rüzgar gülü
Daimi Üye
Vücut Dili
Tavşanlar ile iletişimin yolu onları gözlemlemek ve vücut dilini çözmektir. Tavşanlar sessiz olmalarına rağmen kendilerini mükemmel ifade edebilen varlıklardır. Duygularını, hislerini anlatmak için kullandıkları hareketleri öğrenince tavşanın aslında anlatacak ne kadar da çok şeyi olduğuna şaşıracaksınız.
"Ben mutluyum" hareketleri:
Yalamak: Bir sevgi göstergesidir. Tavşanlar kendi aralarında da hoşlanma ve sevgi göstermek için birbirlerini yalarlar, bu tavşan dilince öpücük manasına gelir. Not. Bazen tavşanınızı severken yeri yaladığını görebilirsiniz, ama aslında bu yere değil size yapılmış bir jesttir. (Resim: Topi bu oyuncak kurbağadan çok hoşlanıyor, yanından geçerken hayatta öpmeden bırakmaz)
Diş gıcırdatma: Genellikle okşanıp sevilirken dişlerini gıcırdatmaları kedilerin zevkten mırıldamaları ve gırlamalarına eş değer bir göstergedir ve çok hoşlandıklarına işarettir.
Hoplama (Binky): Koşarken veya dururken havada ani hoplamalar ve sıçramalar neşeden dans ettikleri anlamına gelir. Bazen kendi etraflarında havada 180 derece dönerler. Bu çok minik kısa ve yoğun bir “ben çok mutluyum şu an” ifadesidir. Not: Bu yazıyı yazan kişi tavşanı bunlardan yapsın diye amuda kalkmaya hazırdır.
Kafayı hızlı hızlı sallamak: Bu dansın mini versiyonudur, heyecanlandıklarında ve mutlu olduklarında kafa ve kulaklarını hızlı hareketlerle sallarlar.
Arka ayaklarını uzatarak yere yatma (bunny flop): Neredeyse bir L harfi gibi görünürler. Biz buna Cleopatra pozisyonu diyoruz. Bu yatış şekli dünyanın en mutlu ve huzurlu tavşanı olduğunun göstergesidir, keyfi kesinlikle yerindedir.
Sırtüstü uzanmak: Cleopatra pozisyonunun ikinci evresi sırtüstü olacak şekilde yuvarlanmaktır. Bu da olabilecek en huzurlu ve mutlu ifadelerden biridir. Bazen kendilerini bu şekilde transa sokabilirler.
Severken kafalarını tamamen yere yapıştırmaları: Adeta bir “teslim” ve kabul belirtisidir. “Beni seviyorsun, tamam sev peki, izin veriyorum” manasına gelir.
"Ben sinirliyim, kızgınım, endişeliyim" hareketleri:
Arka ayakları kuvvetlice yere vurma: Bu bir şeye gösterilen kızgın bir tepki olabilir (“beni neden bu odaya getirdin, ben salonda koşup eğlenmek istiyordum öf” gibi). Veya tavşanlar kendi aralarında haberleşmek be birbirlerini uyarmak için arka ayaklarını yere vururlar, bu korktuğunun ifadesi olabilir. İki şekilde de mutlu olmadığından emin olabilirsiniz.
Homurdanmak: Ses ile pek iletişim kurmasalar bile bazen homurdanma sesi çıkartırlar, bu da hoşnutsuzluk belirtisidir.
Bağırmak: Tavşanlar acı çektiklerinde veya ölürlerken bağırırlar. Homurdanmadan çok daha yüksek ve tiz bir sestir. (bu yazıyı yazan kişinin hiç duymadığı ve asla duymak istemediği bir sestir)
Isırmak: Ne demek olduğu çok belli olsa bile tavşanların flört ederlerken birbirlerini yavaşça ısırdıklarını da eklemek istiyorum. Bu ısırmaktan çok “diş atma” şeklinde olur. Kanatmaya, fazla acıtmayan minnacık ısırıklardır. Belki aslında bunu “ben mutluyum hareketlerine” yazmam gerekirdi, çünkü ısırma bazen “senden çok hoşlanıyorum” anlamında bir jesttir.turkeyarena.com Tavşanca makas almaya tekabül eden bir harekettir.
Ayrıca, tavşanlar kendi aralarındaki hiyerarşilerini göstermek için birbirlerini yavaşça ısırabilirler, bu “ben senden üstünüm, burada benim sözüm geçer” demektir ve tavşanlar bazen sahiplerine de tavşan yerine koyarak olara sınıf farkını anlatmak için durup dururken ısırırlar.
Isırıldığında yüksek sesle tepki verilmesi gerekir, “Ay” veya “Hayır” diye bağırılırsa tavşan doğru olmayan bir şey yaptığını ve birilerinin canını yaptığını anlayacaktır. Bunun dışında ısırma çok açık, malum bir tepkidir. Isırma ve diş atma arasındaki farkı diş atıldıkça ve ısırıldıkça daha iyi anlayacaksınız:
Size arkasını dönmesi: "Şu an hiç işim olmaz şimdi seninle, umurumda değilsin, gidebilirsin" demek oluyor bu maalesef. Bazen de bir şey yaparken gidip arkasını dönüp size arkasını dönüp arkadan siz ona bakıyor musunuz diye size bakıyorsa, bu da bir kızgınlık, ufak bir küsme ifadesidir, popüler ifadesi ile 'trip atma' pozisyonudur bu.
Bir iletişim aracı olarak kulaklar!
Bu kocaman kulaklar sadece duymaya yaramıyor, daha ne marifetleri var! Tavşanlar hislerinin bir kısmını bizim mimiklerimizi kullandığımız gibi kulaklarıyla anlatırlar. Kulakları izlemeyi ihmal etmeyin.
Kulaklar geriye yatırılmış: "Stres altındayım, çok da rahat değilim".
Kulaklar dimdik: Kafa havada ve kulaklar dimdik olarak durması tavşanın tehlike sezinlemiş olması ve tetikte olması anlamına gelir.
