Doğum Kontrol Hapları

Hap veya iğne şeklinde kullanılabilen formları vardır.

Günümüzde sıklıkla estrojen ve progesteron kombinasyonu kullanılır (kombine preparatlar). Sıklıkla 3 hafta süreyle günlük ve 1 hafta süreyle ara verilerek kullanılırlar. En önemli etkileri ovülasyonu (yumurtlamayı) engellemeleridir.

Başarısızlık oranı düşüktür (%1-1,5). Kombine preparatlar en etkili, geri dönüşü mümkün olan, korunma yöntemidir. Adet kanaması, adet ağrısı azalır. Endometriyum ve meme kanseri daha nadir görülür. HDL kolesterolü arttırır.

Kullanımı : 1. gün veya 5. gün ilaca başlanır, 21 gün süresince devam edilir ve kutunun bitiminde 1 hafta ara verilir. Daha sonra yine devam edilir.

Kanser oluşturmaları konusundaki düşünceler farklıdır, bazı çalışmalar artış gösterirken bazı çalışmalar azalma göstermiştir. Akciğer damarlarında ve derin toplar damarlarda tıkanma, ilacı kullanmayanlara göre daha sık gözlenir (3-11 kat). Bazı kadınlarda bu ilaçların alımını takiben tansiyonda artış meydana gelir. Migren ataklarını ve şiddetini arttırabilir. Sistemik ve kronik hastalığı olanlarda kullanılmamalıdır.

İlaç kesildikten 1-3 ay sonra kanamalar başlar, ancak kanama düzensizlikleri olabilir. Doğumdan sonra 6-12 hafta kullanılmamalıdır.

Aşağıdaki durumlarda doğum kontrol hapları KULLANILMAMALIDIR

– tromboflebit ve tromboembolik hastalık

– serebral damar hastalıkları

– koroner arter hastalıkları

– karaciğer fonksiyon testlerinde bozukluk

– meme kanseri

– estrojene bağlı olduğu düşünülen tümörler

– teşhis konulamayan anormal vajinal kanama

– gebelikte tıkanma sarılığı geçirenler

– doğumsal hiperlipidemi

– şişmanlık

– sigara içen 35 yaş üzerindeki bayanlar kesinlikle kullanmamalıdırlar,

bununla birlikte; şeker hastaları, hipertansiyon, miyom, epilepsi, orak hücreli anemi durumunda hekim kararı ile ve kontrol altında kullanılabilirler.

İğne şeklindeki doğum kontrol hapları (medroksiprogesteron asetat) yılda 2-4 kez kullanılarak koruma sağlarlar. Uzun süreli kanamalar, uzun süreli adet görmeme, kestikten sonra uzun süre yumurtasız kanama görülebilir. Kansere neden olduğu iddiaları vardır.

Norplant denilen ve deri altına yerleştirilen doğum kontrol ilaçları üzerinde yoğun olarak çalışılmaktadır.

Doğum kontrol hapı kullanıldığı sürece yumurtlama ve adet olmaz, bu nedenle adeti geciktirmek için hap kullanılabilir.

Eğer kişi, bir gün hap almayı unutursa ertesi gün iki adet birden almalıdır, ancak bu sık sık yapılırsa ara kanamalar meydana gelebilir.

Cinsel ilişki sonrasında hamilelik engellenmek isteniyorsa: 30 mg konjuge estrojen veya 5 mg etinil estradiol 5 gün süreyle kullanılmaktadır. Yine aynı amaçla 12 saat ara ile iki kez 4 tablet (toplam 8 tablet) alınır. Bulantı kusma çok sık görülen bir yan etkidir v eönerilen bir yöntem değildir. Yine cinsel ilişkiden sonraki 12-24 saat içinde spiral takılarak hamilelik önlenebilir.

Kaynak : Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi, 4. Baskı. Türkiye Klinikleri Yayınevi.