Atatürk Günlüğü - Tarihte Bu Gün Atatürk Ne Yapmış ? ( Güncellenecektir )

[Şahmaran.]

27 ARALIK - DECEMBER 27
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk'ün Ankara'ya Gelişinin Yıl Dönümü

27 Aralık 1919
Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye üyelerinin Ankara'ya ilk gelişi

1937 - Atatürk'ün Ankara'ya gelişinin 18. yıldönümünün, Ulus Meydanı'nda yapılan büyük bir törenle kutlanışı.

1936 - İstiklal Marşı'nın güftesini yazan şair Mehmet Akif Ersoy İstanbul'da öldü.

1935 - Atatürk'ün Ankara'ya gelişinin 16. yıldönümünün kutlanması ve Ankara Halkevi'nde bir müsamere düzenlenmesi (Ulus Kızılay 28.12.1935). [Kocatürk]

1934 - Atatürk'ün, Çankaya'da Sovyet Büyükelçisi Karahan'ı, daha sonra Ankara Valisi Nevzat Tandoğan başkanlığındaki -Ankara'ya gelişinin 15. yıldönümünü kutlayan- Ankara Heyeti'ni kabulü.

Atatürk'ün, Ankara'ya gelişinin 15. yıldönümü nedeniyle Ankara Halkevi'nde düzenlenen töreni şereflendirmesi.

1932 - Atatürk'ün, Heyet-i Temsiliye ile Ankara'ya geldiği günün ilk defa olarak törenle kutlanması.

Atatürk'ün, saat 14.00'de -Ankara'ya gelişinin 13. yıldönümünü kutlayan Ankaralıları izlemek üzere- Kılıç Ali Bey'in evine gidişi.

Atatürk'ün, Ankara'ya gelişinin 13. yıldönümü nedeniyle Ankaralılara söyledikleri: "...Ankara'ya geldiğimden sonraki mücadele hayatımızda hürriyet ve bağımsızlık âşığı kahraman Ankaralıların gösterdikleri vefa ve yardımları her vakit minnetle anarım!"

Çankaya'da, akşam Atatürk'ün sofrasında, dört Ankara Efesi'nin davetli olarak bulunması.

1930 - Dolmabahçe Sarayı'nda, Atatürk'ün başkanlığında İsmet (İnönü), Fevzi (Çakmak), Kâzım (Özalp), Fahrettin (Altay) Paşalar ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya'nın katılmasıyla Menemen olayı ile ilgili bir toplantı yapılması.

1928 - İstanbul Belediyesi, eski harflerle yazılı tabelalarını değiştirmeyen dükkan sahiplerini cezalandırdı.

İstanbul'da bazı esnaf ve işyeri sahipleri, eski harflerle yazılı olan tabelalarını değiştirmedikleri için belediye tarafından cezalandırıldı.

1923 - Dersim mebusu Lütfi Fikri Bey İstiklâl Mahkemesi tarafından 5 yıl kürek cezasına mahkum edildi.

1921 - Tarsus'un kurtuluşu. Tarsus da Türk birlikleri tarafından teslim alındı.

1920 - Çerkez Ethem Ayaklanması başladı.

Kütahya'da Çerkeş Ethem'le görüşen milletvekili heyetinin Atatürk'e gönderdiği telgrafın, Vekiller Heyeti'nde görüşülmesi, Kuvve-i Seyyare'nin Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin emrinde olduğu kararının alınması ve Atatürk'ün, telgrafla bu kararı bildirerek Kütahya'daki heyeti Ankara'ya çağırması.

Atatürk'ün, Batı ve Güney Cepheleri Komutanlarına Çerkeş Ethem'e karşı hazırlıklı bulunmaları hakkında yazısı: "Kütahya'daki heyetin cevabı, Kuvve-i Seyyare işinin artık barış yoluyla ve siyasetle çözümünün olanak dışı olduğunu kanıtlamış ve sorunun kuvvet zoruyla çözümlenmesi gerektiği anlaşılmıştır!"[Kocatürk]

1919 - Samsun'da ateşlediği kurtuluş mücadelesinin ardından Erzurum ve Sivas kongrelerini toplayan Mustafa Kemal Paşa, Heyeti Temsiliye üyeleriyle Sivas'tan Ankara'ya geldi.

Mustafa Kemal bir genelge yayınlayarak Ankara'nın bir merkez olduğunu belirtti.
Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk örgütüne, "Ankara'ya geldiğini ve Heyet-i Temsiliye Merkezi'nin Ankara olduğunu" bildiren telgrafı.

Mustafa Kemal'in, Heyeti Temsiliye (Temsilciler Kurulu Karargâhı) ile birlikte Ankara'ya gelmesi. Atatürk'ün, Heyet-i Temsiliye üyeleriyle beraber sabah Beynam köyünden otomobille hareket ederek öğleden sonra Ankara'ya gelişi ve büyük törenle karşılanması (Atatürk, şehre girdikten sonra vali odasında bir müddet istirahat ederek çay içmiş, daha sonra 20. Kolordu'yu ziyaret etmiş, buradan da kendisine ve arkadaşlarına ayrılan Ziraat Mektebi'ne gelmiştir). [Kocatürk]

Sivas'tan yola çıkan Heyet-i Temsiliye Ankara'ya girerken, seymenler, dervişler, esnaf, okullardaki öğrenciler ve kalabalık bir halk topluluğu tarafından karşılandı.

Ankara (il merkezi ve Türkiye'nin başkenti):
Millî Mücadelede Kurtuluş Savaşının yönetim merkezidir. Atatürk Ankara'ya ilk kez 27 Aralık 1919'da gelmiştir. 23 Nisan 1920'de Ulus'taki meclis binasında 120 üye ile açılan ilk meclisimize seçilen Ankara Milletvekilleri M. Kemal Atatürk, Ali Fuad Cebesoy, Hacı Atıf, Hacı Mustafa, Ömer Mümtaz, Hilmi, Rüstem, Şakir ve Şemseddin Beylerdir. 13 Ekim 1923'de Türkiye'nin başkenti olmuştur. 29.10.1923'de Cumhuriyet Ankara'da ilân edilmiştir. Cıımhuriyet'in ilk Ankara Valisi Murad Bey, ilk Belediye Başkanı Ali Haydar Bey'dir.

İngiltere'nin kontrol subayı Rawlinson yeniden Erzurum'a gelerek Kazım Karabekir'le bir görüşme yaptı.

1919 - ATATÜRK'ÜN ANKARA'DAKİ İLK KARARGAHLARI

Sivas Kongresi’nden sonra Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliye Reisi Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları 27 Aralık 1919 Cumartesi günü Ankara'ya ulaşmışlardı. Atatürk Hükümet Konağı’nda bir süre dinlendikten sonra Kolordu'yu ziyaret etmiş, daha sonra Heyet-i Temsiliye için ayrılan, Keçiören’deki "Ziraat Mektebi"ne yerleşmişti. Atatürk Ankara'daki ilk karargahları şu binalardır:

Eski Ziraat Okulu :
Keçiören’de Çubuk Çayı’na bakan iki katlı taş bir yapıydı. Heyet-i Temsiliye'nin çalışmalarını Ankara'da sürdüreceği haberi ile, Ankara Vali Vekili Defterdar Yahya Galip Bey, en uygun çalışma yeri olarak burayı seçmişti. Birinci T.B.M.M'nin hazırlıklarının yapıldığı, pek çok tarihi kararların verildiği bu karargah, Atatürk'ün İstasyondaki karargaha daha sonra da Çankaya Köşkü'ne taşınmasıyla, Kurtuluş Savaşı yıllarında bir süre Genel Kurmay Başkanlığı Karargahı olarak kullanılmıştı. Bugün, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü burada çalışmakta, Atatürk Odası, eşyaları ile birlikte korunmaktadır.

Ankara Garındaki Atatürk Karargahı :
İlk karargah binası olarak kullanılan Ziraat Okulu, şehrin merkezine uzak olduğu için, birinci T.B.M.M’nin açılışından kısa bir süre önce, Atatürk, karargahını Ankara Garı’ndaki eski istasyon binasının üst katkına taşımış, çalışmalarını burada sürdürmüştür. Bina bugün, Atatürk Konutu adı ile müze olarak düzenlenmiştir.

Çankaya'da Eski Köşk :
Çankaya'daki Bulgurzade Tevfik Efendi'nin iki katlı bağ evi, Ankaralılar tarafından satın alınarak Ordu Köşkü adıyla Milli Savunma Bakanlığı’na devredilmiş, Atatürk Karargahı yetersiz olduğu için Atatürk bu köşke taşınmıştı. Atatürk 1932’de Yeni Köşk yapılıncaya kadar bu köşkte oturmuştu. Eski Köşk, bugün Atatürk Müzesi olarak düzenlenmiştir.

1919 - Mustafa Kemal arrives in Ankara with the Excutive Committee. Ankara becomes his headquarters.

1918 - Pozantı'nın Fransızlar tarafından işgali.

1913 - Atatürk'ün, Sofya'dan Madam Corinne'e Fransızca mektubu: "...İstanbul hadiseleri üzerine bana verdiğin malûmat beni çok ilgilendirdi, görüyorum ki her şeyden haberin var. ..Buradaki hayatım tekdüze akışını takip ediyor. Bugüne kadar onu hiçbir olay neşelendirmedi." [Kocatürk]

1907 - Paris'te II. Jön Türk Kongresi yapıldı. Sonuç bildirisinde, Sultan Abdülhamit yönetimi eleştirildi.

 

[Şahmaran.]

28 ARALIK - DECEMBER 28
Tarihte Bugün - Today in History

Menemen’de 23 Aralık 1930’da yedek subay öğretmen Kubilay
şeriat isteyenler tarafından öldürüldü.

23 Aralık 1930 Salı günü meydana gelen olay üzerine Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk,
28 Aralık’ta orduya başsağlığı mesajı yayınladı.

1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille şehirde bir gezinti yapması, Manisa Milletvekili Hikmet Bayur'un evine uğraması, akşam Çankaya'ya dönüşü.

1931 - Atatürk'ün, sabah Sarıkışla'ya giderek 8. Tümen'in arazi tatbikatını izlemesi.

1930 - Atatürk'ün, Kubilây'ın Menemen'de şehit düşmesi nedeniyle orduya başsağlığı mektubu:
"...Büyük ordunun kahraman genç subayı ve Cumhuriyet'in ülkücü öğretmen topluluğunun kıymetli üyesi Kubilây'ın temiz kanı ile Cumhuriyet, hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır!"

Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa da aynı tarihte yayımladığı bir tamim ile Atatürk'ün mesajını orduya tebliğ etti.

* * *

23 Aralık 1930 Salı günü meydana gelen olay üzerine Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, 28 Aralık’ta orduya başsağlığı mesajı yayınladı.

Atatürk'ün orduya mesajı...

Gazinin Orduya Taziyetnamesi

Menemen’de ahiren vukua gelen irtica teşebbüsü esnasında Zabit Vekili Kubilay Beyin vazife ifa ederken duçar olduğu akıbetten Cumhuriyet ordusunu taziyet ederim. Kubilay Beyin şehadetinde mürtecilerin gösterdiği vahşet karşısında Menemen’deki ahaliden bazılarının alkışla tavripkâr bulunmaları, bütün cumhuriyetçi ve vatanperverler için utanılacak bir hâdisedir. Vatanı müdafaa için yetiştirilen; dahilî her politika ve ihtilâfın haricinde ve fevkinde muhterem bir vaziyette bulunan Türk zabitinin mürteciler karşısındaki yüksek vazifesi vatandaşlar tarafından yalnız hürmetle karşılandığına şüphe yoktur.

Menemen’de ahaliden bazılarının hataları bütün milleti müteellim etmiştir. İstilânın acılığını tatmış bir muhitte genç ve kahraman Zabit Vekilinin uğradığı tecavüzü milletin bizzat cumhuriyete karşı bir suikast telâkki ettiği ve mütecasirlerle, müşevvikleri, ona göre takip edeceği muhakkaktır. Hepimizin dikkatimiz bu meseledeki vazifelerimizin icabatını hassasiyetle ve hakkile yerine getirmeğe matuftur.

Büyük ordunun kahraman genç zabiti ve Cumhuriyetin mefkûreci muallim heyetinin kıymetli uzvu Kubilay Bey, temiz kanı ile cumhuriyet hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır.

Reisicumhur
Gazi Mustafa Kemal

1929 - Atatürk'ün, Çankaya'da Irak Elçisi Rauf Bey'in güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

Mustafa Kemal'in emri üzerine Batı Cephesi'ne bağlı birlikler Kuva-yı Seyyare'ye karşı harekete başladı.

1925 - Atatürk'ün, Yüksek Askeri Şûra'nın açılışı nedeniyle konuşması: "...Şûra'nın açılışı nedeniyle konuşması: "...Şûra'yı oluşturan muhterem üyelerin bilhassa muharebe meydanlarında kazanılmış yüksek tecrübe ve bilgilerinin, istenilen çalışma ve vazifelerin vatanın ihtiyacına en iyi cevap verecek neticelerle taçlanacağını temin edeceğine şüphem yoktur!"