Kulaklar iki yana açılmış, kulakların içi ve yüzü size dönük: Bu çok komik bir ifade. Benim favorim. Kafa hafifçe öne inmiş, kulaklar V harfi şeklinde açılmış, dikkatli, ters bir bakış ve efe bir ifade hiç kuşkusuz şu manaya gelir: "Kızmaya başlıyorum bak ona göre". (Resimde Topi Hanım büyük bir ihtimalle fotoğrafını çekiyor oluşuma kızmış, "Yapmam gereken bu kadar çok önemli şey varken sen tutmuş fotoğrafımı çekiyorsun. Şunu kesip derhal yolumdan çekilmezsen sonuçlarına katlanırsın canım" ifadesi ile tehditkâr ve sert sert bakıyor. Çok korktum aman!
Bunun dışında:
Eşyalara çene sürme: Tavşanların çenelerinin altında kedilerdeki gibi özel ter bezeleri bulur ve bizim asla ayırt edemeyeceğimiz bir koku salgılarlar. Çenelerini sürdükleri şeylere, bu koku ile işaretleyip “Bu eşya benimdir” derler.
Burunlarıyla dokunma: “Merhaba, benimle ilgilenirsem sevinirim” demektir, hemen ilgi gösterilmelidir.
Gezdiği yerde kaka bırakma: Hansel ve Greatel hikâyesindeki gibi yabancı gittikleri yerde yollarını bulmak ve “Buraya ilk ben geldim, benimdir” demek için minik kakalar bırakırlar.
Tüy Yolma (Yalancı Hamilelik): Bu kısırlaştırılmamış dişi tavşanlarda görülen bir harekettir. Tavşan tüylerini yolup bir yere toplamaya, adeta bir “yuva” yapmaya başlar. Bu aslında hamile tavşanların doğmamış bebekleri için yaptığı yuva ve minik yataklardır çünkü tavşanlar tüysüz doğarlar. Topladığı ve bir kenara yığdığı tüyler aslında doğacak yavruları için hazırladığı minik bir yataktır. Bu proje ile birkaç gün uğraşacaktır ve bu sırada yuvasının bozulmaması gerekir. Bir iki gün içinde doğurduğunu sanıp rahatlayacak ve normale dönecektir.
Burun hareketleri: Tavşanların burunları pek durmaz aslında. Ama hareketler bir şey ilgilerini çektiklerinde, heyecanlandıklarında veya tedirgin olduklarında daha hızlı olacaktır ve o an çok sakin olmadığının bir göstergesi olabilir.
Tuvalet Alışkanlığı
Tavşanlar yaratılış itibariyle temiz hayvanlardır. Tuvalet alışkanlığı geliştirmesi çok kolaydır çünkü çişlerini hep aynı yere yapmayı tercih ederler. Bu içgüdüsel bir harekettir ve çişlerini yaptıkları yeri güvendikleri ve düşmanların onları çiş kokularından bulamayacağı bir yer olarak algılarlar.
Bulundukları odada veya kafeste bir tuvalet kutusu bulunması gerekir. Sağlam bir plastik tas bu iş için yeterlidir.
Bunun dışında biraz da tavşanların sindiriminden söz etmekte yarar var. Tavşanlar iki tür kaka yaparlar. Bunlardan bir tanesi küçük tanecikler halinde yapılan kakadır.turkeyarena.com Evet, bu meşhur “tavşan boku gibi, ne kokar ne bulaşır” sözüne konu olan meşhur kakadır. Tavşanın boyuna göre ufak misketler gibi görünürler ve hakikaten ne kokan ne bulaşırlar. Büyük bir kısmını tuvaletine yapar ama evinin etrafına da birkaç tane bırakabilir. Gün içinde sürekli üretim halindedirler ve gezdikleri yerlerde Hansel ve Graetel gibi minik kakalarını bırakabilirler. Kemirme alışkanlıkları gibi bu huyları da 1 yaşlarından sonra azalıyor.
Diğer tür kaka ise yumuşak kakadır (Cecotropes). Bunu günde bir defa yaparlar ve bunu yaptıktan sonra tekrar yemeleri gerekmektedir. Yumuşak kaka tavşan için çok önemli besinler içerir ve bu geri yememesi halinde gıdasını almamış olur. Çoğunlukla yumuşak kakalarını direkt olarak arkalarından yalayarak aldıkları için ortalıkta yumuşak kakaya hiç rast gelmezseniz merak etmeyin.
Tavşanlar çok fazla yeşillik ve sebze yediklerinde ishal olabilirler. Bu yukarıda bahsettiğim yumuşak kakadan farklıdır ve tavşanlar bunu tekrardan yemezler. Bu durumlarda sebzeyi kesip kuru ot, saman ve kuru mamaya geçmek gerekir. İshal bir iki gün içinde durmazsa hemen veterinere götürmekte yarar var.
Tuvalet kutusu hakkında tavsiyeler:
-- Kutunun yerini değiştirmeyin
-- İçine kedi tuvaletlerinde kullanılan kokulu talaşlardan veya kumlardan koymayın, koku tavşanı şaşırtacak ve çişini başka yere yapmak isteyecektir. Ayrıca ince talaş ve kumların tavşanın sindirim sistemini bloke ettiği ve ölümüne yol açabileceği söyleniyor.turkeyarena.com
-- Kutu içine gazete kâğıdı yerleştirmek yeterlidir. Gazete kâğıdı üzerine kâğıt havlu da koyabilirsiniz. Gazete kâğıdı üzerindeki boyalardan dolayı sağlık riski taşımaktadır ama emicilik olarak yeterlidir.
-- Kutunun içindeki kâğıdı her gün değiştirmek gerekir, yoksa oluşan koku sorun yaratabilir
-- Kutuyu arada yıkarken asla ağır kimyasallar kullanmayın
-- Tavşanlar temiz hayvanlardır ve tuvaletini değiştirmezseniz rahatsız olup tuvaletin etrafını kullanması muhtemeldir.
