Kristen Stewart
Daimi Üye
Milli zeka sporu tavla hakkında merak ettiğiniz her şey
Tavla hakkında merak ettiğiniz her şeyi bu yazıda bulacaksınız. Tavla nasıl ortaya çıktı? Tavla şans mı zeka işi mi? Tavlada en kritik taktikler... ve daha niceleri.
Öyle bir ülkede yaşıyoruz ki nüfusunun yüzde 90’ı tavla oynuyor; üstelik bu oyun bir aile sporu olarak kabul ediliyor. Yolculuğa çıkarken valizin bir yerlerine küçük ebatlı bir tavlayı sıkıştırmakta üstümüze yok.
Yeri geliyor bir baba-oğul ilişkisinde babanın oğluna hayat dersi verdiği alana dönüşüyor. Çünkü tavla hayatın ta kendisi.
Zarı şanslı olanla hayatta şanslı olanlar bir kefede aşkta kazananlar ayrı kefede!.. Ama aşkta kazanmak için bile yeri geliyor tavla bir “tavlama” aracı olabiliyor. Üstüne şarkı yazılıyor; “Bu oyun hep çileli bana zarlar hileli kaderin bitmek bilmeyen oyunumu bu” diye…
Ve tavla ile hayat aynı felsefede el ele tutuşuyor; “Doğru zamanda doğru hamle başarıya götürür.”
Tavlanın mazisine bakış
Eski zamanlarda Hint imparatoru satranç oyununu Pers imparatoruna yanında bir mektupla birlikte hediye olarak gönderir. Mektubunda oyunla ilgili hiçbir açıklama yapılmazken şöyle bir mesaj yazılıdır;
“Pers imparatoru’na ;
kim daha çok düşünüyor
kim daha iyi biliyor
kim daha ileriyi görüyor ise o kazanır.
İşte hayat budur…”
Pers imparatoru dönemin en alim veziri olan Büzür Merih ile bu mesajı paylaşarak oyunu çözmesi ve kendisinin de karşılık olarak Hint imparatoruna hediye edilmek üzere başka bir oyun icat etmesini ister. Vezir haftalar boyunca çalıştıktan sonra gönderilen satrancın her taşın hareketlerini ve oyunun stratejisini çözer daha sonrada 10 günde tavlayı icat eder ve imparatora sunar. Hint imparatoruna tavla oyunuyla birlikte şu mesaj gönderilir.
“ Hint imparatoru’na;
Evet kim daha çok düşünüyor
Kim daha iyi biliyor
Kim daha ileriyi görüyor ise
O kazanır.
Ama birazda şanstır.
İşte hayat budur…”
Böylelikle Pers imparatorluğu’yla Hint imparatorluğu’nun soğuk savaşı döneminde tavla ortaya çıkar.
Pers imparatorunun baş veziri Büzür Merih’ in 1400 yıl önce tasarladığı tavla oyunu bugün dünyanın en popüler oyunlarından. Zaman kavramından alınan ilhamla tasarlanan oyunun zamana böylesine direnmesi son derece etkileyici.
Tavlaya dolayısıyla zarlara verilen anlamlar şaşırtıcı;
* Senenin “bir” liği olarak tavla “bir” tanedir
*Tavlanın içindeki karşılıklı 6’şar hane 12 ayı temsil eder
* 15 açık ve 15 koyu renkli pulayın 15 gece ve 15 gündüzünü simgeler
* Karşılıklı 12 hane günün 24 saatidir.
Şans mı strateji mi?
Anadolu’ya adım attığından beri tavla oynayan bir milletin çocukları olarak “Ne olacak memleketin hali?” ya da “Bu sene kim şampiyon olur?” gibi asla değişmeyen polemiklerimiz arasında. ”Tavlanın yüzde kaçı şans kaçı zekadır?” sorusunun da yeri ayrıdır. Bu soruya Uluslararası Tavla Federasyonu’nun verdiği cevap şu:
“Tavla yüzde 100’lük bir bütünse bunun yüzde 30’u oyun bilgisi yüzde 30’u zar faktörüdür. Yüzde 40’ın yüzde 10’u tecrübe yüzde 30’u ise oyun sırasındaki psikolojik faktörlerdir.
Tavla oynamayı küçük yaşta öğrenen ve “Her hamle bir problemdir” diyen Uluslararası Tavla Federasyonu Türkiye Temsilcisi Arda Fındıkoğlu’ndan tavla oynarken kulağınıza küpe yapacağınız birkaç tüyo aldık madde madde sıraladık:
* İyi oyuncu rakibine hangi teknikte oynadığını göstermeyendir.
* Konuşmak gülmek taktiktir. Ne kadar çok konuşursanız rakibinizi o kadar yorarsınız.
* Yüz hatlarınızla rakibinizi etkileyebilirsiniz.
* Açılışta en hızlı yoldan 7 ve 5 kapısını almaya çalışın.Yani 6-1 ve 3-1 kapılarını.
* Diyelim 3-2 attınız. Toplamı beş eder deyip tek pulla oynamayın. ”Şansınızı” zora sokarsınız.
* Bir sonraki hamleyi düşünerek hareket edin. Yaptığınız yanlış hamle daha sonra oyun kurmanızı zorlaştırır.
Modern tavla
Uluslararası Tavla Federasyonu tarafından tescillenmiş bir gerçek var:
“Tavla sadece şans değil aynı zamanda zeka ve strateji oyunudur.”
Dünyanın bütün tavla oyuncuları tarafından kabul gören bu gerçekyeni bir kavramı hayata geçirdi; “modern tavla”. Uluslararası Tavla Federasyonu Türkiye Temsilciliği sayesinde modern tavla ülkemizde de oynanıyor; birçok şehirde modern tavla turnuvaları yapılıyor Türk oyuncular Uluslararası turnuvalara katılıyor ve aldıkları derecelerle kupalarla gurur kaynağımız olmayı sürdürüyor.
Federasyon 2000 yılından beri Türkiye’de faaliyet gösteren temsilciliğinin 28 şehirden 600’ü aşkın üyesi bulunuyor. Modern tavlayı Arda Fındıkoğlu‘ndan dinliyoruz:
“Keskin kuralları ve birtakım stratejik eklemeleri var modern tavlanın. Yani bildiğimizden ve oynadığımızdan biraz farklı. En önemli farklılığı vido küpünün kullanılıyor olması. Oyunun herhangi bir anında kazanacağınıza eminseniz ya da blöf yapmak istiyorsanız rakibinize vido öneriyorsunuz. Kabul ederse skor ikiye katlanıyor gerekirse katlar giderek yükseliyor. Vido dışındaki farklılıkları arasında fincanla ve sağ tarafınıza zar atma zorunluluğu da sayılabilir.”
Modern tavla oynayanların ülkemizde de her geçen gün arttığını söyleyen Fındıkoğlu dönem dönem İstanbul Ankara ve Bodrum’da turnuvalar yaptıklarını söylüyor. Turnuvalar bittiğinde Türkiye şampiyonu belirleniyor. Şampiyon Türkiye’yi uluslar arası turnuvalarda temsil etme şansına sahip oluyor.
Tavla dili
1: yek
2: dü
3: se
4: cihar
5: penç
6: şeş
1-1: hepyek
3-1: se yek
3-3: düse
3-2: sebayi dü
6-3: şeş ü dü
5-2: penç ü dü
5-3: penç ü se
5-5: dübeş
6-6: düşeş