1920 - Mustafa Kemal'in izniyle Rusya'dan gelmekte olan Mustafa Suphi ve arkadaşları Kars'ta törenlerle karşılandı.

1919 - Mustafa Kemal Ankara'daki faaliyetlerine başladı. Ziraat Mektebi'nde yaptığı toplantıda şehrin ileri gelenlerine amaçlarını ve Milli Hareket'in programını anlattı.

Atatürk'ün, Ziraat Mektebi salonunda Ankara halkına, memleketin içinde bulunduğu durumu anlatan uzun konuşması: "Efendiler! Millî örgütümüzün bugün izlediği amaç, vatanın parçalanmaktan ve milletin esaretten kurtarılmasına yöneliktir!" [Kocatürk]

 

[Şahmaran.]

29 ARALIK - DECEMBER 29
Tarihte Bugün - Today in History

Aralık 1918 - Mayıs 1919

“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul
Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla
Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.

1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Romanya Elçisi Alexandre Telemaque'ın güven mektubunu kabulü.

1930 - Atatürk'ün, İstanbul Çarşıkapı'daki Ayakkabıcılar Cemiyeti Merkezi'ni ziyareti, üyelerle görüşmesi, yerli kunduraların sunulduğu sergiyi gezişi ve Cemiyet'in hatıra defterine yazdıkları: "...Kunduracılar sergisinde gördüğüm her türlü ayakkabılar, sanatkârlarımızın çok ilerlemiş bulunduklarını ispat eden eserlerdir. Vatandaşlara yerli ayakkabılara rağbet göstermelerini tavsiye ederim."

1922 - Atatürk'ün, yazdığı marşı kendisine gönderen Leopoldine König adlı Viyanalı müzik öğretmeninin 9 Aralık 1922 tarihli mektubuna cevabı: "Hassas ve ince bir ruhun ifadesi olan mektubunuzu ve milletimizin kazandığı zaferi şakıyan marşınızı aldım. Çok teşekkür ederim. Adalet, geç olsa bile, mutlaka bir gün belirecektir. Bu, Allanın değişmez bir kanunudur." [Kocatürk]

1921 - Atatürk'ün, Cemal Paşa'nın Ankara hükümetinin anlayışıyla uyuşmayan bazı tavsiyeleri nedeniyle Moskova Elçisi Ali Fuat Paşa'ya mektubu: "Ben, milleti ittihat ve Terakki bayrağı altına davet edemem. Ankara'ya öğüt vermek değil, Ankara'nın tamamen görüşü ve talimatı dairesinde hareket etmekle yararlı olabileceğini ve bu sebeple fikrini düzeltinceye kadar kendisiyle münasebeti sürdürmekte mazur bulunduğumu bildirmenizi rica ederim."[Kocatürk]

İsmet Paşa'nın komutası altına girmeyi kabul etmeyen Çerkez Ethem, Kütahya'da Milli Kuvvetlere karşı saldırıya geçti.

Çerkez Ethem ve Kardeşlerinin İlk Kez Göze Çarpmaya Başlayan Kimi Davranışları ve Tutumları

Baylar, bu başlangıçtan sonra, Çerkez Ethem Bey ve kardeşlerinin ilk kez göze çarpmaya başlayan kimi davranışları ve tutumları üzerine yüce kurulunuzu aydınlatmak isterim.

Çerkez Ethem Bey, ulusal bir birlik ile önce Anzavur'u kovalamakta ve sonra Düzce ayaklanmasında başarılı işler gördüğünden, Yozgat'a gitmek üzere Ankara'ya getirildiği zaman, hemen herkesçe beğenildi ve övüldü. Kendisini abartarak övenler de elbette olmuştur. Ethem Bey ve kardeşlerinin sonraki davranışlarından, bu alkış ve övgülerden dolayı büyüklendikleri, dahası, kimi kuruntulara kapıldıkları anlaşılıyor. Ethem Bey ve kardeşlerinden Tevfik Bey, Yozgat ayaklanmasını bastırmakla uğraştığı sırada kendine yakın ve uzak bütün askeri ve ulusal birlik komutanlarının hepsine karşı, bunların rütbe ve makamlarına önem vermeksizin, birer birer küçültücü ve saldırıcı davranışlarda bulunmakta hiçbir sakınca görmemeye başladı. Ethem Bey'in kendisini, niteliğini ve değerini tanımayan bu komutanların, çoğu yurdun ateş içinde bulunduğunu ve Ethem Bey'in abartılmış olarak işittikleri hizmetini düşünerek elden geldiğince kendisiyle çekişmede ileri gitmekten sakınmışlardı.

Böylece şımaran Ethem ve kardeşi Tevfik Beyler, Türk ordusunda değerli hiçbir subay ve komutan bulunmadığı ve kendilerinin herkesten üstün birer yiğit oldukları sanısına düşmüşler ve bu sanılarını açıktan açığa, sakınmaksızın herkese söylemekten çekinmemeye başlamışlardı. Doğrudan doğruya valilere ve herkese buyruk savuruyorlar ve buyruklarını yerine getirmeyenlerin asılacağı yolunda gözdağı da veriyorlardı. Ethem Bey Ankara ve Ankara'daki hükümet üzerinde de etki yapmak denemesinde bulunmuştur. Sözde Yozgat ayaklanması, Yozgat'ın bağlı bulunduğu Ankara Valisinin kötü yönetiminden doğmuş; bundan dolayı, öbür ayaklandırıcılara uyguladığı cezayı, ki o ceza asarak öldürmekti, Ankara Valisi için de, olay yerinde kendisi uygulamaya karar vermişti. Yozgat'a gönderilmesini istediği Ankara Valisi, ulusal girişimlerde olağanüstü hizmet ve özveri göstermiş ve göstermekte bulunan Yahya Galip Bey'di. Yahya Galip Bey'in, özellikle bizce, hizmeti beğenilmiş ve varlığı pek gerekli ve yararlı bir kişi olduğu biliniyordu. İşte böyle bir kişiyi, kendi eline, darağacına vermeye bizi zorlamakla en büyük erk ve etkiyi kazanabileceğini düşünmüştü. Elbette Yahya Galip Bey'i veremezdik ve vermedik. Ethem ve kardeşleri bu sorun üzerinde çok üsteleyemediler. Ama, Yozgat'ta, özellikle milletvekillerine: "Ankara'ya dönüşümde Büyük Millet Meclisi Başkanını Meclis önünde asacağım" yollu uygunsuz sözler söylediği duyulmuştur. Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı Bey de bu sözleri işitenlerdendir. Biz, bütün öğrendiklerimize ve aldığımız haberlere karşın, bu kardeşleri her zaman yararlanılabilecek bir durumda bulundurmayı yeğ tuttuk. Bundan dolayı kendilerini idare ettik. Yozgat'tan sonra; Ankara üzerinden Kütahya bölgesine gönderdik. Bu konuya gene dönmek üzere asıl konumuz olan "Yeşil Ordu"ya sözü getireceğim.

Bilginize sunmuştum ki, her yerde Yeşil Ordu örgütünü, benim adıma kuruyorlardı. Kendisini tanıdığım kişilerden birinin, Erzurumlu Nâzım Nazmi Bey'in, görevli bulunduğu Malatya'dan gönderdiği bir mektupta, Yeşil Ordu örgütünün hoşlanabileceğim biçimde genişletilmesine çalışıldığı bildiriliyordu. Bu haberin verdiği uyanıklıkla, bu gizli dernek üzerinde incelemelerde bulundum. Bu derneğin zararlı bir biçim ve nitelik aldığı inancına vardım. Hemen kapatılmasını düşündüm. Tanıdığım arkadaşları aydınlattım. Görüşümü söyledim, gereğini yaptılar. Ama, genel yazman olan Hakkı Behiç Bey, derneğin kapatılması ile ilgili önerimin kabul edilemeyeceğini ve uygulanamayacağını söyledi. Ben: "Kapattırırım." dedim. Bunun da olamayacağını, çünkü derneğin düşünülenden daha büyük ve daha güçlü olduğunu ve bu derneği kuranların sonuna dek amaçlarından ayrılmayacakları üzerine birbirlerine söz vermiş olduklarını özel bir durum takınarak, söyledi. Olaylar gösterdi ki, biz, bu gizli derneğin kapatılmasına çalıştıysak da bütünüyle başaramadık. Dernek ileri gelenlerinin kimisi -ki Reşit, Ethem, Tevfik kardeşler başta bulunuyorlardı- çalışmalarını bu kez, elbette, büsbütün olumsuz ve bize karşı olarak sürdürmüşlerdir. Eskişehir'de çıkarttıkları Yeni Dünya gazetesi ile de düşünce ve amaçlarını saldırgan bir biçimde yayımlatıyorlardı.

Kaynak: NUTUK

1920 - Kütahya, T.B.M.M. Kuvvetlerince işgal edildi.

Kuvay-ı Seyyare komutanı Çerkez Ethem'in Kütahya'dan TBMM'nin meşruluğuna tecavüz eden telgrafı: "Batı cephesine bağlı bazı kuvvetlerin Çerkez Ethem ve kuvvetlerini ortadan kaldırmak için harekata geçerek Kütahya'yı işgal etmeleri ve Ethem kuvvetlerinin Gediz'e doğru çekilmeleri."

Atatürk'ün, Türkiye Millet Meclisi'nin gizli oturumunda Çerkeş Ethem meselesi hakkında konuşması: "...Efendiler, Allaha şükür hükümetiniz kuvvetlidir. Ordumuz güven vericidir. Şüphesiz ki Büyük Millet Meclisi'nin meşruiyetine taarruz edenler, tecavüz edenler hakkında yüksek heyetinizin kanunları uygulanır ve Hükümetimiz bu kanunları uygulamaya muktedirdir." [Kocatürk]

1919 - Mustafa Kemal seçilmiş olan bütün mebuslara çağrı yaparak Ankara'ya gelmelerini istedi.

Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Merkeziyelerine bildirisi: "...Görüşme yeri olarak Ankara seçilmiştir. Muhterem milletvekillerinin Ocak'ın beşinden itibaren Ankara'ya ulaşmaları beklenir."

Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "...Birçok yüksek rütbeli subay açıktadır. Tutulan yol, kolordulara general ve korgeneral ve daha yukarısı, tümenlere albay rütbesindeki subayların tayini imkânını aramaktır. Nezaretin görüş noktasının yüksek niyetlerinize karşı bulunmasını uygun görmediğim gibi, Anadolu'ya büyük rütbeli çokça subay göndermiş olmak, açıkta kalmış muktedir yüksek rütbeli subayların terfilerini temin gibi düşüncelerin, sizin gayenizi kolaylaştıracağını ümit etmek hakkını, önemle ve hararetle muhafaza etmekte olduğumu arz ederim."

Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın 29 Aralık 1919 tarihli telgrafına cevabı: "Barışın gerçekleşmesinden önce, tasarlanan ve uygun bulunan prensibin uygulanması çok büyük sakıncalar doğurur. Harpte yararlık göstererek makam ve mevki kazanmış kimseleri ast durumuna sokmak doğru olamaz. Bu zamansız girişimler, milli örgüt için çalışmakta olan kimselerin iş başından ayrılmalarını ve bu suretle millî birliğin zarar görmesine sebep olur. ...Küçük rütbeli subayların ve doktorların ise bir an evvel gönderilmesi lâzımdır."

Vükelâ Meclisi'de, Atatürk hakkındaki 9.8.1919 tarihli askerlik mesleğinden çıkarılması ve madalyalarının geri alınması kararının düzeltilmesi ve kendisinin askerlikten çıkarılma değil, istifa etmiş olduğunun kabulü ile alınan nişan ve madalyalarının iadesi hakkında yeni karar alınması. (Bu kararın Vahdettin tarafından onayı: 4 Şubat 1920). [Kocatürk]

1918 - İstanbul'da çıkan Söz gazetesinde, Atatürk'ün Teceddüt Fırkası'na girdiği haberinin yayımlanması.

 

[Şahmaran.]

30 ARALIK - DECEMBER 30
Tarihte Bugün - Today in History

1936 - Atatürk'ün, trenle Ankara'dan İstanbul'a hareketi.

1934 - Atatürk'ün, Çankaya'da Irak Dışişleri Bakanı General Nuri'yi kabulü.

1931 - Atatürk'ün, öğleden sonra Marmara Köşkü'ne, daha sonra Halkevi'ne gelişi, saat 20.30'da Çankaya'ya dönüşü.

1921 - Atatürk'ün, Ukrayna Fevkalâde Temsilcisi General Frunze şerefine Dışişleri Bakanlığı'nın verdiği ziyafette konuşması.

1920 - Çerkez Ethem Gediz taraflarına çekilip, Yunanlılarla ateşkes yaparken hükümete bağlı kuvvetler Kütahya'ya girdi.

Demirci Mehmet Efe, Ankara hükümetinden güvence alarak maiyeti ile birlikte teslim oldu.

