Dikimi yapılacak giysi için hazırlanan kalıpların kumaş kesiminde kullanılmak üzere, kalıbın kenarlarına verilen payları ve gerekeli işaretler belirlenerek kalıbın kesimine hazır hale getirilmiş şekline şablon denir.
Şablonun Özellikleri
1. Dikiş Payları:Hazır giyimde kalıbın kenarlarına paralel olarak verilen paylardır. Hazır giyimde kullanılan dikiş payı 1 cm dir. Modele göre farklılıklarda olabilir.
2. Çıt İşlemleri: Dikim sırasında, pens uçlarında, yatay hatlarda, dikiş paylarında ve model özelliğine göre ihtiyaç duyulan karşılıklı yada üst üste gelmesi gereken yerlerdeki işaretlerdir.
3. Yazı ve İşaretler: şablon üzerinde bulunması gereken yazı ve işaretlerdir.
Şablonda Bulunması Gereken Yazı ve İşaretler
· Dikiş talimatlarına uygun olarak, dikilecek dikişin ve makinesinin özelliğine göre dikiş payı verilir.
· Modelin numarası veya ismi yazılır.
· Beden numarası yazılır.
· Parçanın kaç adet kesileceği yazılır.
· Parçanın ismi(ön-arka-kol)
· Parça numarası
· Modelin kaç parçadan meydana geldiği en büyük temel şablon üzerine yazılır(Toplam parça sayısı yazılır).
· Kumaş,astar,telâ şablonu olduğu üzerine yazılmalı.
· Düz boy iplik işaretlerinin konması.
· Çıt işaretleri: Plilerin kat yerlerine, penslerin kenar uçlarına, dikiş payı kalınlığını göstermek için parçaların kısımlarında karşılıklı gelmesini istediğimiz yerlere konur.
· Koko ve delikler: Penslerin sivri uçlarına 3 cm içerden kapak ve cep yerlerine,ilik ve düğme yerlerine(parçaları ilikte ortasına, örme ilikte başına delinir.)
10.1 Şablonların Kullanılışı
Şablonlar şekline göre 4’e ayrılır:
1-Kesimde
2-Ütülemede
3-İşaretlemede
4-Dikimde kullanılan şablonlar
1-Kesimde Kullanılanlar
ikiş payları verilerek kesilmiş ve hazırlanmıştır. Ayrıca toplu kesim esnasında, pastal resmi hazırlamada ve kumaşın en ekonomik bir şekilde değerlendirilmesinde yardımcı olur.Dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Şablonlar düzgün şekilde hazırlanır,
- Yuvarlak ve köşe kesim yerleri özenli olmalı,
- İtinalı bir şekilde muhafaza edilmeli.
2- Ütülemede Kullanılan Şablonlar: Genellikle küçük parçaların şekil ütülemesinde kullanılır. Bu şablon paysızdır. Şablon parça üzerine dikiş paylarına dikkat edilmek suretiyle yerleştirilir. Ütü işlemi payların şablon üzerine katlanması ile yapılır. Dikkat edilmesi gereken husus:
- Şablon şeklini koruyacak şekilde yerleştirilip ve katlanması gereken payları kaydırılmadan düzenli bir şekilde ütülenmesidir.
3-İşaretlemede Kullanılan Şablonlararça üzerine cep yeri, ilik yeri ve benzeri yerleri işaretlemede kullanılır. Cep ve ilik yerleri delinerek, kesilip çıkarılarak veya çizilerek işaretlenir. Dikkat edilmesi husus:
- Şablon parça üzerine kaydırılmadan düzgün şekilde yerleştirilmelidir.
- İşaretlerin koyu ve görünür renkte olmasına dikkat edilmelidir.
4-Dikimde Kullanılan Şablonlar: Belirli parçalar üzerine çizim şablonları yerleştirilerek kenarlarından makine çekilmek suretiyle gerçekleştirilir. Bu şablonlar paysız olarak hazırlanır, dikimden sonra şeklin iyi ortaya çıkıp çıkmadığı şablonla tekrar kontrol edilir. Dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Şablonla dikimine geçmeden önce Şablonun kaymaması için tedbirler alınır.
- Şablon kenarlarından kumaşa çizildiği durumlarda çizgilerin leke yapmayacak şekilde çizilmesi gerekene dikkat edilmelidir. Düzgün çizim çok önemlidir.
10.2 Konfeksiyon Dikiş Payı Teknikleri
1. Yakada 1 cm
2. Omuzda 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
3. Kol evinde 1 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
4. Yan bedende 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
5. Kol altı 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
6. Etek kıvırma 3-4 cm (4 cm pay verilirse uzatılabilir)
7. Bluzlarda etek uçlarına 2 cm
8. Kol ağzı 1cm (manşet takılacaksa)
9. Düz kol ağızlarında 2-3 cm
10. Kol ağzında lastik geçirme 2-3 cm
11. Kemerlerde 0.5-1 cm
12. Manşetlerde 0.5-1 cm kola takılan kısımda 1 cm
13. Cep kenarları kapak kenarları 1 cm
14. Yaka kenarlarına 1 cm (şöminiziye, bebe, şal, erkek, hakim vb)
15. Fermuar ve atkı ilikte 2-3 cm
16. Kuplarda 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
17. Pli payları kumaş cinsine göre 4-5 cm
18. Penslerde zımba 2-3 cm pens ucundan içeri delinir.
19. Bluz ve elbiselerde önde kıvırma payı kapanma payının 1cm fazlasıdır.
Örnek: a- Önde kapanma payı 2 cm ise içine dönme payı 2+3=5 cm dir.
b- Önde kapanma payı 3 cm ise içine dönme payı 3+4=7 cm dir.