Yavru Tavşanların Beslenmesi
Tavşan yavruları için besleme anne sütünü yeteri kadar alması ile başlar.Yavru bir tavşan annesinden 30 ila 45 gün süt emmesi gerkmektedir.Burada onların yeteri kadar süt emmeleri çok önemlidir.çünkü anne sütü ile gerekli bağışıklık elemanlarını almaktadırlar.yavrular bu bağışıklık elemanlarını anne sütü haricinde başka hiçbir besinden alamazlar.Burada süt sadece tavşan sütü olmalıdır.yani yeni aldığınız yavrunuz erken sütten kesildi ise yavrunun süt ihtiyacı var diye inek sütü verilmemelidir.Çünkü inek sütü ile tavşan sütü, kompozisyon açısından büyük farklılıklar içerir. ve bu farklılıklar yavru tavşanlara zarar verir.
tavşan yavruları 15 günlük olduktan sonra anne sütü ile beraber kuru yonca-kuru saman ve pelet yem tüketmeye başlarlar.bu yüzden aldığınız yavru çok küçük ise ona bu tip gıdalar verilebilir.kuru yonca-kuru saman bulunamadığı zaman yonca unlu pelet yemlerde aynı faydayı sağlayacaktır.eğr bu yemler olmadığında tavşan dışkısında yumuşamalar başlar.
yavru bir tavşan 1 aylıkken sütten kesildiği zaman ortalama 400 - 600 gr canlı ağırlığa sahip olur.Onu aldığımızda ağırlığını kontrol ederek erken sütten kesilip kesilmediğini anlarız.erken sütten kesilen bir yavruya daha itinalı yaklaşmamız gerekecektir.
Tavşanların beslenmesinde diğer bir noktada onlara sebze ve meyva vermenin zamanıdır.Bu besinler sulu gıda olduklarından 3 aylık yaştan önce verilmeleri uygun olmaz.çünkü sindirim sisteminin gelişimi tam olarak gerçekleşmemiştir.tavşanımız 3 aylık olduktan sonrada ancak hafta 1-2 kez bu besinler verilebilir.bunların hergün verilmeside uygun değildir.
Tavşanlarda Beslenme
Tavşanların sindirim sistemi diğer evcil hayvanlarımızdan farklılık göstermektedir. Bu farklılık onların besinlerden, özellikle sekumlarında( kör barsak) ki fermentatif karakterli mikroorganizmalar sayesinde yararlanmalarından kaynaklanmaktadır.Tavşanların besinlerden optimum yarar sağlayabilmeleri için sekumlarında istenilen düzeyde bir mikroorganizma topluluğun sağlanmış olması gerekmektedir.Bu topluluğun sağlanması da yavru tavşanların sütten kesilmesinden hemen sonra başlar.Yani sütten kesimden sonraki yavru tavşanların beslenmesi onların hayatının geri kalanını direkt etkilemektedir.Bu dönemdeki herhangi bir yanlış beslenme geri dönüşü olmayan defektlere yol açar.Diğer evcillerimizin mama çeşitlerine bakıldığı zaman,erişkin ve yavru hayvanların mamalarının farklı olduğunu görürüz.Aynı durum tavşanlarda da söz konusudur.Bu yüzden tavşanlara mama alınırken onun yaşı göz önünde bulundurulmalıdır.
Tavşanlara verilecek gıdalardan bahsedecek olursak,sütten kesilen yavrulara verilecek gıdaların nem oranı çok düşük olmalıdır.Bunun nedeni yine sekumlarında ki mikroorganizma topluluğu ile ilişkilidir.Yüksek nem içeren gıdalar tavşanların sekumlarında daha farklı mikroorganizmaların gelişmesine sebep olmakta ve istenilen mikro flora düzeyi gelişememektedir.Bunun sonucunda tavşanlarda ishal gelişmektedir.Özellikle genç yaşlarda beslenme bozukluğuna bağlı gelişen ishal olgularında yavruların kurtulma şansı çok düşük.Bu yüzden sütten kesimden sonra nem oranı çok düşük kuru ot ( kuru yonca-kuru saman) ve pelet yem verilmesi gerekmektedir.
Beslenmede kaba yemin ( kuru ot ) önemi çok fazladır.Bunun birkaç nedeni vardır.Bunlardan biri ; tavşanların mideleri incelendiği zaman kas yapılarının çok zayıf olduğu gözlenmektedir.Bu nedenle midede biriken yem bloğu barsaklara kolayca itilememektedir.Bu bloğun barsaklara itilebilmesi için mideye yeni bir yemin girmesi gerekmektedir.Bu durumda tavşanlar sürekli bir beslenme içindedirler.Mideye sürekli pelet yem girişi de sindirim sistemini yormaktadır.Burada devreye ağırlıkça hafif hacimce yüksek kapasiteli kuru otlar girmektedir.Kaba yemlerin sekumda fermente edilmesi ile de, vitamin ( özellikle B ve K ) ve protein emilimi sağlanır.Tavşanlar kaba yem olarak kuru yoncayı büyük bir iştahla tüketirler.Kuru yoncanın diğer bir avantajı da vitamin A açısından zengin oluşudur.Vitamin A’ da yavruların gelişim dönemlerinde ki en önemli elemanlarından biridir.Asla unutulmaması gereken olgu,bu otların yaş olarak verilmemesidir. Kuru yonca bulunmadığı takdirde,yonca unlu pelet yemler ilede uygun bir beslenme sağlanmış olur.
Tavşanların diğer yem ihtiyacı yukarıda da belirttiğim gibi pelet yemlerdir.Hayvanlarda pelet yem verilmesinin nedenlerinin en başında,yemin homojen bir şekilde dağılmış olmasıdır.Tabii bu da dengeli bir beslenme demektir.Tavşanlara karışık yem verildiğinde içerisinden hoşuna gidenleri seçerek yediği gözlemlenebilir.Bu durum sadece tavşanlara özel değil,bütün evcillerde gözlenen bir durumdur.Kedi-köpek mamaları da bu yüzden homojen bir yapıya sahiptir.Son olarak, tavşanlara günlük taze su verilmesi unutulmamalıdır.