Atatürk'ün, Çerkeş Ethem meselesi ile ilgili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda konuşması: "...Herhalde memleketin her tarafında hükümet kurulmalıdır. Ve yine gayemizin elde edilişi ve memleketin müdafaası için muntazam ordu meydana gelmelidir. Bu esaslara aykırı olan, muzır olan her türlü görüşler imha edilmelidir."

Atatürk'ün, Albay İsmet ve Albay Refet Beylere telgrafı: "...Ethem Beyle kardeşlerine kesin şekilde, kuvvet başından ayrılarak hükümete sığınmaları için son bir teklif yapılması..." [Kocatürk]

1919 - Mustafa Kemal Misak-ı Milli metni üzerinde çalışmaya başladı.

Atatürk'ün, Epoka gazetesi İstanbul muhabirinin yazılı sorularına cevapları: "Milletin arzuları Sivas Kongresi'nin resmî bildirgesinde açıkça gösterilmiştir. Örgüt, milletin bu arzusu yerine gelinceye kadar vazifesini yapmada, hatta genişlemede devam edecektir."

Atatürk'ün Sivas Valisi Reşit Paşa'ya telgrafı: "...Asayişin tam korunması ve her fırsattan yararlanarak Kuva-yi Milliye'nin büyüklük ve kuvvetinin dost ve düşmana gösterilmesi önemle tavsiye olunur."

Kâzım Karabekir'in, Atatürk'e İngiliz Yarbayı Rawinson'la yaptığı görüşmeyi ve yarbayın Mustafa Kemal'le görüşme arzusunu bildiren telgrafı. [Kocatürk]

1918 - Atatürk'ün, Söz gazetesinde, Teceddüt Fırkası'na girdiği söylentilerini yalanlaması: "Ben askerî sıfat ve makamımla nispet ve alâkamı muhafaza etmekteyim. Gerçek olmayan haberin tekzibini rica ederim."

1915 (Aralık sonu) - Atatürk'ün, İstanbul'da Hariciye Nazırı Halil (Menteşe) Bey'i ziyareti ve söyledikleri: "...Ben Türk ordusunun yabancısı bir adam değilim. Ben, ordu ile küçük subaylıktan beri derinden temasa gelmiş bir askerim. Ben, olayların şevki ile ordunun içinde subay, nihayet komutan olarak iş görmüş ve zannıma göre muvaffak olmuş bir komutanım. Türk ordusunu, onun faziletini, kıymetini ve bu ordu ile neler yapılabileceğini benim kadar anlayan az olmuştur." [Kocatürk]

1911 - Atatürk'ün Derne'ye gelişi ve Deme Doğu Kolu Komutanlığımı üzerine alışı.

1898 - Gülhane Askeri Tıp Akademisi, ''Gülhane Şeririyat Hastanesi'' adıyla, bir törenle hizmete açıldı.

 

[Şahmaran.]

31 ARALIK - DECEMBER 31
Tarihte Bugün - Today in History

31 Aralık 1929
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Hariciye Köşkü'nde yılbaşı balosunda

1936 - Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a gelişi ve Dolmabahçe Sarayı'na geçişi.

Atatürk'ün, gece Park Otel'e gidişi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, gece Başbakan İsmet İnönü'nün köşküne gidişi, daha sonra Ankara Palas ve Sergievi'ndeki yeni yıl balolarını şereflendirmesi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

1934 - Atatürk'ün, gece Kızılay Balosu'nu, daha sonra Ankara Palas'ta düzenlenen baloyu şereflendirmesi.

1932 - Atatürk'ün, yeni yıl nedeniyle Türk-Yunan dostluğu üzerine Atina Ajansı'na demeci: "Türkiye ve Yunan anlaşması ve dostluğu, milletler arasında çalışma beraberliğinin ve yeni siyaset anlayışının gerçekleşmiş çok güzel bir örneği ve insanlığın, doğu Akdeniz ve Balkanlarda ilerleme ve yükselmesinin bir ifadesidir" (Aynı gün Yunan Cumhurbaşkanı, Başbakanı ve Dışişleri Bakanı da Anadolu Ajansı'na demeç vermişlerdir).

Atatürk'ün, gece Kızılay'ın Ankara Palas'ta düzenlediği Yılbaşı Balosu'nu şereflendirmesi ve saat 24.00'ten sonra Millî Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından -yeni yıl armağanı olarak- kendisine 3 kitap takdimi nedeniyle söyledikleri: "Bu anda duyduğum mutluluk büyüktür. Kendisinden ve diğer vekillerimizden her an böyle armağanlar beklerim. Vekil Bey'in naçiz dedikleri bu armağan gerçekte çok değerlidir!" [Kocatürk]

1931 - İstanbul'da Taksim Meydanı'nda yerli mallarının kullanılması için bir miting yapıldı.

İzmir’de erkek haklarının savunuculuğunu yapmak üzere Erkekler Birliği adıyla bir dernek kuruldu.

Atatürk'ün, Çankaya'da akşamüstü Irak Başbakanı Nuri Paşa'yı kabulü.

Atatürk'ün, gece Hilâliahmer Cemiyeti (Kızılay)'nin Ankara Palas'taki balosunu şereflendirmesi.

1930 - Menemen ile Balıkesir ve Manisa'da l ay süre ile sıkıyönetim ilan edildi.

1929 - Sovyet Sosyalist Şûralar Birliği Merkez İcra Komitesi Başkanı Kalinin'in, Atatürk'e telgrafı: "Türkiye'ye seyahati Sovyet-Türk protokolünün imzasıyla kendini gösteren Hariciye Komiser Vekili Karahan'ın derin bir destek ve samimiyetle kabulünden dolayı en sıcak teşekkürlerimin kabulünü rica ederim. Türk-Sovyet ilişkilerinin inkişafını daima en samimï bir alâka ile izlemiş olduğumdan, bu belgenin memleketlerimizi bağlayan ve bugünkü verimli iktisadî faaliyetlerine çok lüzumlu barışın teminatı derecesinde bulunan dostane ilişkilerin takviyesi yolunda bir adım daha oluşturduğunu görmekle bahtiyarım."

1926 - Atatürk'ün, Çankaya'da, Vali başkanlığındaki Isparta Heyeti'ni kabulü.

1923 - Boğazlar Antlaşması yürürlüğe girdi.

Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber Ankara'dan trenle İzmir'e hareketi.

1921 - Mustafa Kemal, Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması için Batı Cephesi Komutanlığı'na talimat verdi.

Atatürk'ün, "Batı cephesi, Adana ve Maraş bölgesinde seyahat edecek olan Vakit gazetesi başmuharriri Ahmet Emin (Yalman) Bey'e silâh verilmesi" hakkında yazısı.

1920 - Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey'in Kütahya'dan Çerkez Ethem'e emri: "I. Seyyar kuvvetler kumandanlığını, sizden ve kardeşiniz Tevfik Bey'den sonra en kıdemli müfreze kumandanına teslim edip bırakınız."

1919 - Atatürk'ün, Yunanlıların İzmir'i ilhaka karar vermeleri karşısında izlenecek hareket bakımından komutanlara yazısı: "..Böyle bir hale karşı bütün kuvvet ve araçlarımızla Yunanlıları vatanımızdan kovmak zarureti karşısında kalacağız."

1919 (Aralık sonu) - Atatürk'ün, rahip Frew'a Fransızca mektubu: "...İstanbul muhitinde sizinle bağlantı kuran bazı gafil ve menfaat düşkünü kimselerin, sizi yanlış yönlere sevk ettiklerini pek büyük teessüfle anlıyorum. Özellikle Sait Molla ile tertipleyip uygulamasına başladığınız, güvenilir kaynaklardan haber alınan plânın, İngiliz milletinin cidden kınanmasını gerektirecek bir nitelikte olduğunu söylememe müsaadenizi rica ederim. Milletimiz, Sait Molla'nın değil, fakat gerçek vatanseverlerimiz gözüyle görüldüğü takdirde, böyle plânların artık memleketimizde ve milletimiz üzerinde uygulama imkânı kalmadığına kolaylıkla hükmolunur. ...Ancak bu hususta garipliği itibariyle şunu da söylemek mecburiyetindeyim ki, siz bir din adamı iken siyaset oyunlarında ve özellikle kanlı çatışmalarla sonuçlanacak vaziyetlerde rol almak sevdasında bulunmamalıydınız!" [Kocatürk]

1915 - Atatürk'ün, Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa'ya mektubu:".. .Her şeyi yarınlara, harpten sonraya terk etmek görüşünün bütün zihinlere hakim olduğu anlaşılıyor. Biraz fazla gayret ve faaliyetle bu görüşün çürüklüğü ispat olunabilir ümidindeyim. Fakat zannediyorum ki benim burada sahip olabileceğim imkân buna uygun değildir. Her halde kendiliğinden hazırlanmış pek güzel bir zemin mevcuttur."

1915 (Aralık sonu) - Atatürk'ün, İstanbul'da Hariciye Nazırı Halil (Menteşe) Bey'i ziyareti ve söyledikleri: "...Ben Türk ordusunun yabancısı bir adam değilim. Ben, ordu ile küçük subaylıktan beri derinden temasa gelmiş bir askerim. Ben, olayların şevki ile ordunun içinde subay, nihayet komutan olarak iş görmüş ve zannıma göre muvaffak olmuş bir komutanım. Türk ordusunu, onun faziletini, kıymetini ve bu ordu ile neler yapılabileceğini benim kadar anlayan az olmuştur." [Kocatürk]

1913 - Atatürk'ün, Sofya'dan Madam Corinne'e Fransızca kartı: "Sevimli mektuplarınıza birdenbire ara verdiniz. Benim tembelliğimi mi taklit etmek niyetindesiniz, yoksa bana yazmamanızın başka nedenleri mi var? Bu günlerde elime geçeceğini umduğum bir mektubu almadan bu olayın derinliğine inmek istemiyorum." [Kocatürk]

 

[Şahmaran.]

1 OCAK - JANUARY 1
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk, Harp Akademi'sini Kurmay Yüzbaşı olarak bitirdiği günlerde

( 11 Ocak 1905 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oldu )

1938 - Atatürk'ün, yeni yıl nedeniyle kendisine gönderilen kutlama telgraflarına Anadolu Ajansı aracılığıyla açık teşekkürü.

Atatürk'ün, gece saat 23.45'de -o günlerde ağır bir grip geçirmekte olan- İsmet İnönü'ye mektubu: "Benim sevgili dostum, kardeşim, aziz evlâdım! Dün akşam yeni yıl tebrikini aldım, çok duygulandım. Derhal Başyaverimle, senin hakkındaki sarsılmaz kardeşlik ve arkadaşlık hislerimle tebriklerimi bildirdim. Bu defa biraz uzunca süren rahatsızlığın, senden ziyade beni üzdü. Zaman zaman, seni yatağında ziyareti düşündüm; rahatsız olmandan sakınarak bunu dolaylı yaptım. Artık iyisin! Yakın aldığım haberler, bunu doğrulamaktadır. Tekrar yeni senenin, senin, benim ve bütün Türk milletinin huzur, sükûn ve parlaklıklar ile karşılaşacağının müjdesi gibi gördüğümü, size ulaştırıyorum. ..Derin muhabbetle, sarsılmaz kardeşlik, arkadaşlık hisleriyle gözlerinden öperim" [Kocatürk]

Şark Demiryolları, Türk idaresi tarafından işletilmeye başlandı.

1936 - Miladi ilk Yılbaşı tatili yapıldı.
31 Aralık günü Yılbaşı akşamıyken, 1 Ocak günü tatil günleri arasına alınıyor ve yeni yılın ilk günü olarak kutlanmaya başlanıyor.

Not: 26 Aralık 1925 Uluslararası saat ve takvim'in kullanımı TBMM'de kabul edildi. 1 Ocak 1926'dan itibaren cumartesi günleri öğleden sonra başlamak üzere pazar günü tatil ilan edildi (yılbaşı günü hâlâ tatil değildi, kutlanıyor ama tatil günleri arasına alınmıyordu).
1935'te çıkarılan yasayla o senenin yılbaşından itibaren 1 Ocak günü tatil ilan edildi.

1936 - The Turkish Republic officially celebrates its first New Year Holiday according to the Gregorian-Julian calendar (the solar calendar that is in use throughout most of the world). Turkey adopted the solar calendar on December 26, 1925.

1935 - Atatürk'ün, gece İsmet İnönü'nün köşküne gidişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

İstanbul Rıhtım Şirketi devletçe alındı.

1934 - Ölçüler Kanunu yürürlüğe girdi.

Türk İnkılabı dersleri (Yüksek Tahsilde) başladı.

1931 - Menemen'de şeriat isteyenlerin yargılanması için Korgeneral Mustafa Muğlalı başkanlığında bir Divan-ı Harp kuruldu. (Menemen’de 23 Aralık 1930’da yedek subay öğretmen Kubilay şeriat isteyenler tarafından öldürüldü).

1929 - Millet Mektepleri açıldı.