Şablonun Özellikleri
1. Dikiş Payları:Hazır giyimde kalıbın kenarlarına paralel olarak verilen paylardır. Hazır giyimde kullanılan dikiş payı 1 cm dir. Modele göre farklılıklarda olabilir.
2. Çıt İşlemleri: Dikim sırasında, pens uçlarında, yatay hatlarda, dikiş paylarında ve model özelliğine göre ihtiyaç duyulan karşılıklı yada üst üste gelmesi gereken yerlerdeki işaretlerdir.
3. Yazı ve İşaretler: şablon üzerinde bulunması gereken yazı ve işaretlerdir.
Şablonda Bulunması Gereken Yazı ve İşaretler
· Dikiş talimatlarına uygun olarak, dikilecek dikişin ve makinesinin özelliğine göre dikiş payı verilir.
· Modelin numarası veya ismi yazılır.
· Beden numarası yazılır.
· Parçanın kaç adet kesileceği yazılır.
· Parçanın ismi(ön-arka-kol)
· Parça numarası
· Modelin kaç parçadan meydana geldiği en büyük temel şablon üzerine yazılır(Toplam parça sayısı yazılır).
· Kumaş,astar,telâ şablonu olduğu üzerine yazılmalı.
· Düz boy iplik işaretlerinin konması.
· Çıt işaretleri: Plilerin kat yerlerine, penslerin kenar uçlarına, dikiş payı kalınlığını göstermek için parçaların kısımlarında karşılıklı gelmesini istediğimiz yerlere konur.
· Koko ve delikler: Penslerin sivri uçlarına 3 cm içerden kapak ve cep yerlerine,ilik ve düğme yerlerine(parçaları ilikte ortasına, örme ilikte başına delinir.)
10.1 Şablonların Kullanılışı
Şablonlar şekline göre 4’e ayrılır:
1-Kesimde
2-Ütülemede
3-İşaretlemede
4-Dikimde kullanılan şablonlar
1-Kesimde Kullanılanlar
ikiş payları verilerek kesilmiş ve hazırlanmıştır. Ayrıca toplu kesim esnasında, pastal resmi hazırlamada ve kumaşın en ekonomik bir şekilde değerlendirilmesinde yardımcı olur.Dikkat edilmesi gereken hususlar:- Şablonlar düzgün şekilde hazırlanır,
- Yuvarlak ve köşe kesim yerleri özenli olmalı,
- İtinalı bir şekilde muhafaza edilmeli.
2- Ütülemede Kullanılan Şablonlar: Genellikle küçük parçaların şekil ütülemesinde kullanılır. Bu şablon paysızdır. Şablon parça üzerine dikiş paylarına dikkat edilmek suretiyle yerleştirilir. Ütü işlemi payların şablon üzerine katlanması ile yapılır. Dikkat edilmesi gereken husus:
- Şablon şeklini koruyacak şekilde yerleştirilip ve katlanması gereken payları kaydırılmadan düzenli bir şekilde ütülenmesidir.
3-İşaretlemede Kullanılan Şablonlar
arça üzerine cep yeri, ilik yeri ve benzeri yerleri işaretlemede kullanılır. Cep ve ilik yerleri delinerek, kesilip çıkarılarak veya çizilerek işaretlenir. Dikkat edilmesi husus:- Şablon parça üzerine kaydırılmadan düzgün şekilde yerleştirilmelidir.
- İşaretlerin koyu ve görünür renkte olmasına dikkat edilmelidir.
4-Dikimde Kullanılan Şablonlar: Belirli parçalar üzerine çizim şablonları yerleştirilerek kenarlarından makine çekilmek suretiyle gerçekleştirilir. Bu şablonlar paysız olarak hazırlanır, dikimden sonra şeklin iyi ortaya çıkıp çıkmadığı şablonla tekrar kontrol edilir. Dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Şablonla dikimine geçmeden önce Şablonun kaymaması için tedbirler alınır.
- Şablon kenarlarından kumaşa çizildiği durumlarda çizgilerin leke yapmayacak şekilde çizilmesi gerekene dikkat edilmelidir. Düzgün çizim çok önemlidir.
10.2 Konfeksiyon Dikiş Payı Teknikleri
1. Yakada 1 cm
2. Omuzda 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
3. Kol evinde 1 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
4. Yan bedende 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
5. Kol altı 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
6. Etek kıvırma 3-4 cm (4 cm pay verilirse uzatılabilir)
7. Bluzlarda etek uçlarına 2 cm
8. Kol ağzı 1cm (manşet takılacaksa)
9. Düz kol ağızlarında 2-3 cm
10. Kol ağzında lastik geçirme 2-3 cm
11. Kemerlerde 0.5-1 cm
12. Manşetlerde 0.5-1 cm kola takılan kısımda 1 cm
13. Cep kenarları kapak kenarları 1 cm
14. Yaka kenarlarına 1 cm (şöminiziye, bebe, şal, erkek, hakim vb)
15. Fermuar ve atkı ilikte 2-3 cm
16. Kuplarda 1-2 cm (5 iplik overlokta 0.75 cm)
17. Pli payları kumaş cinsine göre 4-5 cm
18. Penslerde zımba 2-3 cm pens ucundan içeri delinir.
19. Bluz ve elbiselerde önde kıvırma payı kapanma payının 1cm fazlasıdır.
Örnek: a- Önde kapanma payı 2 cm ise içine dönme payı 2+3=5 cm dir.
b- Önde kapanma payı 3 cm ise içine dönme payı 3+4=7 cm dir.
