günün işleri daha zor kılacağını söyleyen Sabancı şöyle devam etti: "Tabii bunun siyasi maliyeti de olacaktır. Bu, AB ilişkileri için de geçerlidir; en Türk dostu olanlar bile önemli adımlar gerçekleşmediği takdirde sürecin zora gireceğini açık açık söylemektedirler. AB ile ilişkileri yeniden canlandırmalı, yaşanan ekonomik krizi fırsata çevirmeli ve bu süreçte bu ilişkiye daha fazla asılmalıyız. 29 Mart Yerel Seçimleri atılması gereken bu adımlar için engel değil, önünü açıcı olmalıdır."
Türkiye'nin en önemli problemlerinden birinin işsizlik olduğunu belirten Sabancı, Türkiye'nin yılda yüzde 6 - 7 büyüdüğü dönemde dahi işsizliği yüzde 9'un altına indiremediğini ve bunun da memleketimizde işsizliğin, temelinde "talep eksikliği"nden kaynaklanmadığının, "yapısal" olduğunun bir göstergesi olduğunu belirtti.
Büyümenin artmasının işsizliği azaltması dahil, pek çok müspet gelişmeye imkan yaratacağını ama Türkiye'nin bu kritik derdine tek başına çare olamayacağını kaydeden Sabancı, gerek iş gücü dağılımının gerekse maliyetinde yapısal birtakım değişiklikleri hedef alan düzenlemeler gerektiğini ifade etti.
Güler Sabancı, "İş gücünün toplam maliyetinin verimine olan oranını düşürmeden işsizliğe çare bulmak, enflasyonu daha da aşağıya çekmek ve rekabetçi bir dünya ortamında dış açığımızla baş etmek hemen hemen imkansızdır. Alınacak tedbirler mutlaka işgücü maliyetini aşağı çekecek ve verimlilik artışını özendirecek yapısal önlemleri içermelidir. Ve bu sebeple 2009 yılında, tekrar bu ve bunun gibi önemli yapısal reformlara odaklanmalıyız" dedi.
Sabancı Topluluğu olarak 2009 yılına, dünyada ve Türkiye'deki gelişmeleri yakından takip ederek, alınması gereken birçok tedbirleri alarak ve planlarını ona göre yaparak girdiklerini ifade eden Sabancı açıklamasını şöyle noktaladı: "Yılın sonunda yaşanan durgunluğun 2009'un ilk yarısına da hakim olacağını, emtia ve petrol fiyatlarındaki düşüşün enflasyonist baskıları azaltacağını öngörüyoruz. Bütçe, plan ve tedbirlerimizi ona göre yapıyoruz. Daha öncede söylediğim gibi, piyasalardaki rahatlamanın yılın ikinci yarısında, en geç son çeyreğinde görüleceğini tahmin ediyoruz. Bütün bunlara rağmen, 2009 yılının çok düşük büyüme ile geçeceğini bekliyoruz. Moralimizi bozmadan daha çok ve daha etkin çalışacağız.