Yeni harfleri ve bu harflerle yazıyı halka öğretmek üzere, daha önce talimatnamesi kabul edilen Millet Mektepleri açıldı.

Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.

1925 - Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber saat 17.00'de trenle Ankara'dan Konya'ya hareketi.

1923 - Claude Farrere'in, Atatürk'e telgrafı: "Lâkin, zât-ı devletinizin şurasını bilmelerini arzu ederim ki bütün Fransız milletinin kalbi, tıpkı benim kalbim gibi sizinle beraberdir. Bütün kalbimle ve bütün sadakat ve samimiyetimle zât-ı devletinize bağlıyım Paşa Hazretleri." [Kocatürk]

1920 - Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Atatürk'e, bir grup milletvekilinin yazılı isteklerini bildiren telgrafı: "...Şu sırada bazı milletvekillerinin Ankara'ya davet edilmeleri, Meclisin süratle açılmasına engel olacaktır. ...Davet edilme yanlış yoruma meydan verecek, içeride ve dışarıda itimatsızlık doğuracaktır. ...Ankara'da toplanan kişilerin hemen İstanbul'a dönmeleri için duyuru yapılması beklenilmektedir."

1919 - İngilizlerin Antep'i işgali.

1919 - British occupation of Antep.

1918 - Atatürk'ün, Veliaht Vahdettin Efendi'nin maiyetindeki heyetle beraber İstanbul'a dönmek üzere akşam Berlin'den trenle hareketi.

1912 - 1 Ocak 1912 Tarihinde Bingazi'de bulunan müşarünileyhin Derne karşısındaki Şark Gönülfü Kumandanlığı'nı deruhte etmiştir.
Kaynak: Atatürk'ün Özlük Dosyası (Tıklayınız)

1909 (Ocak başı) - Atatürk'ün Bingazi'den Selânik'e dönüşü.

 

[Şahmaran.]

2 OCAK - JANUARY 2
Tarihte Bugün - Today in History

1 Ocak-2 Şubat 1924
İlk Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İzmir’de
www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk57.html

1936 - Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.

Atatürk'ün, öğleye doğru Tevfik Rüştü Aras'ın evine gidişi, saat 13.00'de Çankaya'ya dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, yeni yılını kutlayan vatandaşlara Anadolu Ajansı ile teşekkür ve iyi dileklerini iletmesi.

1934 - Atatürk'ün, sabah Marmara Köşkü'ne gelişi ve Gazi Orman Çiftliği yöresinde avlanması.

1928 - Atatürk'ün, Yahya Kemal (Beyatlı) Bey'e "Yahya Kemal Beyefendiye" ithafını taşıyan resmini armağan edişi.

1924 - Hafta Tatili Hakkında Kanun, TBMM'nde kabul edildi (Cuma günü hafta tatili olarak kabul edildi).

Cumhuriyet'in ilanı ile birlikte daha önceden yapılmayan hafta tatili de 2 Ocak 1924 günü yürürlüğe giren bir kanunla Cuma günleri yapılmaya başlandı. 1935'de çıkarılan bir kanunla da cuma yerine, pazar gününün resmi hafta tatili günü olması sağlandı.

İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler beraat etti.

Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber Ankara'dan İzmir'e gelişi.

1922 - Türkiye-Ukranya Dostluk Antlaşması Ankara'da imzalandı.
Atatürk'ün, Ukrayna Fevkalâde Temsilcisi General Frunze'nin veda ziyafetinde konuşması.

İzmir'de Fransız Konsolosluğu'nun önünde toplanan Yunan denizciler, konsolosluk binasını taşa tuttu.

Atatürk'ün, Cemal Paşa'ya mektubu: "...Paşam, Türkiye'de tahmin edemeyeceğiniz derecede bir inkılâp olmuştur. Bütün manasıyla bir halk hükümeti teşekkül etmiştir Yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplayan Türkiye Büyük Millet Meclisi, bütün devlet işlerine el koymuştur. Hiçbirimiz, bu Meclis'in onayını kazanamayacak çalışmalarda bulunamayız. Şüphesiz bu, takdir ve iftihara değer bir haldir. Şunun veya bunun pazı kuvvetiyle ve zorbalıkla vaziyete hâkim olmasına ihtimal yoktur." [Kocatürk]

1920 - Atatürk'ün, Ankara'dan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne telgrafı: "...Mukaddes birlik, karar ve imanımıza dayanarak meşru isteklerimizin temini gününe kadar son derece ısrarla çalışılması ve bu demecimizden, köylere kadar milletin de haberdar kılınması rica olunur."

1919 - Lord Curzon'un, 'Doğu Trakya'daki Türkler ile Batı Anadolu'daki Rumlar mübadele edilmelidir' yolundaki muhtırası açıklandı.

1916 - Atatürk'ün, İstanbul'dan, Anafartalar Grubu Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'e, mektuplarını aldığını bildiren telgrafı.

1916 - (Dardanelles) British submarine E2 recalled; end of Allied submarine campaign.

1915 - Duke Nicholas of Russia appeals to Britain for assistance.

Kitchener tells Churchill no troops available for Dardanelles.

Kitchener telegram to Petrograd '...steps will be taken to make a demonstration against the Turks.'

 

[Şahmaran.]

3 OCAK - JANUARY 3
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk, Harp Akademi'sini Kurmay Yüzbaşı olarak bitirdiği günlerde

( 11 Ocak 1905 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oldu )

1932 - Atatürk'ün, öğleden sonra Çankaya'da İsmet Paşa'yı kabulü, saat 18.30'da Yeni Sinema'yı giderek film izlemesi, gece saat 23.00'da Kılıç Ali Bey'in evine uğrayışı.

1931 - Atatürk'ün, gece Ege vapuruyla İstanbul'dan Mudanya'ya hareketi (Geceyi gemide geçirmiştir).

1930 - Atatürk'ün, Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti'ne ilk üye olarak kaydedilmesi.

1926 - Atatürk'ün, Türk Tayyare Cemiyeti Genel Merkezi'ni ziyareti ve ilgililerden bilgi alışını takiben çalışmalar hakkında takdirlerini bildirmesi.

1925 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber trenle Konya'ya gelişi.

Atatürk'ün, Konya'da tuttuğu günlük notlardan: "...Memleket ve milletin kurtuluşu ve mutluluğu için çalışmaktan başka bir amacım yoktur. Bu, bir insan için kâfi bir sevinç ve haz temin eder. Ben ve benimle beraber olanlar, hedefimizin yüceliğine, yolumuzun doğruluğuna eminiz. Bunda asla şüphe ve tereddüdümüz yoktur."

1922 - Mersin'in Fransız işgalinden kurtuluşu.

Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis'in, Adana'dan Atatürk'e mektubu: "...Avrupa'daki şahsî nüfuzunuz günden güne artmaktadır. Daima iddia ettiğim gibi, bu nüfuzunuz şahsınıza dayanacak olan gelecek barışın en önemli etkeni olacaktır." [Kocatürk]

Atatürk'ün, Anadolu'da yetimhaneler, numune çiftlikleri vb. hayır kurumları kurma teklifinde bulunan Amerikan Yakın Şark Yardım Heyeti'ne verilecek cevabın esasları hakkında Dahiliye Vekilliği'ne yazısı: "...Ancak bu hususta gerek uzak gerek pek yakın bir mazide bize gayet pahalıya mal olan elim tecrübelere dayanarak bazı göz önüne alınacak kayıtların ifadesine kesin lüzum vardır." [Kocatürk]

1921 - Türkiye, Ermenistan'la barış anlaşması yaptı.

Atatürk'ün, -Dışişleri Bakan Vekili Ahmet Muhtar Bey'in dış siyasetle ilgili beyanatı münasebetiyle- Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "Hükümetin siyaseti, gayet belirgin ve açık bir siyasettir ve bu siyasette ekseriyetimize veya heyet-i umumiyemize değil, milletin heyet-i umumiyesini dayanmakta olduğuna tam kanaati vardır." [Kocatürk]

1920 - Milletvekilleri Mustafa Kemal ile görüşmeye başladı.

Meclis-i Mebusan'a katılacak mebusların bazısı Ankara'ya gelmeye başladı. Aralarında Dr. Adnan (Adıvar), Cami Bey (Baykurt) ve A. Azmi Bey gibi isimlerin bulunduğu mebuslar Misak-ı Milli'nin ilk taslağı ile Mustafa Kemal'in meclis başkanlığına getirilmesi konusunu tartıştı.

Atatürk'ün, Trakya'da Yunan faaliyetleri üzerine Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya telgrafı: "...Hükümetçe kesin girişimlerde bulunularak Yunanlıların Doğu Trakya'da olsun tahriklerine karşı durulması önemle arz olunur."

Osmanlı Mebusan Meclisi'ne katılacak olan milletvekillerinin, gruplar halinde Ankara'ya gelmeye ve Atatürk ile görüşmeye başlamaları.

1919 - İngilizlerin Cerablus'u işgal etmeleri.

Ardahan'da düşman işgaline mani olunmak üzere bir kongre toplanması.

1917 - Ardahan Arap Camii'nde 373 Müslüman-Türk Ermeni çeteciler tarafından camiyle birlikte yakıldı.

1915 - Churchill, Çanakkale'yi abluka altında bulunduran Amiral Garden'den Boğazın yalnız denizden zorlanmasını mümkün görüp görmediğini sorar.

1915 - Winston Churchill requests advice from Admıral Carden regarding a naval attack at the Dardanelles.

 

[Şahmaran.]

4 OCAK - JANUARY 4
Tarihte Bugün - Today in History

4 Ocak 1933
Türk Dil Kurumu toplantısına başkanlık ederken.

Atatürk'ün, saat 17.00'de Ankara Halkevi'nde Türk Dili Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık yapması,
cemiyetin faaliyetleri hakkında bilgi alması;
daha sonra Musiki Muallim Mektebi'ni ziyareti.

1938 - Atatürk'ün, Çankaya'da akşam sofrada yazdırdıkları: "...Biz bir Türk bestesini dinlediğimiz zaman, ondan geçmişin uyanma bırakması lâzım gelen hikâyesini kalbimize giren oklar gibi duymak isteriz. Acı olsun, tatlı olsun biz bir beste dinlerken ve farkında olmaksızın hislerimizin incelir olduğunu duymak isteriz. Bütün bunlardan başka musikiden beklediğimizin maddî, fikri ve hissî uyanıklık ve çevikliğin kuvvetlenmesi olduğuna şüphe yoktur. Yeni şairlerimizden, ediplerimizden, musikî bilginlerimizden ve bilhassa ses sanatkârlarından istediğimiz ve aradığımız bunlardır."

1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille bir gezinti yapması, Vefa Bozacısı'na uğrayarak boza içmesi.

1935 - Atatürk'ün, öğleye doğru Anadolu Kulübü'ne gidişi ve gün boyunca burada çalışması.

1934 - Atatürk'ün, öğleden sonra Kılıç Ali Bey'in evine uğrayışı, bir süre dinlendikten sonra akşamüzeri Çankaya'ya dönüşü.

1933 - Atatürk'ün, saat 17.00'de Ankara Halkevi'nde Türk Dili Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık yapması, cemiyetin faaliyetleri hakkında bilgi alması; daha sonra Musiki Muallim Mektebi'ni ziyareti.

1932 - Atatürk'ün, gece Ankara Türkocağı'nda Faruk Nafiz (Çamlıbel)'in yazdığı "Akın" piyesini seyretmesi.

1931 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Mudanya'ya gelişi, buradan otomobille Bursa'ya geçişi, şehirde ziyaret ve incelemeleri.

1925 - Atatürk'ün, Konya'da ziyaret ve tetkiklerde bulunması.

Atatürk'ün, Konya'da, Adana'nın kurtuluş gününe katılacak olan T.B.M.M. Heyeti'ni kabulü.

Atatürk'ün, Konya'da tuttuğu günlük notlardan: "...Milleti idarede ilkemiz, milletin müşterek ve umumî görüş ve eğilimlerine uymaktır. Bu görüş ve eğilimlerin gerçek ve ciddî olabilmesi, milletin maddî ve manevî ihtiyaç kaynaklarından gelmesine bağlıdır." [Kocatürk]

1923 - Atatürk'ün, gece Azerbaycan Elçiliğinde verilen ziyafeti şereflendirmesi ve arkadaşlarıyla sohbet esnasında -yakında evleneceğini ifade ederek- söyledikleri: "Ben, sadece evlenmek için evlenmek istemiyorum. Vatanımızda yeni bir aile hayatı yaratmak için önce kendim örnek olmalıyım. Kadın öyle umacı gibi kalır mı?" [Kocatürk]

Atatürk'ün, kendisine Adana'dan imzasız bir mektupla küçük boyda bir Kuran gönderilişi nedeniyle Hâkimiyet-i Milli*ye gazetesi aracılığıyla teşekkürü: "Bence kıymetini takdire imkân olmayan bu hediyeyi en derin ve hürmetkar din duygularımla muhafaza edeceğim."

1922 - Dörtyol'un kurtuluşu (bazı kaynaklarda 9 Ocak 1922 olarak ifade ediliyor).

