Mikroorganizmaların neden oldukları bulaşıcı hastalıklar; çocuklarda ve gençlerde en sık rastlanan hastalıklardan olup, gelişmekte olan ülkelerde de ölüm nedenlerinin başında geliyor. Bulaşıcı hastalıklar sonucunda kişilerde “bağışıklık” oluşuyor. Hastalığı geçirdikten sonra oluşan bağışıklığa “aktif bağışıklık”, aşılarla oluşturulan bağışıklığa ise “pasif bağışıklık” deniyor. Her iki bağışıklıkta da hastalığa bir daha yakalanmamızı engelleyen antikorlar oluşuyor.
Bulaşma yolları
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Başhekim Uzman Dr. Dilek Leyla Mamçu: “Enfeksiyon hastalıklarının bulaşma yolları her zaman tam olarak bilinmeyebiliyor, ancak çoğu zaman mikroplar, hastalığı taşıyan kişinin hapşırık veya öksürüğündeki damlalar yoluyla sağlıklı kişilere bulaşıyor veya havadaki tozlara asılı kalıyor. Doğrudan temasla (El teması), dolaylı temas (Hasta kişinin temas ettiği nesne veya eşyalara dokunmak), solunum salgıları veya dışkı yoluyla bulaşma olabiliyor. Topluca yaşanılan yerlerde, okul, yurt, kışla gibi ortamlarda saydığımız yollarla kişiden kişiye kolayca bulaşabilen bu hastalıklar, okul başarısızlıklarının ve iş gücü kayıplarının da önemli bir nedeni oluyor.” diyor.
Okula devamı zorlaştırıyor
Okula başlayan çocukların bir kısmının ilk kez kalabalık ortamlara giriyor olması ve kendi yaş grubunda yeni arkadaşları ile temaları neticesinde, çocuklar, okul ortamında hastalık etkenleri ile sıklıkla karşılaşıyor. Daha önce karşılaşmadıkları virüs ve bakterilerle ilk kez karşılaşan çocuklar, aktif bağışıklıkları olmadığı için kolayca hastalanabiliyorlar. Özellikle okula veya kreşe başlanan ilk haftalarda, bu tip enfeksiyonlar sıklıkla karşınıza çıkar. Bu hastalıklar, çoğu kez basit tedavilerle iyileşen, ancak okul devamını engelleyen geçici sağlık sorunları oluşturuyor.
Çocukluk aşıları okula başlama yaşına kadar tamamlanan çocuklar; kızamık, kızamıkçık, kabakulak, çocuk felci, difteri ve boğmaca gibi hastalıklardan korunabiliyorlar, ancak özellikle bulaşıcı üst solunum yolu enfeksiyonları, bademcik, faranjit, nezle, grip gibi hastalıklar ile temiz olmayan gıdalarla bulaşan ishal, sarılık gibi hastalıklar okulların açılmasıyla birlikte artıyor.
Önlemler
Okul çocuklarında genel sağlık durumunun iyileştirilmesiyle, birçok hastalık riski azaltılabiliyor. Pasif bağışıklığın oluşması için aşılarının tam ve düzenli olarak yapılması gerekiyor. Ayrıca; bebeklikten başlayan düzenli doktor kontrolleri, iyi beslenme, genel hijyen kurallarına uyum, bulaşıcı hastalığı olan çocuklarla temasın engellenmesi de çok önemli oluyor.
Korunma
Okullarda bulaşıcı hastalıklardan korunmak için, öncelikle okul binalarının hijyen koşullarına uygun olması gerekiyor. Sınıflar yeterli genişlikte, yeterli havalandırma ve güneş ışığından yararlanma olanakları bulunmalı, yeterli sayıda, içinde akan suyu bulunan tuvaletler ve el yıkama yerleri olmalı. Ayrıca yeterli fıskiyeli su içme musluğu olmalı, sınıflar kalabalık olmamalı, okul binasında her gün ıslak yöntemle temizlik yapılmalı.