Tavşanlarda Tırnak Bakımı
Tavşanlarda tırnak bakımı periyodik yapılması gereken işlerden birisidir.Doğada tavşanların ayakları sürekli sert zemine bastığından ve kazınma hareketi yaptığından tırnakları aşınmaktadır.Ancak evimizde bu durum tam tersi bir durum gösteriyor.Bu yüzden zamanla tavşanımızın tırnakları uzamaktadır.Bu yüzden belirli sıklıklarla tavşanımızın tırnağını kesmemiz gerekmektedir.Kesmediğimiz takdirde normalden fazla bir uzama göstericek, zamanla yanlış yere basma ve tırnak kırılmaları sonucu ortopedik problemler ortaya çıkacaktır.Ayrıca uzun tırnaklar bize de zarar vercektir.
Tavşanlarımızın tırnaklarını incelediğimizde gözlenen iki bölüm vardır.Bunlar canlı ve ölü kısımların olduğu bölümlerdir.tırnak kesimi yapacağımız zaman canlı dokunun 0.5-1 cm önünden makasla kesilmesi uygundur.Burada gabiotan tipte tırnak makasları kesim açısından uygundur.
Tavşanlarda Kafes Uyumu
Tavşanlar için kafesleri çok önem taşımaktadır.Bunun nedeni ise kafeslerinde kendilerini güvende hissetmeleridir.Sığındıklarını ve saklandıkları güvenli bir yer olduğunu kabullenmeleri gerekmektedir.Tavşanların kafeslerini sevebilmeleri için buna ihtiyaçları vardır.Bu sebeblerden ötürü onu kafesinden çıkarırken veya içeri sokarken zorlamamalıyız.Bu hareket onun kafesine olan güvenini zedeleyecektir.Tavşanımızı iyi bir şekilde eğittiğimizde onu istediğimiz zaman kafesinin içerisine girmesini sağlayabiliriz.Bu eğitimlerde sevgi ve sabır çok önemlidir.Birde tavşanımızın yaşı eğitimde önem taşımaktadır.Tavşanımızın eğitimi tam olarak alıgılayabilmesi için en az 3 aylık bir yaşta olmalıdır.Bu yaştan önce verilen eğitimler tam istenildiği bir düzeye gelememektedir.Bu yüzden hem kafesine alışması hemde eğitime hazılanması açısından 3 aylık oluncaya kadar o istemediği sürece kafesinden çıkarılmaması gerekmektedir.Kafesin kapağı açık olduğunda zaten o istediği zamanlarada dışarı çıkacaktır.Ama kafesin kapağının açık olmasına dikkat etmeliyiz,çünkü dışarda korktuğunda hemen saklanacak yer arayacak ve büyük bir ihtimalle kafesine koşacaktır.
Tavşan besleyenlerinde fark ettiği bir durum,tavşanların ışığı az olan yerleri sevmesidir.Evde de genellikle karanlık yerleri çok severler.Bu yüzden kafeslerindede kapalı bir ortamın olması onları mutlu edecektir.tavşanımızın kafesine böyle kapalı bir tavşan evi koyabilirsiniz.
Tavşanlarda Tuvalet Eğitimi
Tavşanlarda tuvalet eğitimi olur mu acaba diye bir çok kişi düşünebilir.Evet böyle bir eğitim verebilmek mümkün.Öncelikle burada tavşanımızın yaşıda önem kazanıyor.Tavşanlar 3 aylıktan önce aldıkları eğitimleri tam alamıyorlar.Yani iyi bir eğitimin verilebilmesi için tavşanımızın 3 aylık bir yaşı geçmesi gerekiyor.Bu yaştan önce tabii alıştımalara devam etmeliyiz.Ama eğitimin sonuçlarını 3 aylık bir yaştan sonra alabiliriz.
Tavşanlara tuvalet eğitimi verirken bilmemiz gereken bazı şeyler var.Tavşanlar stres olduklarında dışkılama eğilimi göstermektedirler.Onu kafesinin dışındayken fazla strese sokmamalıyız.Bize alışması için zaman tanımalıyız.Özellikle başlangıçta bize gelmekten,kucağa alınmaktan hoşlanmayabilirler.Bu yüzden o bize gelmeden,kucağımıza çıkmayı kendi istemeden onu zorlamamalıyız.Bir süre sonra zaten kendisi bize gelmeye çalışacaktır.Aksini yaptığımız sürece tavşanımız strese girecek ve olduğu bölgeye dışkılamaya çalışacaktır.
Normalde tavşanlar kafeslerinde bir bölgeye tuvaletlerini yapma eğilimindedirler.Ona bir tuvalet kabı aldıktan sonra içine bir miktar talaş koymalısınız.Daha sonra kafesinin içindeki dışkıları bu kaba koyun.ayrıca bir kısım talaşıda idrarı ile ıslatarak bu tuvalet kabının içine koyun.Bu uygulamayı tuvalet kabına yapıncaya kadar uygulamalısınız.Tavşanınız ilk olarak size geldiğinde tuvalet eğitimini tam almadıkça,kafesinin dışarısında fazla dolaşmasına izin vermeyin.Mesela günlük olarak kafesinin kapısını açık bırakın 1-2 saat,kafesinden dışarı çıkması içinde onu zorlamayın,bırakın o istediği zaman dışarı çıksın.
Tavşanınızın kafesinde de yemliği biraz yüksek bir yere takın.Yoksa tuvaletini bu kaba yapma eğilimine girebilir.Eğer tuvaletini buraya yapmaya başladı ise,bu kabı tuvalet kabı olarak kullanmaya devam edin.yem koymak için başka bir kap kullanmaya başlayın.
