Aslı Oktay
Daimi Üye
Kış ayları çocukların evde daha çok vakit geçirdiği, sokakla ve parkla pek temas kuramadıkları aylardır. Tüm gününü evde geçiren çocuklara çeşitli oyun alternatifleri sunulmazsa çocuklar televizyon ve bilgisayar karşısına geçmekte ve tüm vaktini burada geçirme eğiliminde olmaktadır. Anne-babalara düşen görev bu aylarda çocuklara etkileşimin ve öğrenmenin olduğu yeni oyunlar öğretmektir. Pedagoji Derneği olarak, evde çocuklarla oynanacak basit oyunları araştırdık. İstedik ki, çocuklar ekran karşısından uzaklaşsın, arkadaşlarına ve ailesine daha çok yaklaşsın. İşte ev oyunlarımızın ilk serisi.
1) ÜÇGEN PEYNİR DİLİMLERİ
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 7 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Kâğıt ve kalem
Nasıl Oynanır: İlk önce kâğıdın üstüne bir sürü nokta konur. Sonrasında ilk sırayı alan yarışmacı iki nokta arasına bir çizgi çizer. Bu çizgi iki noktayı birleştirmeli ancak birçok noktanın üzerinden geçmemelidir. Bu çizgiyi çizdikten sonra sıra diğer oyuncuya geçer. Bu oyuncu da da başka iki nokta arasına çizgi çizer. Oyunda amaç, karşı rakibe çizgi çizerek üçgen yaptırmadan üçgenler yapmaktır. Bu nedenle çizilen çizgilere dikkat edilmelidir. Bir şekilde oyunculardan biri iki noktayı birleştirerek üçgen elde ederse, üçgenin içine adının baş harfini yapar. Böylece üçgenin kime ait olduğu belli olsun.
Çocuğa Neler Kazandırır: Dikkati geliştiren bir oyundur.
2) HACI YATMAZ
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 2 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Oklava veya sopa
Nasıl Oynanır: Uzunca bir sopa ortaya dikilir. Oyunculardan biri sopayı havada durması için tutar. Oyuncular sopanın çevresinde halka şeklinde dizilir. Herkese bir numara verilir. Ortadaki oyuncu bir numara söyleyerek sopayı bırakır ve numarası söylenen oyuncu sopayı yere düşmeden yakalamaya çalışır.
Çocuğa Neler Kazandırır: Refleksleri geliştiren bir oyundur.
3) PAZARA GİTTİM
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 7 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmez
Nasıl Oynanır: Oyuncular halka şeklinde oturur. İçlerinden biri oyunu “Pazara gittim ve ELMA aldım.” diyerek başlatır. Yanındaki oyuncu bir önceki oyuncunun çarşıdan aldığı şeyi aynen söyler ve üzerine bir meyve-sebze daha ekler. Örneğin “Pazara gittim ELMA, MUZ aldım”. Üçüncü oyuncu da ikinci oyuncunun söylediğinin aynısını söyler ve bir meyve-sebze daha ekler. Oyun bu şekilde her oyuncuda yeni bir meyve-sebze eklenerek devam eder. Alınan meyve-sebzelerin sırasını karıştıran ya da unutan oyuncu yanar ve oyundan çıkar. Diğerleri en baştan başlayarak oyunun tekrar eder.
Çocuğa Neler Kazandırır: Hafızayı ve kelime haznesini geliştiren bir oyunudur.
4) İSİM-ŞEHİR
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: Okuma yazma bilen çocuklar
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Kağıt ve kalem
Nasıl Oynanır: Sayfa enlemesine tutularak sırası ile sayfanın üst tarafına İSİM-ŞEHİR-BİTKİ-HAYVAN-EŞYA-SANATÇI-ÜLKE ve NOT yazılır. Yazılan her kelimeden sonra sayfanın altına kadar çizgi çekilir. Oyunculardan biri, içinden bütün alfabeyi saymaya başlar. “DUR” denildiği anda hangi harfte kaldıysa onu yüksek sesle söyler. Örneğin “M” Herkes “M” harfiyle başlayan isim, şehir, bitki, hayvan, eşya ve sanatçı bulmaya çalışır. İlk bitiren bitti deyip 20’ye kadar sayar. 20 olduğunda herkes yazmayı bırakır. Bulunamayan yerlere 0 puan verilir. Eğer iki kişi aynı şeyi yazmışsa onlar 5 puan alır. Birbirinden farklı olanlara da 10 puan verilir. Son oyunda bütün puanlar toplanır.
Çocuğa Neler Kazandırır: Hızlı ve farklı düşünme yeteneğini geliştiren, genel kültürü arttıran bir oyundur.
5) BOM!
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 7 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi ve üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmemektedir.