Kişisel önlemler açısından, çocuklara ailede öğretilmeye başlanan temizlik alışkanlığı çok büyük önem taşıyor. El yıkamanın önemi aile ve eğitimciler tarafından sürekli vurgulanıyor. Yemek yemeden önce ve tuvaletten sonra ellerin sabunlanarak yıkanması, pek çok hastalığın bulaşmasını önlüyor. Çocukların sokakta satılan yiyeceklerden uzak durması ve okul kantinlerinde satılan yiyeceklerin kontrolü de başka bir önemli nokta oluyor. Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için aşıların da ihmal edilmemesi gerekiyor.
Bulaşma yolları
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Başhekim Uzman Dr. Dilek Leyla Mamçu: “Enfeksiyon hastalıklarının bulaşma yolları her zaman tam olarak bilinmeyebiliyor, ancak çoğu zaman mikroplar, hastalığı taşıyan kişinin hapşırık veya öksürüğündeki damlalar yoluyla sağlıklı kişilere bulaşıyor veya havadaki tozlara asılı kalıyor. Doğrudan temasla (El teması), dolaylı temas (Hasta kişinin temas ettiği nesne veya eşyalara dokunmak), solunum salgıları veya dışkı yoluyla bulaşma olabiliyor. Topluca yaşanılan yerlerde, okul, yurt, kışla gibi ortamlarda saydığımız yollarla kişiden kişiye kolayca bulaşabilen bu hastalıklar, okul başarısızlıklarının ve iş gücü kayıplarının da önemli bir nedeni oluyor.” diyor.
Okula devamı zorlaştırıyor
Okula başlayan çocukların bir kısmının ilk kez kalabalık ortamlara giriyor olması ve kendi yaş grubunda yeni arkadaşları ile temaları neticesinde, çocuklar, okul ortamında hastalık etkenleri ile sıklıkla karşılaşıyor. Daha önce karşılaşmadıkları virüs ve bakterilerle ilk kez karşılaşan çocuklar, aktif bağışıklıkları olmadığı için kolayca hastalanabiliyorlar. Özellikle okula veya kreşe başlanan ilk haftalarda, bu tip enfeksiyonlar sıklıkla karşınıza çıkar. Bu hastalıklar, çoğu kez basit tedavilerle iyileşen, ancak okul devamını engelleyen geçici sağlık sorunları oluşturuyor.
Çocukluk aşıları okula başlama yaşına kadar tamamlanan çocuklar; kızamık, kızamıkçık, kabakulak, çocuk felci, difteri ve boğmaca gibi hastalıklardan korunabiliyorlar, ancak özellikle bulaşıcı üst solunum yolu enfeksiyonları, bademcik, faranjit, nezle, grip gibi hastalıklar ile temiz olmayan gıdalarla bulaşan ishal, sarılık gibi hastalıklar okulların açılmasıyla birlikte artıyor.
Önlemler
Okul çocuklarında genel sağlık durumunun iyileştirilmesiyle, birçok hastalık riski azaltılabiliyor. Pasif bağışıklığın oluşması için aşılarının tam ve düzenli olarak yapılması gerekiyor. Ayrıca; bebeklikten başlayan düzenli doktor kontrolleri, iyi beslenme, genel hijyen kurallarına uyum, bulaşıcı hastalığı olan çocuklarla temasın engellenmesi de çok önemli oluyor.
Korunma
Okullarda bulaşıcı hastalıklardan korunmak için, öncelikle okul binalarının hijyen koşullarına uygun olması gerekiyor. Sınıflar yeterli genişlikte, yeterli havalandırma ve güneş ışığından yararlanma olanakları bulunmalı, yeterli sayıda, içinde akan suyu bulunan tuvaletler ve el yıkama yerleri olmalı. Ayrıca yeterli fıskiyeli su içme musluğu olmalı, sınıflar kalabalık olmamalı, okul binasında her gün ıslak yöntemle temizlik yapılmalı.
Kişisel önlemler açısından, çocuklara ailede öğretilmeye başlanan temizlik alışkanlığı çok büyük önem taşıyor. El yıkamanın önemi aile ve eğitimciler tarafından sürekli vurgulanıyor. Yemek yemeden önce ve tuvaletten sonra ellerin sabunlanarak yıkanması, pek çok hastalığın bulaşmasını önlüyor. Çocukların sokakta satılan yiyeceklerden uzak durması ve okul kantinlerinde satılan yiyeceklerin kontrolü de başka bir önemli nokta oluyor. Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için aşıların da ihmal edilmemesi gerekiyor.