Atatürk'ün, Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda tenkitleri cevaplandırması: "...Orduya ait yaptığımız işleri kontrol için Meclis'in bir encümen teşkil etmesinde bir mahzur görmem. Fakat bu encümen benim başkanlığım altında olur."

Atatürk'ün, Ukrayna Fevkalâde Temsilcisi Frunze'nin Ankara'dan ayrılışı nedeniyle Lenin'e mektubu.

1921 - Atatürk'ün, "Daily Express" muhabirine demeci: "Türkiye Türklerindir."

1920 - Atatürk'ün Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya yazısı: "...Meclis'te kuvvetli milliyetperver bir grubun oluşturulması zorunluğu vardır. Bu çoğunluk grubunun Kuva-yi Milliye ile yakından anlaşması ve ancak bu suretle mecliste milleti temsil etmesi en önemli bir noktadır. Aksi halde Meclis-i Mebusan yabancılar gözünde milleti temsil edemez."

Atatürk'ün, -Fransızların Adana ve Kilis'te yaptıkları zulümleri İtil İtilâf Devletleri temsilcileri katında protesto ettiklerini bildiren- Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti'nin telgrafına cevabı: "Türk kadınına, Müslüman kadınına has olan yüksek şefkatin yayılış kaynağı olan derneğinize, Heyet-i Temsiliyemiz teşekkürlerini ve minnetlerini sunar. Millet, böyle kız kardeşlerini mukaddes bütünlüğümüzün öncüsü görmekle meşru mücadelesinde azim ve imanın bir kat kuvvet bulduğunu görmekle mesuttur."

Atatürk'ün, Kilis'teki Fransız zulümleri hakkında Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine telgrafı: "Vahşi kavimlere bile bu asırda uygulanmasına beşer vicdanının kabul etmeyeceği bu zalimane tedbirlerin, bütün Merkez Heyetlerince protesto olunması tavsiye olunur." [Kocatürk]

1919 - Hükümet tarafından alınan ve Meclis-i Mebusan seçimlerinin barış antlaşmasından sonraya ertelenmesini düzenleyen karar Vahdettin tarafından imzalandı.

İzmir'de Hasan Tahsin tarafından çıkarılan ve sıkıyönetim tarafından kapatılan Hukuk-ı Beşer'in yerine Sulh ve Selamet gazetesi yayına başladı.

1918 - Mustafa Kemal'in Almanya gezisinden dönmesi.
Atatürk'ün, Veliaht Vahdettin Efendi'nin maiyetinde katıldığı Almanya seyahatinden İstanbul'a dönüşü.

 

[Şahmaran.]

5 OCAK - JANUARY 5
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk’ün doğumunun 100. yıldönümü

Atatürk’ün doğumunun 100. yıldönümü kutlamaları,
"1981 Atatürk Yılı" adıyla başladı.

1937 - Atatürk'ün, Haydarpaşa'dan trenle Konya'ya hareketi.

1931 - Ziraat Kongresi İktisat Bakanı Mustafa Şeref Bey’in (Özkan) konuşmasıyla Ankara’da açıldı.

Atatürk'ün, Bursa'da Türkocağı'nı, Tümen Komutanlığı'nı ziyareti, saat 17.00'de Mudanya'ya hareketi.

Atatürk'ün, gece saat 23.00'te Ege vapuru ile Mudanya'dan Derince'ye gelişi, buradan trenle Ankara'ya hareketi.

1930 - Atatürk'ün, Kalinin'in 31.12.1929 tarihli telgrafına cevabı: "..Ankara'da Türk-Sovyet protokolünün imzası, memleketlerimizin arasında müşkül zamanlarda kurulan ve iki tarafın karşılıklı anlaşmaları ve barış gayesine hizmet etmek hususundaki samimî arzuları sayesinde gelişen dostane münasebetler için pek ziyade memnuniyeti gerektiren bir olaydır."

1925 - Atatürk'ün, Konya'da Kolordu'yu, Vilâyet'i, Belediye'yi ve Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi'ni ziyareti.

Atatürk'ün, Konya'da tuttuğu günlük notlardan: "...Biz keyfî hareket etmeyiz. Müstebit asla değiliz. Hayatımız, bütün faaliyetimiz memleket işlerinde keyfî ve müstebit hareket edenlere karşı mücadele ile geçmiştir. Bizim akıl, mantık ve zekâ ile hareket etmek belirgin özelliğimizdir. Bütün hayatımızı dolduran olaylar, bu gerçeğin kanıtıdırlar." [Kocatürk]

1922 - Adana'nın kurtuluşu.

Türk Ordusu, Fransızların terkettiği Adana ve Ceyhan'a girdi. Halk bayram sevinci ile sokaklara döküldü.

1921 - Çerkez Ethem ve kardeşleri, işgal kuvvetleri tarafına geçtiler.

Kral Konstantin, Yunan Parlamentosu'nda ordunun Yunanistan'ın milli amaçları için mücadele ettiğini, bu nedenle halkın destek ve yardımda bulunmasını söyledi.

Atatürk'ün, Dağıstan'ın bağımsızlığının, Sovyet Rusya tarafından tanınması münasebetiyle Lenin'etelgrafı.

1917 - Rus ve Romen kuvvetlerinin Dobruca'yı terk etmeleri.

1915 - 3 Ocak'ta Churchill, Çanakkale'yi abluka altında bulunduran Amiral Garden'den Boğazın yalnız denizden zorlanmasını mümkün görüp görmediğini sorar (sorusuna bu iş için eski savaş gemilerinin kullanılacağını ve sağlanacak sonuçların, uğranılacak kayıpları haklı göstereceğini de ekler).

5 Ocak'ta Amiral Garden'in cevabı gelir: Bir baskınla Çanakkale Boğazı'nın zorlanabileceğini sanmadığını fakat esaslı bir plana dayanılarak sayısı fazla gemilerle bunun yapılabileceğini bildirir. Bu cevap savaş komitesi üyelerini tatmin eder.

1915 - Vice Admiral Garden cautıously replies to Winston Churchill after Churchill requests advice from Carden regarding a naval attack at the Dardanelles.

 

[Şahmaran.]

6 OCAK - JANUARY 6
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk, Harp Akademi'sini Kurmay Yüzbaşı olarak bitirdiği günlerde

( 11 Ocak 1905 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oldu )

1937 - Atatürk'ün, trenle İstanbul'dan Eskişehir'e gelişi, burada Başbakan İsmet İnönü, Mareşal Fevzi Çakmak, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Araş ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ile görüştükten sonra Konya'ya hareketi.

1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Afganistan Dışişleri Bakanı Feyz Muhammed Han'ı kabulü.

1931 - Atatürk'ün, Ankara'ya dönüşü.

1927 - Milli İstihbarat Teşkilatı'nın kuruluşu.

The founding of Turkey's National Intelligence Organization.

1925 - Atatürk'ün, Konya'da bazı şehir ve kasaba heyetlerini kabulü, dertlerini dinlemesi, daha sonra Meram'a kadar bir gezinti yapması.

1921 - I. İnönü Zaferi (6 -10 Ocak 1921)

Yunan Ordusunun Eskişehir, Bursa ve Uşak cephelerinden geniş bir hat boyunca taarruza geçmeleri.

1920 - Erzurum'da, Atatürk'ün Erzurum milletvekili seçildiğine dair mazbatanın düzenlenerek imzalanması (Atatürk'e verilmek üzere Ankara'ya gönderilmiştir.

1913 - Londra'da barış görüşmelerinin kesilmesi.

 

[Şahmaran.]

7 OCAK - JANUARY 7
Tarihte Bugün - Today in History

1 Ocak-2 Şubat 1924
İlk Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İzmir’de...
www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk57.html

1937 - Atatürk'ün, trenle Konya'ya gelişi, istasyonda karşılanışı, kısa süre sonra Ankara'ya hareketi.

1936 - Atatürk'ün, akşamüzeri İsmet İnönü'yle beraber Marmara Köşkü'ne kadar bir gezinti yapması.

1935 - Atatürk'ün akşam Kılıç Ali'nin evine gidişi, gece Çankaya'ya dönüşü.

1931 - Çankaya'da, Atatürk'ün başkanlığında İsmet Paşa, Kâzım (Özalp) Paşa, Fahrettin Paşa, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ve Millî Savunma Bakanı Zekâi (Apaydın) Bey'in katılmasıyla bir toplantı yapılarak Menemen olayının görüşülmesi.

Atatürk'ün, Ankara'da "Ziraat Sergisi"ni ziyareti.

1930 - Atatürk'ün, Ankara Hukuk Fakültesi'ni ziyareti.

1925 - Recep Bey (Peker) Cumhuriyet Halk Fırkası'mn genel sekreterliğine getirildi.

Atatürk'ün, Konya'da tuttuğu günlük notlardan: "...Ankara, hükümet merkezidir ve ebediyen hükümet merkezi kalacaktır!"

1922 - Atatürk'ün, Buhara'dan gelen Nazari başkanlığındaki siyasî heyeti Türkiye Büyük Millet Meclisi binasında kabulü ve törende konuşması. [Kocatürk]

İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold'un, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a Ankara ile ilgili elde ettiği bilgileri sunan raporu: "...Mustafa Kemal, her zamankinden daha güçlü durumda. Ankara hükümeti, Türkiye'nin başkentini Anadolu'ya kaydırma niyetinde. Türkler "Anadolu Türklerindir" düşüncesinde. Kemalistlerle anlaşmaya varılamaz; çünkü Anadolu'nun tam bağımsızlığını istiyorlar."

1921 - I. İnönü Zaferi (6 -10 Ocak 1921)

Lenin'in, Dağıstan'ın bağımsızlığının ilânı vesilesiyle 5 Ocak 1921'de bir mesaj gönderen Atatürk'e cevap telgrafı.

1920 - İzmir'in Yunanistan'a bağlanacağı yolundaki haberler üzerine Balıkesir'de örgütlenmiş milli güçler İtilaf Devletleri'nin temsilcilerine mektuplar göndererek, durumu protesto etti.

Mustafa Kemal, böyle bir durum karşısında çok büyük protesto ve direnişlerde bulunulmasını istedi.

Atatürk'ün, İzmir'i Yunanistan'a katma hazırlıkları üzerine, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine, bu durumun İtilâf Devletleri temsilcileri katında protesto edilmesini bildiren telgrafı: "Protestonamede, Anadolu'da ikinci bir Madekonya kurulmasına asla müsaade etmeyeceğimizin, bu sebeple, bu haksızlığın bir an evvel düzeltilmesi ile işgalin hemen kaldırılması gibi esasların yer almış olması tavsiyeye değer görülmektedir." [Kocatürk]

Atatürk'ün, siyasî vaziyet ve yapılması gereken hususlar hakkında Ali Fuat Paşa'ya yazısı.

1919 - Konya istasyonunun düşman tarafından işgal edilmesi.

İngilizler, Kars, Ardahan ve Batum’un boşaltılmasını istedi.

1916 - Dardanelles:

British garrison reduced to 19,000.
Turkish assault launched along Gully Spur.
Last Turkish attack at Helles.

 

[Şahmaran.]

8 OCAK - JANUARY 8
Tarihte Bugün - Today in History

Atatürk, Harp Akademi'sini Kurmay Yüzbaşı olarak bitirdiği günlerde

( 11 Ocak 1905 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oldu )

1938 - Atatürk'ün, öğleden sonra Genelkurmay Başkanlığı'na giderek Mareşal Fevzi Çakmak'la, daha sonra Başbakanlığa gelerek Celâl Bayar'la görüşmesi.

1935 - Atatürk'ün, öğleye doğru İzmir Milletvekili Rahmi Köken'in evine gidişi, öğleden sonra Çankaya'ya dönüşü.

1933 - Atatürk'ün, öğleden sonra Etimesgut'a gidişi, akşamüzeri Çankaya'ya dönüşü.

I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.

1932 - Atatürk'ün, saat 16.30'da Salih (Bozok) Bey'in evine gelişi, akşam Çankaya'ya dönüşü.

1924 - Atatürk'ün, İzmir'in Işıklar köyünde kız ve erkek okullarını ziyareti, köylülerle görüşmesi

1921 - I. İnönü Zaferi (6 -10 Ocak 1921)

Çerkez Ethem'e bağlı kuvvetler yeniden saldırıya geçerek Gediz'i ele geçirdi ve ardından Kütahya yönüne doğru ilerlemeye başladı.

Mustafa Kemal mecliste bir konuşma yaparak Çerkez Ethem'le birlikte konünistleri suçladı.
Ethem'in ağabeyi Çerkez Reşit'in mebusluğu düşürüldü.

Atatürk'ün, Çerkeş Ethem ve kardeşlerinin isyanına dair Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Efendiler, maksadımız meşrudur, başarı imanımız sarsılmazdır. Bu sebeple dahilde ve hariçteki düşmanlarımız ister çok ister az olsun, teşebbüslerinin genişliği ne olursa olsun kesin başarı, son başarı meşru bir maksat izleyenlerde kalacaktır." [Kocatürk]

1920 - Mustafa Kemal bazı mebuslardan Meclis-i Mebusan'da güçlü bir Müdafa-ı Hukuk Grubu oluşturmalarını istedi.