Tavşanlar ile iletişimin yolu onları gözlemlemek ve vücut dilini çözmektir. Tavşanlar sessiz olmalarına rağmen kendilerini mükemmel ifade edebilen varlıklardır. Duygularını, hislerini anlatmak için kullandıkları hareketleri öğrenince tavşanın aslında anlatacak ne kadar da çok şeyi olduğuna şaşıracaksınız.
"Ben mutluyum" hareketleri:
Yalamak: Bir sevgi göstergesidir. Tavşanlar kendi aralarında da hoşlanma ve sevgi göstermek için birbirlerini yalarlar, bu tavşan dilince öpücük manasına gelir. Not. Bazen tavşanınızı severken yeri yaladığını görebilirsiniz, ama aslında bu yere değil size yapılmış bir jesttir. (Resim: Topi bu oyuncak kurbağadan çok hoşlanıyor, yanından geçerken hayatta öpmeden bırakmaz)
Diş gıcırdatma: Genellikle okşanıp sevilirken dişlerini gıcırdatmaları kedilerin zevkten mırıldamaları ve gırlamalarına eş değer bir göstergedir ve çok hoşlandıklarına işarettir.
Hoplama (Binky): Koşarken veya dururken havada ani hoplamalar ve sıçramalar neşeden dans ettikleri anlamına gelir. Bazen kendi etraflarında havada 180 derece dönerler. Bu çok minik kısa ve yoğun bir “ben çok mutluyum şu an” ifadesidir. Not: Bu yazıyı yazan kişi tavşanı bunlardan yapsın diye amuda kalkmaya hazırdır.
Kafayı hızlı hızlı sallamak: Bu dansın mini versiyonudur, heyecanlandıklarında ve mutlu olduklarında kafa ve kulaklarını hızlı hareketlerle sallarlar.
Arka ayaklarını uzatarak yere yatma (bunny flop): Neredeyse bir L harfi gibi görünürler. Biz buna Cleopatra pozisyonu diyoruz. Bu yatış şekli dünyanın en mutlu ve huzurlu tavşanı olduğunun göstergesidir, keyfi kesinlikle yerindedir.
Sırtüstü uzanmak: Cleopatra pozisyonunun ikinci evresi sırtüstü olacak şekilde yuvarlanmaktır. Bu da olabilecek en huzurlu ve mutlu ifadelerden biridir. Bazen kendilerini bu şekilde transa sokabilirler.
Severken kafalarını tamamen yere yapıştırmaları: Adeta bir “teslim” ve kabul belirtisidir. “Beni seviyorsun, tamam sev peki, izin veriyorum” manasına gelir.
"Ben sinirliyim, kızgınım, endişeliyim" hareketleri:
Arka ayakları kuvvetlice yere vurma: Bu bir şeye gösterilen kızgın bir tepki olabilir (“beni neden bu odaya getirdin, ben salonda koşup eğlenmek istiyordum öf” gibi). Veya tavşanlar kendi aralarında haberleşmek be birbirlerini uyarmak için arka ayaklarını yere vururlar, bu korktuğunun ifadesi olabilir. İki şekilde de mutlu olmadığından emin olabilirsiniz.
Homurdanmak: Ses ile pek iletişim kurmasalar bile bazen homurdanma sesi çıkartırlar, bu da hoşnutsuzluk belirtisidir.
Bağırmak: Tavşanlar acı çektiklerinde veya ölürlerken bağırırlar. Homurdanmadan çok daha yüksek ve tiz bir sestir. (bu yazıyı yazan kişinin hiç duymadığı ve asla duymak istemediği bir sestir)
Isırmak: Ne demek olduğu çok belli olsa bile tavşanların flört ederlerken birbirlerini yavaşça ısırdıklarını da eklemek istiyorum. Bu ısırmaktan çok “diş atma” şeklinde olur. Kanatmaya, fazla acıtmayan minnacık ısırıklardır. Belki aslında bunu “ben mutluyum hareketlerine” yazmam gerekirdi, çünkü ısırma bazen “senden çok hoşlanıyorum” anlamında bir jesttir.turkeyarena.com Tavşanca makas almaya tekabül eden bir harekettir.
Ayrıca, tavşanlar kendi aralarındaki hiyerarşilerini göstermek için birbirlerini yavaşça ısırabilirler, bu “ben senden üstünüm, burada benim sözüm geçer” demektir ve tavşanlar bazen sahiplerine de tavşan yerine koyarak olara sınıf farkını anlatmak için durup dururken ısırırlar.
Isırıldığında yüksek sesle tepki verilmesi gerekir, “Ay” veya “Hayır” diye bağırılırsa tavşan doğru olmayan bir şey yaptığını ve birilerinin canını yaptığını anlayacaktır. Bunun dışında ısırma çok açık, malum bir tepkidir. Isırma ve diş atma arasındaki farkı diş atıldıkça ve ısırıldıkça daha iyi anlayacaksınız:
Size arkasını dönmesi: "Şu an hiç işim olmaz şimdi seninle, umurumda değilsin, gidebilirsin" demek oluyor bu maalesef. Bazen de bir şey yaparken gidip arkasını dönüp size arkasını dönüp arkadan siz ona bakıyor musunuz diye size bakıyorsa, bu da bir kızgınlık, ufak bir küsme ifadesidir, popüler ifadesi ile 'trip atma' pozisyonudur bu.
Bir iletişim aracı olarak kulaklar!
Bu kocaman kulaklar sadece duymaya yaramıyor, daha ne marifetleri var! Tavşanlar hislerinin bir kısmını bizim mimiklerimizi kullandığımız gibi kulaklarıyla anlatırlar. Kulakları izlemeyi ihmal etmeyin.
Kulaklar geriye yatırılmış: "Stres altındayım, çok da rahat değilim".
Kulaklar dimdik: Kafa havada ve kulaklar dimdik olarak durması tavşanın tehlike sezinlemiş olması ve tetikte olması anlamına gelir.