Nasıl Oynanır: Oyuncular halka halinde dizilirler. İçlerinden biri “1” diye saymaya başlar, yanındaki oyuncu “2”, onun yanındaki “3” şeklinde saymaya devam ederler. 5’e gelen oyuncu “BOM” der. Oyun kuralı gereği 5 ve 10’un katlarında BOM denir. Örneğin, “1-2-3-4-BOM-6-7-8-9-BOM. “BOM” demek yerine sayısının kendisini söyleyen oyuncu yanar ve oyundan çıkar. Oyun 1’den başlayarak diğer oyunlar arasında devam eder.
Çocuğa Neler Kazandırır: Dikkati geliştiren bir oyundur.
6) EVET-HAYIR
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 4 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi ile
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmemektedir.
Nasıl Oynanır: Oyunculardan biri soru soran diğeri de cevap veren kişi olur. Cevap veren oyuncunun hiçbir soruya “EVET” ya da “HAYIR” şeklinde cevap vermemesi gerekir. Örneğin, “Okula gidiyor musun?” sorusuna “EVET” derse yanar. “Gidiyorum” demelidir. Karşı oyuncu “Kaç kardeşsiniz?, 3 kardeşsiniz değil mi?” gibi şaşırtmalı sorularla karşısındaki oyuncuya “EVET-HAYIR” dedirtmeye çalışır.
Çocuğa Neler Kazandırır: Dikkati ve hızlı düşünmeyi geliştiren bir oyundur.
7) BENZETMECE
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 7 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: Karşılıklı 2 kişi
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmemektedir.
Nasıl Oynanır: İlk oyuncu karşıdakini bir nesneye ya da hayvana benzetir. Karşıdaki oyuncu da benzetildiği şeyin son harfini kullanarak yeni bir şeye benzetir. Örneğin ben seni KALEM’e benzettim der. Kalemin son harfi olan ‘M’ harfi başta olmak üzere karşı oyuncu da yeni bir şeye benzetir. Örneğin ben de seni MASA’ya benzettim der. Diğer oyuncu tıkanana kadar oyun devam eder. Bu oyun taraflardan birinin “Ğ” harfi ile biten bir kelime söylemesi ile bitirilebilir.
Çocuğa Neler Kazandırır: Hızlı ve çeşitli düşünmeyi geliştiren bir oyundur.
8) SANA NE LAZIM?
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 4 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: Karşılıklı 2 kişi
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmemektedir.
Nasıl Oynanır: Oyun için her bir oyuncunun 2 dakika süredir vardır. İlk oyunu başlatan oyuncu bir meslek seçer ve sonrasında “Sana ne lazım diye sorar?”. Örneğin, “Sen bir doktorsun, sana ne lazım?”. Diğer oyuncu bu soruya cevap verdiğinde, “Başka ne lazım” diyerek oyun devam ettirilir. Karşıdaki oyuncunun 2 dakika boyunca “Başka ne lazım?” sorularına hızlı cevap vermesi gerekmektedir. 2 dakika dolmadan tıkanıp, cevap veremeyen kaybeder. Bir oyuncu sorusunu bitirdikten sonra, sıra diğer oyuncuya geçer ve o bir meslek seçerek oyunu devam ettirir.
Çocuğa Neler Kazandırır: Meslekleri tanıtan bir oyundur.
9) HAYVAN TUTMACA
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 4 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi veya üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmemektedir.
Nasıl Oynanır: Oyunculardan biri aklından bir hayvan tutar. Diğer oyuncu/lar tutulan hayvana dair sorular sorar. “Kaç ayaklı?”, “Ne yer?”, “Nerede yaşar?”, “Ne renktir?” gibi. Verilen cevaplara göre oyuncunun tuttuğu hayvan tahmin edilmeye çalışılır. Oyun bu şekilde sıra ile devam eder.
Çocuğa Neler Kazandırır: Hayvanları tanıtan bir oyundur.
10) KELİME AVI
Hangi Yaş Grubu için Uygundur: 4 yaş ve üzeri
Kaç Kişi ile Oynanır: 2 kişi veya üzeri
Oynamak için Neler Gerekir: Herhangi bir materyal gerekmemektedir.
Nasıl Oynanır: Oyunculardan birisi, ya da anne-baba çocuklara iki harfli bir hece verir. Örneğin “Pa”. Çocukların kendilerine verilen 2 dakikalık sürede “Pa” ile başlayan 3 ya da 5 kelime bulması beklenir. Pantolon, Pazar, para, paça, palyaço gibi. Hedeflenen kelime sayısını bulan çocuk bir puan kazanır.
Çocuğa Neler Kazandırır: Kelime haznesini ve telaffuzu geliştiren bir oyundur.
Pedagoji Derneği
Mehmet Teber