Atatürk'ün, millî emeller aleyhinde yazılara yer veren gazetelerin İstanbul Basın Cemiyeti'ne bildirilerek protesto edilmesi hakkında Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine genelgesi.

Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'in 30 Aralık 1919 tarihli telgrafına cevabı: "Eğer Rawlinson, hükümeti tarafından Heyet-i Temsiliye ile görüşmeye yetki sahibi bir vaziyette bulunuyorsa, bir an evvel Ankara'ya gelmesi faydalı görülmektedir. Yetki sahibi olmadığı takdirde buraya kadar gelmesine lüzum yoktur." [Kocatürk]

Enver Paşa'nın, Moskova'dan -Rusya'daki faaliyetleri hakkında- Atatürk'e mektubu

1918 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Wilson'un, 14 ilkesini yayımlaması.

Wilson İlkeler (14 Nokta)

Bildiri Orta Doğu'da, Türk Kamuoyu'nda olduğu kadar Ermeni, Rum ve Araplar üzerinde de etki yaptı. İtilaf Devletleri'nin verdikleri söze ve Wilson Prensipleri'ne göre kendilerine bağımsız devlet kurma hakkı tanıyacaklarına inanıyorlardı.

Wilson'un 8 Ocak 1918 yılında sunduğu ilkeler olarak adlandırılır. Bu ilkelerin başlıcaları:

1. Açık barış antlaşmaları ve gelecekte de açık diplomasi uygulanacaktır.

2. Karasuları dışında, savaşta ve barışta denizler kesinlikle serbest olacaktır.

3. Ekonomik engeller mümkün olduğunca kaldırılacaktır.

4. Ulusal silahlanmaların azaltılması için gerekli ve yeterli garanti sağlanacaktır.

5. Sömürge isteklerinin, ilgili halkların çıkarları ile yetkileri sonradan belirlenecek olan sömürgeci devletin istekleri aynı derecede göz önüne alınmak sureti ile, kesin bir tarafsızlıkla çözümlenecektir.

12. Osmanlı İmparatorluğu'nun Türk olan kısımlarının egemenliği sağlanacak, fakat Türk olmayan uluslara özgür gelişme imkanları verilecektir. Çanakkale boğazı devamlı olarak bütün ulusların gemilerine açık olacaktır.

14. Büyük ve küçük, bütün devletlerin siyasi bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak garanti altına almak olanağı sağlamak amacı ile bir milletler örgütü kurulacaktır.

1918 - President Woodrow Wilson lays down his "Fourteen Points" as the "only possible program" for lasting peace in Europe after WWI.

In an address to the U.S. Congress, President Woodrow Wilson outlined a peace program which included the following points: open covenants openly arrived at; absolute freedom of navigation in peace and war; the removal of all economic barriers; the reduction of armaments consistent with domestic security; an impartial adjustment of all colonial claims with the interests of the local population equal to the claims of the government; the evacuation of Russian territory and the free determination of Russian political and national policy; the evacuation and restoration of Belgium; the evacuation and restoration of French territory and the restoration of Alsace-Lorraine to France; readjustments to the Italian border along lines of nationality; opportunity for the autonomous development of the peoples of Austria-Hungary; the evacuation and restoration of Romanian, Serbian, and Montenegrin territory, together with access to the sea for Serbia; secure sovereignty for the Turkish parts of the Ottoman Empire, but other nationalities to receive the opportunity for autonomous development, and the Dardenelles to be opened to the ships of all nations under international guaranties; an independent Poland with free and secure access to the sea; and the establishment of a general association of nations to afford mutual guaranties of political independence and territorial integrity to both great and small powers. President Wilson's Fourteen Points laid out the basis for the post-war peace and the creation of the League of Nations.

1916 (8-9) - İngiliz birliklerinin Gelibolu'dan çekilmeleri.

İngilizlerin, Seddülbahir bölgesinden çekilmeleri (İngilizler daha önce 19/20 Aralık 1915 gecesi Anafartalar-Arıburnu bölgesinden çekilmişlerdi).

1916 - Sarrail'in Selanik'teki Fransız-İngiliz kuvvetlerinin başkomutanı olması.

1916 - End of the Dardanelles Campaign - Allies complete final evacuation of Helles.

The British and French landings at Cape Helles on 25 April 1915, had failed to secure their objectives, leading to a lengthy stalemate on the southern tip of the Gallipoli Penninsula.

The Gallipoli Campaign ends in an Allied defeat and an Ottoman victory.

The last British troops depart the Gallipoli peninsula, marking the end of the Dardanelles Campaign.

 

[Şahmaran.]

9 OCAK - JANUARY 9
Tarihte Bugün - Today in History

1 Ocak-2 Şubat 1924
İlk Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İzmir’de...
www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk57.html

1937 - Atatürk'ün, saat 16.00'da trenle Ankara'dan İstanbul'a hareketi, Eskişehir'de trenden inerek Orduevi'ni ziyareti, daha sonra trene dönüşü.

1936 - Dil, Tarih ve Coğrafya Okulu Ankara'da Atatürk'ün de katıldığı bir törenle öğretime başladı.

Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin açılışı, ilk ders Prof. Afet İnan tarafından verilmiştir.

Atatürk'ün, Ankara Halkevi salonunda "Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin açılış törenini izlemesi (Açılış konuşmasını Millî Eğitim Bakanı Saffet Arıkan yapmış, ilk dersi Afet (İnan) vermiştir.

Atatürk'e suikast hazırlamak suçundan sanık 8 kişinin Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nde duruşmalarının başlaması (Sanıklar, 17 Şubat 1936 günü delil yetersizliği sebebiyle beraat ettiklerinden serbest bırakılmışlardır).

1935 - Atatürk'ün, öğleye doğru Marmara Köşkü'ne gidişi, daha sonra Anadolu Kulübü'ne gelişi ve geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

1934 - Atatürk'ün, Çankaya'da Macar Elçisi Michel Yungerth Arnöthy'nin güven mektubunu, Romanya Elçisi Jean P. Carp'ın da veda mektubunu kabulü.

1932 - Atatürk'ün, yeni Cumhurbaşkanlığı binasını gezmesi, saat 15.00'de otomobille şehirde bir gezinti yaparak Rasim Ferit (Talay) ve Kılıç Ali Beylerin evlerine uğradıktan sonra akşam Çankaya'ya dönüşü.

1925 - Atatürk'ün, Konya'da "Musul Tetkik Heyeti"ni kabulü ve görüşmesi.

1924 - Atatürk'ün, İzmir'de Belediye'yi ziyareti, ilgililerle görüşmesi.

1922 - Atatürk'ün, Fevkalâde Harp Encümeni kurulmasıyla ilgili kanun teklifi nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda konuşması: "...Şunu açıkça söylemek istiyorum ki, gerçekten böyle bir fevkalâde encümenin sizin arzu ettiğiniz şeyleri yapacağına ben emin değilim. Yapılmış ve yapılacak olan işleri görmek için bunun kurulmasına taraftarım. Bu encümen de görecektir ki, azamî derecede yapılacak iş, ancak yapılabilen işlerden ibarettir. Bunu görecekler ve Yüksek Heyetinizi bu suretle tatmin edeceklerdir."

Atatürk'ün, "New York Times" muhabiri Clair Price'ı Ankara'da kabulü. [Kocatürk]

1921 - I. İnönü Savaşı başladı. (6 -10 Ocak 1921)

Yunan kuvvetleri ilerlemeye devam ederek Bozöyük önlerinden İnönü'ye kadar geldi. Bilecik ve Bozüyük'ün Yunanlılar tarafından işgali.

Yunanlıların İnönü mevzilerinde taarruza başlaması ve Batı cephesi ordularıyla şiddetli çatışmalar olması.

1920 - Kuvay-i Milliye'ci Yahya Kaptan Gebze'de, İstanbul Hükümetinin adamlarınca öldürüldü.

Atatürk'ün, Yunanlıların resmî veya gayriresmî, Aydın Vilâyeti'nin kendilerine bağladığını ilân ihtimaline karşı "Yunanlıları memleketten çıkarmak için uygulanacak plan" hakkında komutanlara gizli telgrafı.

Atatürk'ün, İstanbul'da toplanacak meclis için milletvekillerinin, görüşmek üzere Ankara'ya gitmelerinin tehirini isteyen bir grup milletvekiline, Harbiye Nazın Cemal Paşa aracılığıyla cevap telgrafı: "Ankara'ya gelmenin yanlış yorumlara uğrayacağına dair, Harbiye Nazırı Paşa aracılığıyla bildirilen görüşlerinizi öğrendik. Mesele vatan ve milletin hayatıyla ilgilidir. Millî Meclisle, millî örgüte dayalı kuvvetli bir grup oluşturulmaz ve Sivas Kongresi'yle milletin cihana ilhan ettiği kararlar, Meclisin büyük çoğunluğu tarafından bir inanç ve ilke olarak kabul edilmezse, millî hizmetimizin temin edeceği başarı boşa gider. Memleket bir felâkete maruz kalabilir. Bu nedenle bir takım vatansız ve dinsizlerin propagandaları, bizim için uyulacak bir kural olamaz. Gaye, milletin ve vatanın kurtuluşudur. Bir iki gün için Ankara'ya gelişleriyle karşılıklı görüşme ve işbirliği yapılması bizce pek önemlidir."

Atatürk'ün Erzurum'dan milletvekili seçilmesi nedeniyle Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Merkez Heyeti'ne teşekkür telgrafı: "Erzurum halkı muhterem hemşehrilerim tarafından gösterilen yakınlık, sevgi ve güvene teşekkürü görev sayarım."

1918 - İlk, Brest-Litovsk antlaşması (Orta Avrupa imparatorlukları ve Ukrayna)

Alman-Rus görüşmelerinin kesilmesi.

Türk ordusunun Doğu Anadolu'da ilerlemeye başlaması.

Trabzon'un geri alınması.

1916 - Müttefikler'in Seddülbahir'i tahliyesi. İngiliz birliklerinin Gelibolu'dan çekilmeleri.

İngilizlerin, Seddülbahir bölgesinden de çekilmeleri (İngilizler daha önce 19/20 Aralık 1915 gecesi Anafartalar-Arıburnu bölgesinden çekilmişlerdi).

I. Dünya Savaşı, Gelibolu Yarımadası:

Mustafa Kemal önderliğindeki Türk Ordusu tüm cephelerde savaşı kazanmış ve 9 Ocak 1916 tarihinde İttifak Devletleri Gelibolu Yarımadası'ndan tamamen çıkartılmıştır.

5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders'in -İngilizlerin Gelibolu yarımadasından çekilip gitmeleri üzerine- sabah 8.45'de Alçıtepe'den Başkomutanlık Vekâleti'ne telgrafı: "Tanrı'ya şükür, Gelibolu yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır."

 

[Şahmaran.]

10 OCAK - JANUARY 10
Tarihte Bugün - Today in History

I. İnönü Savaşı, Türk kuvvetlerinin galibiyetiyle sonuçlandı.

(İsmet Paşa İnönü savaşlarından sonra Ankara'da Mustafa Kemal Paşa ile birlikte.)

1937 - Atatürk'ün, Ankara'dan İstanbul'a gelişi ve Dolmabahçe Sarayı'na geçişi.

1934 - Atatürk'ün, akşamüzeri Nuri (Conker) Bey'in evine gidişi, akşam Çankaya'ya dönüşü.

1931 - Ankara Hukuk Fakültesi öğrencileri Hâkimiyet-i Milliye Meydanı’nda “Kubilay Mitingi” düzenledi.
Kaynak: Menemen Olayı

1924 - Atatürk'ün, I. İnönü Zaferi'nin 3. yıldönümü nedeniyle İzmir'de Hâkimiyet-i Milliye gazetesi muhabirine demeci: "Yaşama ve bağımsızlık gayemiz, istilâ ve tecâvüz hırsıyla çarpışıyordu. Nihayet, ayın onbirinci günü sabahı muharebe meydanı, meşru gayenin muzafferiyet fecrine bir belirme yeri oldu. Yeni Türkiye Devleti'nin küçük, fakat millî ülkülü genç ordusu en dar bir hesapla üç misli düşmanı İnönü Meydan Muharebesi'nde mağlup etti."

1923 - Atatürk'ün, Ankara Hacıbayram Mahallesi muhtar seçimi münasebetiyle Ankara hemşehrisi olarak oyunu kullanması ve demeci: "...Diyorsunuz ki istibdat fikri ve gericilik bir daha yer bulamayacaktır. Ben de aynı görüşteyim. Bunu sizin gibi gençlerden işitmek şeref vericidir."