Kulaklar iki yana açılmış, kulakların içi ve yüzü size dönük: Bu çok komik bir ifade. Benim favorim. Kafa hafifçe öne inmiş, kulaklar V harfi şeklinde açılmış, dikkatli, ters bir bakış ve efe bir ifade hiç kuşkusuz şu manaya gelir: "Kızmaya başlıyorum bak ona göre". (Resimde Topi Hanım büyük bir ihtimalle fotoğrafını çekiyor oluşuma kızmış, "Yapmam gereken bu kadar çok önemli şey varken sen tutmuş fotoğrafımı çekiyorsun. Şunu kesip derhal yolumdan çekilmezsen sonuçlarına katlanırsın canım" ifadesi ile tehditkâr ve sert sert bakıyor. Çok korktum aman!
Bunun dışında:
Eşyalara çene sürme: Tavşanların çenelerinin altında kedilerdeki gibi özel ter bezeleri bulur ve bizim asla ayırt edemeyeceğimiz bir koku salgılarlar. Çenelerini sürdükleri şeylere, bu koku ile işaretleyip “Bu eşya benimdir” derler.
Burunlarıyla dokunma: “Merhaba, benimle ilgilenirsem sevinirim” demektir, hemen ilgi gösterilmelidir.
Gezdiği yerde kaka bırakma: Hansel ve Greatel hikâyesindeki gibi yabancı gittikleri yerde yollarını bulmak ve “Buraya ilk ben geldim, benimdir” demek için minik kakalar bırakırlar.
Tüy Yolma (Yalancı Hamilelik): Bu kısırlaştırılmamış dişi tavşanlarda görülen bir harekettir. Tavşan tüylerini yolup bir yere toplamaya, adeta bir “yuva” yapmaya başlar. Bu aslında hamile tavşanların doğmamış bebekleri için yaptığı yuva ve minik yataklardır çünkü tavşanlar tüysüz doğarlar. Topladığı ve bir kenara yığdığı tüyler aslında doğacak yavruları için hazırladığı minik bir yataktır. Bu proje ile birkaç gün uğraşacaktır ve bu sırada yuvasının bozulmaması gerekir. Bir iki gün içinde doğurduğunu sanıp rahatlayacak ve normale dönecektir.
Burun hareketleri: Tavşanların burunları pek durmaz aslında. Ama hareketler bir şey ilgilerini çektiklerinde, heyecanlandıklarında veya tedirgin olduklarında daha hızlı olacaktır ve o an çok sakin olmadığının bir göstergesi olabilir.
Tuvalet Alışkanlığı
Tavşanlar yaratılış itibariyle temiz hayvanlardır. Tuvalet alışkanlığı geliştirmesi çok kolaydır çünkü çişlerini hep aynı yere yapmayı tercih ederler. Bu içgüdüsel bir harekettir ve çişlerini yaptıkları yeri güvendikleri ve düşmanların onları çiş kokularından bulamayacağı bir yer olarak algılarlar.
Bulundukları odada veya kafeste bir tuvalet kutusu bulunması gerekir. Sağlam bir plastik tas bu iş için yeterlidir.
Bunun dışında biraz da tavşanların sindiriminden söz etmekte yarar var. Tavşanlar iki tür kaka yaparlar. Bunlardan bir tanesi küçük tanecikler halinde yapılan kakadır.turkeyarena.com Evet, bu meşhur “tavşan boku gibi, ne kokar ne bulaşır” sözüne konu olan meşhur kakadır. Tavşanın boyuna göre ufak misketler gibi görünürler ve hakikaten ne kokan ne bulaşırlar. Büyük bir kısmını tuvaletine yapar ama evinin etrafına da birkaç tane bırakabilir. Gün içinde sürekli üretim halindedirler ve gezdikleri yerlerde Hansel ve Graetel gibi minik kakalarını bırakabilirler. Kemirme alışkanlıkları gibi bu huyları da 1 yaşlarından sonra azalıyor.
Diğer tür kaka ise yumuşak kakadır (Cecotropes). Bunu günde bir defa yaparlar ve bunu yaptıktan sonra tekrar yemeleri gerekmektedir. Yumuşak kaka tavşan için çok önemli besinler içerir ve bu geri yememesi halinde gıdasını almamış olur. Çoğunlukla yumuşak kakalarını direkt olarak arkalarından yalayarak aldıkları için ortalıkta yumuşak kakaya hiç rast gelmezseniz merak etmeyin.
Tavşanlar çok fazla yeşillik ve sebze yediklerinde ishal olabilirler. Bu yukarıda bahsettiğim yumuşak kakadan farklıdır ve tavşanlar bunu tekrardan yemezler. Bu durumlarda sebzeyi kesip kuru ot, saman ve kuru mamaya geçmek gerekir. İshal bir iki gün içinde durmazsa hemen veterinere götürmekte yarar var.
Tuvalet kutusu hakkında tavsiyeler:
-- Kutunun yerini değiştirmeyin
-- İçine kedi tuvaletlerinde kullanılan kokulu talaşlardan veya kumlardan koymayın, koku tavşanı şaşırtacak ve çişini başka yere yapmak isteyecektir. Ayrıca ince talaş ve kumların tavşanın sindirim sistemini bloke ettiği ve ölümüne yol açabileceği söyleniyor.turkeyarena.com
-- Kutu içine gazete kâğıdı yerleştirmek yeterlidir. Gazete kâğıdı üzerine kâğıt havlu da koyabilirsiniz. Gazete kâğıdı üzerindeki boyalardan dolayı sağlık riski taşımaktadır ama emicilik olarak yeterlidir.
-- Kutunun içindeki kâğıdı her gün değiştirmek gerekir, yoksa oluşan koku sorun yaratabilir
-- Kutuyu arada yıkarken asla ağır kimyasallar kullanmayın
-- Tavşanlar temiz hayvanlardır ve tuvaletini değiştirmezseniz rahatsız olup tuvaletin etrafını kullanması muhtemeldir.
Yavru Tavşanların Beslenmesi
Tavşan yavruları için besleme anne sütünü yeteri kadar alması ile başlar.Yavru bir tavşan annesinden 30 ila 45 gün süt emmesi gerkmektedir.Burada onların yeteri kadar süt emmeleri çok önemlidir.çünkü anne sütü ile gerekli bağışıklık elemanlarını almaktadırlar.yavrular bu bağışıklık elemanlarını anne sütü haricinde başka hiçbir besinden alamazlar.Burada süt sadece tavşan sütü olmalıdır.yani yeni aldığınız yavrunuz erken sütten kesildi ise yavrunun süt ihtiyacı var diye inek sütü verilmemelidir.Çünkü inek sütü ile tavşan sütü, kompozisyon açısından büyük farklılıklar içerir. ve bu farklılıklar yavru tavşanlara zarar verir.
tavşan yavruları 15 günlük olduktan sonra anne sütü ile beraber kuru yonca-kuru saman ve pelet yem tüketmeye başlarlar.bu yüzden aldığınız yavru çok küçük ise ona bu tip gıdalar verilebilir.kuru yonca-kuru saman bulunamadığı zaman yonca unlu pelet yemlerde aynı faydayı sağlayacaktır.eğr bu yemler olmadığında tavşan dışkısında yumuşamalar başlar.
yavru bir tavşan 1 aylıkken sütten kesildiği zaman ortalama 400 - 600 gr canlı ağırlığa sahip olur.Onu aldığımızda ağırlığını kontrol ederek erken sütten kesilip kesilmediğini anlarız.erken sütten kesilen bir yavruya daha itinalı yaklaşmamız gerekecektir.
Tavşanların beslenmesinde diğer bir noktada onlara sebze ve meyva vermenin zamanıdır.Bu besinler sulu gıda olduklarından 3 aylık yaştan önce verilmeleri uygun olmaz.çünkü sindirim sisteminin gelişimi tam olarak gerçekleşmemiştir.tavşanımız 3 aylık olduktan sonrada ancak hafta 1-2 kez bu besinler verilebilir.bunların hergün verilmeside uygun değildir.
Tavşanlarda Beslenme
Tavşanların sindirim sistemi diğer evcil hayvanlarımızdan farklılık göstermektedir. Bu farklılık onların besinlerden, özellikle sekumlarında( kör barsak) ki fermentatif karakterli mikroorganizmalar sayesinde yararlanmalarından kaynaklanmaktadır.Tavşanların besinlerden optimum yarar sağlayabilmeleri için sekumlarında istenilen düzeyde bir mikroorganizma topluluğun sağlanmış olması gerekmektedir.Bu topluluğun sağlanması da yavru tavşanların sütten kesilmesinden hemen sonra başlar.Yani sütten kesimden sonraki yavru tavşanların beslenmesi onların hayatının geri kalanını direkt etkilemektedir.Bu dönemdeki herhangi bir yanlış beslenme geri dönüşü olmayan defektlere yol açar.Diğer evcillerimizin mama çeşitlerine bakıldığı zaman,erişkin ve yavru hayvanların mamalarının farklı olduğunu görürüz.Aynı durum tavşanlarda da söz konusudur.Bu yüzden tavşanlara mama alınırken onun yaşı göz önünde bulundurulmalıdır.
Tavşanlara verilecek gıdalardan bahsedecek olursak,sütten kesilen yavrulara verilecek gıdaların nem oranı çok düşük olmalıdır.Bunun nedeni yine sekumlarında ki mikroorganizma topluluğu ile ilişkilidir.Yüksek nem içeren gıdalar tavşanların sekumlarında daha farklı mikroorganizmaların gelişmesine sebep olmakta ve istenilen mikro flora düzeyi gelişememektedir.Bunun sonucunda tavşanlarda ishal gelişmektedir.Özellikle genç yaşlarda beslenme bozukluğuna bağlı gelişen ishal olgularında yavruların kurtulma şansı çok düşük.Bu yüzden sütten kesimden sonra nem oranı çok düşük kuru ot ( kuru yonca-kuru saman) ve pelet yem verilmesi gerekmektedir.
Beslenmede kaba yemin ( kuru ot ) önemi çok fazladır.Bunun birkaç nedeni vardır.Bunlardan biri ; tavşanların mideleri incelendiği zaman kas yapılarının çok zayıf olduğu gözlenmektedir.Bu nedenle midede biriken yem bloğu barsaklara kolayca itilememektedir.Bu bloğun barsaklara itilebilmesi için mideye yeni bir yemin girmesi gerekmektedir.Bu durumda tavşanlar sürekli bir beslenme içindedirler.Mideye sürekli pelet yem girişi de sindirim sistemini yormaktadır.Burada devreye ağırlıkça hafif hacimce yüksek kapasiteli kuru otlar girmektedir.Kaba yemlerin sekumda fermente edilmesi ile de, vitamin ( özellikle B ve K ) ve protein emilimi sağlanır.Tavşanlar kaba yem olarak kuru yoncayı büyük bir iştahla tüketirler.Kuru yoncanın diğer bir avantajı da vitamin A açısından zengin oluşudur.Vitamin A’ da yavruların gelişim dönemlerinde ki en önemli elemanlarından biridir.Asla unutulmaması gereken olgu,bu otların yaş olarak verilmemesidir. Kuru yonca bulunmadığı takdirde,yonca unlu pelet yemler ilede uygun bir beslenme sağlanmış olur.
Tavşanların diğer yem ihtiyacı yukarıda da belirttiğim gibi pelet yemlerdir.Hayvanlarda pelet yem verilmesinin nedenlerinin en başında,yemin homojen bir şekilde dağılmış olmasıdır.Tabii bu da dengeli bir beslenme demektir.Tavşanlara karışık yem verildiğinde içerisinden hoşuna gidenleri seçerek yediği gözlemlenebilir.Bu durum sadece tavşanlara özel değil,bütün evcillerde gözlenen bir durumdur.Kedi-köpek mamaları da bu yüzden homojen bir yapıya sahiptir.Son olarak, tavşanlara günlük taze su verilmesi unutulmamalıdır.