1922 - Atatürk'ün, gazeteci Ahmet Emin (Yalman) Bey'le yaptığı -hayatına ait- uzun görüşmenin Vakit gazetesinde yayımlanması: "...Her tarafta çeşitli isimler altında birtakım örgütler başlamıştı. Bunları aynı program ve aynı ad altında birleştirerek bütün milleti ilgilendirmek ve bütün orduyu da bu amaca hizmet ettirmek gerekiyordu. Anadolu'ya girdiğim zaman daha ordu müfettişi görevi ve yetkisi üzerimde iken bu noktadan işe başladım ve bu amaç az zamanda belirdi, izlediğim çalışma şekli İstanbul'ca anlaşılınca beni İstanbul'a getirtmek istediler. Gitmedim; neticede istifa ettim."

1921 - I. İnönü Zaferi.
I. İnönü Savaşı, Türk kuvvetlerinin galibiyetiyle sonuçlandı.

İnönü mevzilerinde Yunanlılarla şiddetli çarpışmalar olması.

İnönü'de mevzilere kadar gelmiş olan Yunan kuvvetleri saldırıya geçti. Türk ordusuna bağlı birlikler savunma mevzilerine geri çekilerek, savunma hattını düzenledi.

Harp durumu hakkında Meclis'e bilgi verilmesine dair önerge münasebetiyle Atatürk'ün, son askerî hareketleri izah eden konuşması: "...Dün düşman İnönü civarındaki mevzilerimize temas etti. Cepheden taarruz durduruldu. Bugün aynı mevzilerde muharebe cereyan etmektedir." [Kocatürk]

1921 - Turks win first Battle of İnönü.

1920 - Ankara'da Hâkimiyet-i Milliye gazetesi kuruldu.

Ankara'da "Anadolu Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin organı olarak Hakimiye-i Milliye gazetesinin çıkarılmaya başlaması. Mustafa Kemal'in himayesinde, Heyet-i Temsiliye'nin sözcülüğünü yapacak olan Hakimiyet-i Milliye gazetesinin birinci sayısı çıktı.

Ankara'da, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin yayın organı olarak yayımlanmaya başlanan Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin ilk sayısı (Hâkimiyet-i Milliye gazetesi, başlangıçta haftada 2 defa, 18 Temmuz 1920'den itibaren haftada 3 defa yayımlanmış, 6 Şubat 1921 tarihinden itibaren günlük olmuştur). [Kocatürk]

General Milne'in raporu: "...Şartları ağır bir barış, Mustafa Kemal'i kuvvetlendirir."

1919 - Padişah Vahdettin'in İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'a bütün umudunu İngiltere'ye bağladığını bildirdiği mesajı.

Medine'de direnen Fahrettin Paşa sonunda Vahdettin'in emiri üzerine şehri İngilizlere teslim etti.

İngiliz taraftarı Hürriyet ve İtilaf Partisi Nuri Paşa, Rıza Tevfik, Refik Halid, Ali Kemal gibi isimlerin yönetiminde tekrar çalışmaya başladı.

1916 - 5. Ordu Komutanlığınca Anafartalar Grubu Karargâhı'nın kaldırılması.

 

[Şahmaran.]

11 OCAK - JANUARY 11
Tarihte Bugün - Today in History

11 Ocak 1905
Atatürk, Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oluşu.

11 Ocak 1921
T.B.M.M. balkonunda milletvekilleriyle birlikte

Atatürk’e, Sofya Ataşemiliterliği’ne ilaveten Bükreş,
Belgrad ve Çetine ataşemiliterliklerini yürütme görevi verildi (1914).



1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra otomobille Hava Alanı'na, oradan da Gazi Orman Çiftliği'ne gidişi, akşamüzeri Çankaya'ya dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, öğleden sonra Genel Sekreterlik binasına gidişi, daha sonra otomobille Orman Çiftliği'ne kadar bir gezinti yapmasını takiben Çankaya'ya dönüşü.

1933 - Atatürk'ün, saat 14.00'de İsmet Paşa'nın köşküne gelişi, daha sonra Gazi Orman Çiftliği'ne gidişi.

1932 - Atatürk'ün, Çankaya'da saat 13.30'da İsmet Paşa'yı kabulü.
Atatürk'ün, akşam Ankara'dan trenle İstanbul'a hareketi.

1931 - Atatürk'ün, Ankara'da "Gazi Öğretmen Okulu"nu ziyareti, derslere girerek incelemelerde bulunması.

1930 - Atatürk'ün, Hâkimiyet-i Milliye gazetesi Basımevi'ni ziyareti ve burada 2 saat kadar süren incelemeleri.

1929 - Arap harfleriyle yazılmış eserleri çevirmek amacıyla Dil Encümeni'ne dahil bir komisyon kuruldu.

1925 - Atatürk'ün, Birinci İnönü Zaferi'nin 4. yıldönümü nedeniyle Konya'da Alâeddin Tepesi'nde yapılan törende konuşması: "...Birinci İnönü Meydan Muharebesi, İnkılâp Tarihimizin çok önemli, çok verimli bir sayfasıdır. Bizden sonrakiler ve bütün cihan bu sayfayı mütalâa ve tetkik ettikçe Türk inkılâbı'nı yapan bugünkü Türk ordusunu ve bu orduyu sinesinden çıkaran bugünkü Türk topluluğunu elbette saygıyla anacak ve takdir edecektir!"

1922 - Atatürk'ün, Ankara'da "Entransigeant" gazetesi muhabirine demeci: "Türk barış şartları, Misak-ı Millî'nin ilân günü olan 28 Ocak 1920 tarihinden beri bütün cihana malûmdur."

1921 - Birinci İnönü Savaşı sonuçlandı.

Batı cephesinde Yunanlıların geri çekilme kararını uygulamaya başlamaları.

Yunan birlikleri, saldırının bittiğine karar verip, geri çekilmeye başladı. Takipten kurtulan Yunanlılar İnönü mevzilerinin gerilerine çekildi.

Atatürk'ün, I. İnönü Zaferi münasebetiyle Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey'e tebrik telgrafı: "...Bu muvaffakiyetin, mukaddes topraklarımızı düşman istilâsından tamamen kurtaracak olan kesin zafere bir hayırlı başlangıç olmasını Allah'tan diler ve bu kutlamanın umum Batı Ordusu er ve subaylarına iletilmesini rica ederim." [Kocatürk]

1921 (10-11) - Turks win first Battle of İnönu.

1920 - Konya'da miting yapıldı.
Konya'da Alaaddin Tepesi'nde toplanan 15 bin kişi işgallere son verilmesini, özgürlük ve adalet özlemlerini dile getiren bir gösteri yaptı.

Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne ve basına, İngiltere Başbakanı Lloyd George'un İstanbul ve Boğazlarla ilgili düşüncelerini protesto eden telgrafı.

Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine, Heyet-i Temsiliye'nin gözetimi altında yayımlanmaya başlayan Hâkimiyet-i Milliye gazetesine abone kaydedilmeleri hakkında genelgesi. [Kocatürk]

1915 - Second Turco-German Treaty

1914 - Atatürk'e, Sofya Ataşemiliterliği'ne ilâveten Bükreş, Belgrad ve Çetine ataşemiliterliklerini de yürütme görevi verilmesi. [Kocatürk]

11 Ocak 1914 Tarihinde Sofya-Belgrat-Çetine Sefaretleri Ataşemiliterliği'ne tayin buyrulmuştur.
Kaynak: Atatürk'ün Özlük Dosyası (Tıklayınız)

1905 - Mustafa Kemal'in Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisi'nden mezun oluşu.
(merkezi Şam'da bulunan 5. Ordu emrine verilmesi: 5 Şubat 1905)

Atatürk'ün, kurmay yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oluşu.
Atatürk, Harp Okulu'nda ve Harp Akademisi'nde de zekâsı, yetenekleri ve üstün kişiliği ile kendisini arkadaşlarına ve hocalarına tanıtmış, onların içten sevgi ve saygısını kazanmıştı. Askerlik derslerine büyük ilgisi yanında matematiğe, edebiyata ve güzel söz söylemeye karşı da merakı ve eğilimi vardı. Harbiye'de ve Harp Akademisi'nde, memleket ve millet davaları ile ilgilenmesi, düşüncelerini cesaretle ifadeden çekinmemesi sebebiyle aydın ve inkılâpçı bir subay olarak tanınmıştı. Devir, istibdat dönemi idi ve bu davranışları aleyhine olabilirdi; ancak çevresince gerçekten çok sevilişi, düşüncelerinde samimî oluşu, onun herhangi bir tertibe kurban gitmesini önlemişti. Bununla beraber Harp Akademisi'nden mezuniyetini izleyen günlerde, istibdat ve padişahlık rejimi aleyhindeki düşünceleri ve durumu şüphe çekerek kısa bir süre İstanbul'da tutuklu kaldı; sonra Suriye bölgesine, Şam'a atandı. Kâzım Özalp hatıralarında, Atatürk'ün tutuklanma sebebini şöyle açıklamaktadır: "Atatürk, Harp Akademisi'nin üçüncü sınıfında iken arkadaşları arasında bir yardım sandığı kurdular. Arkadaşlarından ihtiyacı olanlara az bir faizle sandıktan para verirlerdi. Sınıflarından bir hafiye, menfaat temin etmek amacıyla Jön Türkler'e yardım için bir sandık kurulduğunu jurnal etmiş. Hemen tahkikat başladı. Sandık dağıtıldı. Bu esnada Atatürk, öğrenimini bitirmiş, kurmay yüzbaşı olmuştu. Bu sandık işinde önayak olduğu zannıyla Harbiye Nezareti'nde Bekir Ağa Bölüğü'ne götürüldü ve oradan 5. Ordu'ya atama ile Şam'a gönderildi." [Kocatürk]

1905 - Tarihinde Erkân-ı Harbiye Yüzbaşılığı ile mektepten neş'et ederek sunuf-u selasede bölük idare ve kumanda etmek üzere atik 5 nci Ordu'ya memur buyrulmuştur.

 

[Şahmaran.]

12 OCAK - JANUARY 12
Tarihte Bugün - Today in History

Meclis’i Mebusan İstanbul’da son toplantısını yaptı. (12 Ocak 1920)

1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi profesörleriyle Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu üyelerine çay ziyafeti vermesi.

1935 - Atatürk'ün, Çankaya'da İtalya Büyükelçisi Galli Carlo'nun güven mektubunu kabulü.

1934 - Yunanistan eski Başbakanı Venizelos'un, Nobel Ödülü Komitesi Başkanlığı'na Atatürk'ü, Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterdiğini bildiren mektubu: "Barışı sağlamlaştırma hareketi, yeni ve seçkin Türk Devleti'ne bugünkü görüntüsünü veren tüm iç reform hareketleri ile birlikte yürümüştür. Mustafa Kemal Paşa'yı, Yüksek Nobel Barış Ödülü için aday göstermekle şeref kazanırım."

1933 - TBMM'de Dahili İstikraz'a (İç Borçlanma) ilişkin kanun kabul edildi.

1932 - Atatürk'ün, trenle Ankara'dan İstanbul'a gelişi ve Söğütlü yatı ile Dolmabahçe'ye geçişi.

1931 - Atatürk'ün, yeni Millî Savunma Bakanlığı binasını gezmesi.

1926 - Atatürk'ün, Kahire Elçisi Muhittin (Akyüz) Paşa'yı kabulü.

1924 - Atatürk'ün, İzmir'de halk arasında bir gezinti yapması.

1922 - Fransız edibi Pierre Loti'nin sekreteri G. Janberger'in, Loti'ye gönderilen harp yetimlerinin işlediği halı nedeniyle Atatürk'e teşekkür mektubu: "Pierre Loti, göz yaşartıcı bu yüksek iltifata nasıl teşekkür edeceğini bilemiyor. Hiç olmazsa bu teşekkürlerini kendi elleriyle yazmalıydı. Ne yazık ki bu sevinçten de mahrumdur." (P.Loti'nin ağır hasta oluşu nedeniyle mektubu kâtibi yazıp imzalamıştır). [Kocatürk]

1921 - Çekilen Yunan kuvvetlerini takip harekâtı başladı. Bozöyük ve Söğüt işgalden kurtarıldı.

Ayaklanan Çerkez Ethem kuvvetlerinin Kütahya bölgesindeki mevkilere taarruzu ve Batı cephesi kuvvetleri tarafından püskürtülmesi.

Batı Cephesi Komutanı Albay İsmet Bey'in, Atatürk'ün tebrik telgrafına cevabı: "...Mukadderatımızı tam bağımsızlık ile üzerine almış olan Büyük Millet Meclisi'ne kayıtsız şart sız bağlılıktan aldığı manevî ve kutsî feyz ile mukaddes topraklarımızın kurtarılması vazifesini yerine getireceğine ordunun, kesin kanaatle emin bulunduğunu arz ve temin ederim." [Kocatürk]

1920 - Meclis’i Mebusan İstanbul’da son toplantısını yaptı.

İstanbul'da son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ının açılması. Meclis-i Mebusan, 168 mebustan 72'sinin katılımıyla açıldı.

Meclis-i Ayân'da ise Damat Ferit Paşa, meclise kendi adamlarını doldurduğu gerekçesiyle şiddetle eleştirildi. Damat Ferit ise atamaların padişah tarafından yapıldığını söyleyerek, kendini aklamaya çalıştı.