Tavşanlarda Tırnak Bakımı
Tavşanlarda tırnak bakımı periyodik yapılması gereken işlerden birisidir.Doğada tavşanların ayakları sürekli sert zemine bastığından ve kazınma hareketi yaptığından tırnakları aşınmaktadır.Ancak evimizde bu durum tam tersi bir durum gösteriyor.Bu yüzden zamanla tavşanımızın tırnakları uzamaktadır.Bu yüzden belirli sıklıklarla tavşanımızın tırnağını kesmemiz gerekmektedir.Kesmediğimiz takdirde normalden fazla bir uzama göstericek, zamanla yanlış yere basma ve tırnak kırılmaları sonucu ortopedik problemler ortaya çıkacaktır.Ayrıca uzun tırnaklar bize de zarar vercektir.
Tavşanlarımızın tırnaklarını incelediğimizde gözlenen iki bölüm vardır.Bunlar canlı ve ölü kısımların olduğu bölümlerdir.tırnak kesimi yapacağımız zaman canlı dokunun 0.5-1 cm önünden makasla kesilmesi uygundur.Burada gabiotan tipte tırnak makasları kesim açısından uygundur.
Tavşanlarda Kafes Uyumu
Tavşanlar için kafesleri çok önem taşımaktadır.Bunun nedeni ise kafeslerinde kendilerini güvende hissetmeleridir.Sığındıklarını ve saklandıkları güvenli bir yer olduğunu kabullenmeleri gerekmektedir.Tavşanların kafeslerini sevebilmeleri için buna ihtiyaçları vardır.Bu sebeblerden ötürü onu kafesinden çıkarırken veya içeri sokarken zorlamamalıyız.Bu hareket onun kafesine olan güvenini zedeleyecektir.Tavşanımızı iyi bir şekilde eğittiğimizde onu istediğimiz zaman kafesinin içerisine girmesini sağlayabiliriz.Bu eğitimlerde sevgi ve sabır çok önemlidir.Birde tavşanımızın yaşı eğitimde önem taşımaktadır.Tavşanımızın eğitimi tam olarak alıgılayabilmesi için en az 3 aylık bir yaşta olmalıdır.Bu yaştan önce verilen eğitimler tam istenildiği bir düzeye gelememektedir.Bu yüzden hem kafesine alışması hemde eğitime hazılanması açısından 3 aylık oluncaya kadar o istemediği sürece kafesinden çıkarılmaması gerekmektedir.Kafesin kapağı açık olduğunda zaten o istediği zamanlarada dışarı çıkacaktır.Ama kafesin kapağının açık olmasına dikkat etmeliyiz,çünkü dışarda korktuğunda hemen saklanacak yer arayacak ve büyük bir ihtimalle kafesine koşacaktır.
Tavşan besleyenlerinde fark ettiği bir durum,tavşanların ışığı az olan yerleri sevmesidir.Evde de genellikle karanlık yerleri çok severler.Bu yüzden kafeslerindede kapalı bir ortamın olması onları mutlu edecektir.tavşanımızın kafesine böyle kapalı bir tavşan evi koyabilirsiniz.
Tavşanlarda Tuvalet Eğitimi
Tavşanlarda tuvalet eğitimi olur mu acaba diye bir çok kişi düşünebilir.Evet böyle bir eğitim verebilmek mümkün.Öncelikle burada tavşanımızın yaşıda önem kazanıyor.Tavşanlar 3 aylıktan önce aldıkları eğitimleri tam alamıyorlar.Yani iyi bir eğitimin verilebilmesi için tavşanımızın 3 aylık bir yaşı geçmesi gerekiyor.Bu yaştan önce tabii alıştımalara devam etmeliyiz.Ama eğitimin sonuçlarını 3 aylık bir yaştan sonra alabiliriz.
Tavşanlara tuvalet eğitimi verirken bilmemiz gereken bazı şeyler var.Tavşanlar stres olduklarında dışkılama eğilimi göstermektedirler.Onu kafesinin dışındayken fazla strese sokmamalıyız.Bize alışması için zaman tanımalıyız.Özellikle başlangıçta bize gelmekten,kucağa alınmaktan hoşlanmayabilirler.Bu yüzden o bize gelmeden,kucağımıza çıkmayı kendi istemeden onu zorlamamalıyız.Bir süre sonra zaten kendisi bize gelmeye çalışacaktır.Aksini yaptığımız sürece tavşanımız strese girecek ve olduğu bölgeye dışkılamaya çalışacaktır.
Normalde tavşanlar kafeslerinde bir bölgeye tuvaletlerini yapma eğilimindedirler.Ona bir tuvalet kabı aldıktan sonra içine bir miktar talaş koymalısınız.Daha sonra kafesinin içindeki dışkıları bu kaba koyun.ayrıca bir kısım talaşıda idrarı ile ıslatarak bu tuvalet kabının içine koyun.Bu uygulamayı tuvalet kabına yapıncaya kadar uygulamalısınız.Tavşanınız ilk olarak size geldiğinde tuvalet eğitimini tam almadıkça,kafesinin dışarısında fazla dolaşmasına izin vermeyin.Mesela günlük olarak kafesinin kapısını açık bırakın 1-2 saat,kafesinden dışarı çıkması içinde onu zorlamayın,bırakın o istediği zaman dışarı çıksın.
Tavşanınızın kafesinde de yemliği biraz yüksek bir yere takın.Yoksa tuvaletini bu kaba yapma eğilimine girebilir.Eğer tuvaletini buraya yapmaya başladı ise,bu kabı tuvalet kabı olarak kullanmaya devam edin.yem koymak için başka bir kap kullanmaya başlayın.