İstanbul'da son "Osmanlı Meclis-i Mebusanı"nın açılması (Meclis, İstanbul'un işgali üzerine 18 Mart 1920 günü son toplantısını yaparak çalışmalarına ara verme kararı almış, 11 Nisan 1920'de de Padişah iradesiyle kapatılmıştır). [Kocatürk]

Atatürk'ün, Konya'da bulunan Albay Fahrettin (Altay) ve Trakya'da bulunan Albay Cafer Tayyar (Eğilmez) Beylere telgrafı: "İstanbul'da Prens Sabahattin Bey'le görüşülmüştür. ...Kendisi, Kuva-yi Milliye'den yanadır, İzmir harekâtını pek meşru telâkki etmektedir. Kuva-yi Milliye ileri gelenleriyle İstanbul'da işbirliğine hazırdır." [Kocatürk]

450 kişilik Ermeni süvari birliği, Antep'in Arapdar köyünde Müslümanlar'a işkence yaptı.

1919 - İngilizlerin Ermeni amaçlarına hizmet etmek üzere Kars'a yerleşmeleri.

1919 - Last Ottoman parliament opens in Istanbul.

1916 - Atatürk'ün, Fethi (Okyar) Bey ve bazı dostlarını ziyaret etmek üzere İstanbul'dan Sofya'ya gidişi (Cevat Abbas Gürer hatıralarında, Atatürk'ün 16. Kolordu Komutanlığı'na atanmasının Sofya'ya gidişinden birkaç gün sonra gerçekleştiğini ifade etmektedir. Atanma tarihi 16 Ocak 1916 olduğuna göre Sofya'ya gidiş tarihinin de 12 veya 13 Ocak 1916 olması gerekmektedir). [Kocatürk]

 

[Şahmaran.]

13 OCAK - JANUARY 13
Tarihte Bugün - Today in History

Sultanahmet Mitingi (13 Ocak 1920)
İzmir'in işgali ve Sultanahmet mitingleri (23 Mayıs 1919 - 13 Ocak 1920)

1931 - Atatürk'ün, Ankara'ya gelen Japon Prensi Takamutsu'yu Çankaya'da kabulü.
Atatürk'ün, Japon Prensi Takamutsu şerefine verilen ziyafette konuşması.

1928 - Hukuk Fakültesi Talebe Cemiyeti'nin İstanbul'da yapılan toplantısında "Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulmaz" şeklinde bir karar alındı.

1925 - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa, Meclis’te Ali Çetinkaya tarafından bir kaza kurşunuyla vuruldu.

Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber sabah Konya'dan hareketle saat 14.00'te Adana'ya gelişi, Belediye'yi, Vilâyet Konağı'nı, Türkocağı ve Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi'ni ziyaretleri ve akşam trenle Dörtyol'a hareketi.

1923 - Gazi'nin Orduyu teftişe çıkması ve kuracağı fırka hakkında halk ile temasa geçmesi.

Hariciye Vekili Rauf Bey (Orbay) Büyük Millet Meclisi'nde Lozan'da sürdürülen görüşmeler hakkında hükümetin görüşlerini açıkladı.

İsmet Paşa'nın, Lozan'dan Atatürk'e telgrafı: "Nişanlanmak müjdeniz beni mesut etti. Allah'ın izniyle mesut olacaksın. Hem seni, hem bizi tebrik ederim.

1921 - Bilecik ve Domaniç de Yunanlılardan kurtarıldı.

Çerkez Ethem'e bağlı birliklerle Kütahya'da çatışmalar oldu.

Atatürk'ün, Birinci İnönü Muharebesi hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Düşmana oranla az olan kuvvetlerimiz İnönü'de toplanmıştı. Burada vuku bulan meydan muharebesinde düşman, büyük kayıplarla mağlubiyeti his ve idrak etti ve hızlı bir şekilde geri çekilmeye başladı." [Kocatürk]

1920 - Maraş bölgesinde yerel kuvvetlerle Fransızlar arasında "Araplar çarpışması."

Sultanahmet meydanında Türk İstanbul için bir miting yapılması. İstanbul'da Sultanahmet'te 160 bin kişiyi biraraya getiren büyük bir miting yapıldı. Nakiye Hanım'm (Elgün), Hamdullah Suphi Bey (Tanrıöver) ile Rıza Nur'un birer konuşma yaptıkları mitingi Halife Abdülmecid Efendi de izledi.

(23 Mayıs 1919 - 13 Ocak 1920) - Sultanahmet Mitingleri: "Türk Ocağı" ve "Karakol Cemiyeti" tarafından düzenlenen mitinglerdir. İzmir'in işgal edildiğinin duyulmasıyla birlikte, başta İstanbul olmak üzere tüm yurtta derin infial uyandı. Bunun üzerine İstanbul Sultanahmet Meydanı'nda bir dizi protesto mitingi yapıldı. Sultanahmet Mitingleri, 23 Mayıs 1919, 30 Mayıs 1919, 10 Ekim 1919, 13 Ocak 1920 tarihlerinde dört kez yapıldı. Her birine yaklaşık 150-200 bin kişinin katıldığı mitinglerde Şair Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Halide Edip Adıvar, Şüküfe Nihal gibi hatipler konuşmuştur. Sultanahmet mitingleri Anadolu direnişinin moral ve kadro kaynağı olmuşlardır. Bundan önce yine İstanbul'da işgali kınamak ve direnişi yaymak için Fatih, Üsküdar–Doğancılar, Kadıköy mitingleri yapılmıştı.

1919 - Tevfik Paşa'nın, bazı değişikliklerle yeni bir kabine kuruşu (Tevfik Paşa 12 Ocak 1919 günü Sadaret'ten istifa etmiş; yeni kabineyi kurma görevi yine kendisine verilmiştir).

1915 - İngilizler'in Çanakkale'yi geçme kararı.

GARDEN'İN ÇANAKKALE PLANI
Çanakkale'yi geçme planı Amiral Garden tarafından hazırlanmış ve 13 Ocak'ta Savaş komitesi tarafından onaylanmıştı. Plan önemli deniz kuvvetlerinin kullanılmasını öngörmeliydi. 12 zırhlı, 3 savaş kruvazörü, 3 hafif kruvazör, 12 destroyer, 6 deniz uçağı, 12 torpil tarayıcı gemisi ve daha bir çok başka çeşit gemiler.
Plana göre ilkin boğaz'ın girişini savunan dış bataryalar uzun mesafelerden bir ateşle tahrik edilecekti. Dış bataryaların ikisi boğazın Anadolu yakasında bulunan Orhaniye ile Kumkale'den, diğer ikisi de Rumeli yakasındaki Ertuğrul ile Seddülbahir'den ibaretti. Boğaz'ın bunlar arasındaki genişliği 4 km kadardı. Bundan sonra Boğaz'a girilerek Anadolu yakasında Kepez, Rumeli Kilitbahir'e kadar olan ve merkez savunma sistemi denilen tahkimatla bataryalar bombardıman edilerek tahrip edilecekti. Bu işte son bulunca, Çanakkale ile Nara arasındaki savunma sisteminin son kısmı ateş altına alınarak zararsız duruma getirilecek ve Marmara'ya girilerek İstanbul yolu tutulacaktı. Bu bombardıman aşamalarının her birinde savaş gemileri yol almaya başlamadan önce torpil tarlaları ayıklanmış olacaktı. Planın yürütülmesi için 15 şubat saptanması başarı ümitleri de havaların iyi gitmesine; yol, cephane sağlanmasına ve Türklerin savunmada göstereceği yılgınlığa bağlanmıştı.
Kaynak: Çanakkale Valiliği www.canakkale.gov.tr

1915 - British War Council approves plans for a naval operation to force the Dardanelles.

Strategic Picture - Starting with the conflict between Serbia and Austria, the land war around the Mediterranean and in the Near East eventually develops into a total of nine major campaigns, some of which last throughout World War I. With the entry of Turkey into the war later in 1914, fronts are opened up in Gallipoli in European Turkey, in Egypt and later Palestine, in Arabia with the 1916 Arab revolt, at the head of the Persian Gulf in Mesopotamia, and between the Russians and Turks in the mountains south of the Caucasus and then in Persia. From 1915, the Italians will battle the Austrians in the Alps, and the Allies will become embroiled in Salonika and Greece. To follow the various campaigns, in the months that follow, these areas are listed from west and to east, and circling south around the Ottoman Empire, thus:

1.
Italy
AUSTRO- HUNGARY

9.
Caucasus


2.
Serbia


3.
Salonika, Greece


4.
Gallipoli, European Turkey
OTTOMAN EMPIRE

8.
Persia


5.
Egypt and Palestine


7.
Mesopotamia (Iraq)


6.
Arabia




1909 - Mustafa Kemal, Selanik 3. Tümen kurmay başkanlığına atandı.

Atatürk'ün, Üçüncü Ordu Selanik II. Redif Tümeni Kurmay Başkanhğı'na getirilişi. [Kocatürk]

1909 - Mustafa Kemal appointed Chief of Staff of 17th reserve division in Salonica.

 

[Nurdan]

Emegine saglik...

 

[Şahmaran.]

14 OCAK - JANUARY 14
Tarihte Bugün - Today in History

14 Ocak 1923
Gazi Mustafa Kemal, yaveri ile

Mustafa Kemal Paşa'nın annesi Zübeyde Hanım'ın İzmir'de vefatı.
(14 Ocak 1923)

1938 - Atatürk'ün, akşam Tevfik Rüştü Aras'ın kaldığı Hariciye Köşkü'ne gidişi, akşam yemeğini burada yemesi.

1933 - Atatürk'ün, Çankaya'da Yunan Elçisi Sakellarapoulos'un güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

1923 - Mustafa Kemal Paşa'nın annesi Zübeyde Hanım'ın İzmir'de vefatı.

Atatürk'ün, Batı Anadolu'da bir inceleme seyahati için Ankara'dan hareketi.

Atatürk'ün, Ankara'dan ayrılırken İleri gazetesi başyazarı Celâl Nuri Bey'e demeci: "...Ben öyle bir parti kurulmasını düşünüyorum ki, parti milletin bütün sınıflarının refah ve mutluluğunu temine yönelmiş bir programa sahip olsun. Milletimizin şartları buna müsaittir."

1923 - Mustafa Kemal's mother, Zübeyde Hanım, dies in İzmir.

1922 - Kazım Paşa'nın (Özalp) Milli Müdafaa vekilliğine seçilmesi.

Refet Paşa'nın istifasıyla boşalan Milli Müdafaa Vekilliği'ne Kazım Paşa (Özalp), Rauf Bey'in (Orbay) istifasıyla boşalan Nafia Vekiliği'ne Fevzi Bey, Celal Bey'den (Bayar) sonra da İktisat Vekilliği'ne Sırrı Bey seçildi.

Başkomutan Atatürk'ün başkanlığında, Meclis İkinci Reisi ve Maliye ve Millî Müdafaa Vekilleriyle Genelkurmay Başkanı ve Millî Müdafaa ve Maliye Encümenleri Reislerinden oluşmak üzere "Harp Encümeni" kurulması (Başkomutan'ın bu hususu bildiren 16 Ocak 1922 tarihli tezkeresi Meclis'in 19 Ocak 1922 günkü oturumunda okunmuş, Encümenin ilk toplantısını 22 Ocak 1922 günü yapacağı kaydedilmiştir. [Kocatürk]

1921 - Refet Bey (Bele) komutasındaki kuvvetler Çerkez Et-hem'i Gediz'e doğru takibe başladı.

Birinci İnönü'deki başarı Konya'da zafer alayları ile kutlandı.

1920 - Mustafa Kemal Meclis-i Mebusan reisliğine bir kutlama telgrafı gönderdi.

Atatürk'ün, İstanbul'da Meclis-i Mebusan'ın açılışı nedeniyle Heyet-i Temsiliye adına Meclis Başkanlığı'na tebrik telgrafı: "...Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk örgütü altında kuvvetlerini, emellerini ve ruhlarını birleştirmiş olan millet, bugünden itibaren yalnız kendi iradesini temsil ve bilfiil hâkim kılacak olan Meclisin koruyucusu vaziyetindedir ve bağımsızlık ve varlığının sonuna kadar savunulması yolunda onun en fedakâr bir dayanağıdır." [Kocatürk]

İngiltere'nin kontrol subayı Rawlinson, Kazım Karabekir'den fazla silahları isteyince, Karabekir bir kez daha bu isteği reddetti.

1919 - İstanbul'da Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası kuruldu.

Bir Yunan birliğinin Hadımköyü'nden Lüleburgaz'a kadar demiryolunu işgali.

1916 - Mustafa Kemal'in Edirne'de XVI. Kolordu Komutanlığına atanması.

1916 - Mustafa Kemal is posted to Adrianople in command of the Sixteenth Army Corps and transfered to Caucasus front (soon after he is promoted General and Pasha, and by 1919 becomes the leader of the Turkish resistance and War of Independence).